شهروند یک شهر شدن، وظایف و حقوقی را به دنبال دارد؛ بهره‌گیری از شهری زیبا، پاک و چشم‌نواز، برخورداری از امکانات شهری مطلوب نظیر حمل و نقل عمومی، بوستان‌ها و پارک‌ها، شهربازی و تفرج‌گاه‌های شهری، نما و منظر زیبای شهری، همه از جمله حقوق مسلمی هستند که مسئولان و مدیریت شهر مکلف به تامین آن است ولی شهروندان در قبال شهرشان چه وظایفی دارند؟
وظیفه شهروندان چیست؟
«محمدجواد عابدی اردکانی» از مدیران فرهنگی و فعالان اجتماعی اردکان با طرح این سوال که در قبال برخورداری شهروندان از حقوق شهروندی، آیا بر شهروندان نیز وظایفی مترتب هست یا نه؟ به خبرنگار ایسنا می‌گوید: بی‌شک تک‌تک شهروندان در مقابل برخورداری از امکانات شهری، وظایفی از جمله پرداخت به موقع عوارض اعم از ساختمان و خودرو، مشارکت در پاکیزگی و نظافت شهر، کوشش در نگهداری از وسایل و امکانات شهری مانند حفظ و حراست از بوستان‌ها، مبلمان شهری و خودروهای حمل و نقل عمومی و غیره، خواهند داشت.
وی در پاسخ به این که پس چرا برخی شهروندان از انجام وظایف شهروندی خود کوتاهی می‌کنند، اظهار می‌کند: برای پاسخ به این سوال باید مشخص کرد که آیا حقوق شهروندی مقدم بر وظایف شهروندی است یا این که انجام وظایف شهروندی بر حقوق شهروندی مقدم است؟
عابدی اردکانی در مورد این که آیا شهروندان یک شهر باید ابتدا از حقوق خود بهره‌مند شوند و سپس مکلف به انجام وظایف شهروندی خویش هستند یا بالعکس، تاکید می‌کند: دو موضوع «حقوق - وظایف»، لازم و ملزوم یکدیگرند و در کنار هم معنا یافته و محقق می‌شوند.
ویاضافه می‌کند: بر همین اساس نیز داشتن شهری زیبا و پاکیزه با نما و منظر شهری چشم‌نواز، وقتی محقق می شود که تک‌تک شهروندان آن شهر وظایف شهروندی خویش را به موقع و کامل انجام دهند.
برای فرهنگ باید هزینه کرد
این مدیر فرهنگی در خصوص این که برای تشویق شهروندان به انجام وظایف چه کنیم؟ خاطرنشان می‌کند: تلاش مجموعه مدیریت شهری در ساخت شهری زیبا و تمیز، انجام طرح‌های شهری در کوتاه‌ترین زمان ممکن با رعایت کامل حقوق شهروندان، هزینه‌کرد صحیح منابع مالی و پرهیز از اسراف، عوامل تاثیرگذاری هستند تا شهروندان به انجام وظایف خود بیشتر ترغیب و تشویق شوند چرا که تاثیر مستقیم مشارکت خود را در توسعه و زیباسازی شهر خود می‌بینند.
وی آموزش شهروندان را از دیگر راهکارهای تشویقی برمی‌شمارد و می‌گوید: نکته مهم دیگری که باید بدان توجه شود آموزش آداب شهروندی به شهروندان است. پایبندی شهروندان به وظایف خود، فرهنگ شهروندی است و برای فرهنگ باید هزینه کرد، آموزش داد و صبوری کرد تا فرهنگی در جامعه نهادینه شود.
عابدی اردکانی با اشاره به این که شهروندان تا ندانند برای چه باید عوارض دهند و عوارض حاصل صرف چه کارهای زیربنایی و فرهنگی اجتماعی در شهر می‌شود، انگیزه‌ای برای پرداخت عوارض نخواهند داشت، عنوان می‌کند: تا شهروندان ندانند که جمع‌آوری زباله در شب چه مزیتی نسب به روز دارد و چرا باید زباله‌هایشان را راس ساعت مقرر و در جای مشخص قرار دهند و این کار چه منفعتی برای خود آنان دارد، با شهرداری همکاری خوبی نخواهند داشت و مواردی از این قبیل که بسیار هستند و نیاز به فرهنگ سازی و آموزش دارند.
انتظار مشارکت حداکثری شهروندان
این فعال اجتماعی با اشاره به وضعیت شهر اردکان در این مقوله می‌گوید: آیا در شهری مثل اردکان تا چه اندازه با هزینه‌هایی که مردم پرداخت کرده‌اند، شهری مطلوب برایشان ساخته ایم؟ یا چقدر برای فرهنگ‌سازی حاضر شده‌ایم که هزینه کنیم؟ آیا با شهری که وضع مبلمان شهری‌اش چنین است و وضع روشنایی معابر و آسفالت معابرش چنان! آیا در شهری که برای فرهنگ‌سازی برنامه‌ای چون جمع آوری زباله در ساعت ۹ شب به نصب چند بنر در سطح شهر و ایضاً نشر چند پوستر در فضای مجازی بسنده می‌کنیم، می‌توان انتظار مشارکت حداکثری شهروندانش در عمل به وظایفشان داشت؟
عابدی اردکانی در پایان خاطرنشان می‌کند: ارائه خدمات مطلوب به شهروندان در کنار آموزش شهروندان و فرهنگ‌سازی زمینه‌ساز ترغیب شهروندان به مشارکت در توسعه شهر است
.