به گزارش ایسنا، روزنامه همشهری نوشت: «محدودیت‌ها در دومین هفته در حالی در شهرهای کشور ادامه دارد که بیشتر شهرها و از آن جمله تهران خلوت‌ترین روزها را می‌گذرانند. دولت از شنبه تعداد نیروهای در حال کار در سازمان‌های دولتی را نیز به یک‌پنجم تقلیل داد و از مدیران دستگاه‌ها خواست در صورتی که ضرورت ندارد، هفته پیش رو را تعطیل کنند یا تعداد نیروهایشان را به شدت کاهش دهند. این تصمیم از این روست که تردد در شهرها کمتر شود؛ با این امید که زنجیره انتقال کرونا شکسته شده و آمارهایی که هفته‌های متوالی افزایشی بوده، روند کاهشی پیدا کند.
ستاد ملی مقابله با کرونا در اجرای سیاست‌های اخیر به‌صورت پلکانی محدودیت‌ها را افزایش داده است. ردیابی مبتلایان از طریق کارت ملی و اجرای طرح دیگری برای تبدیل بخشی از هتل‌ها به مراکز نگهداری و نقاهتگاه بیماران کرونایی را می‌توان بخشی از برنامه‌های جدید دولت به شمار آورد. ایده اولیه استفاده از این ظرفیت پیش از این و در فاز اول و دوم بیماری هم مطرح شده بود، اما در میان هتل‌ها، داوطلبان چندانی نداشت ولی این بار و در نیمه دوم سال که هتل‌ها و مراکز اقامتی به طور بی‌سابقه‌ای خلوت شده‌اند، پیشنهاد پیشین روی میز آمده است و تعدادی از هتل‌ها داوطلب شده‌اند که در این طرح شرکت کنند.
جداسازی و استراحت
ماجرای مشارکت هتل‌ها در طرح‌های مبارزه با کرونا از ۲منظر اهمیت دارد؛ یکی نقشی که می‌توانند در جداسازی بهبودیافته‌ها و ناقلان خاموش داشته باشند و دیگری پذیرش کادر درمان که برای دوره مشخصی به استراحت و فاصله گرفتن از فضای بیمارستان‌ها نیاز دارند. این پیشنهادی است که مشخصا از سوی وزارت بهداشت ارائه شده بود و وزیر بهداشت گفته بود این وزارتخانه آماده است در این زمینه با وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری همکاری کرده و هزینه‌های مربوطه را بپردازد. یکی از سیاست‌های مهمی که در سایر کشورها به کنترل چرخه انتقال بیماری کمک کرده ردیابی بیماران در کنار اجرای سیاست‌های فعالانه قرنطینه است؛ ۲موضوعی که در پیک‌های اول و دوم کرونا در ایران رها شده و مورد توجه قرار نگرفته بود. در صورتی که هتل‌ها در شرایط کنونی آن طور که گفته شده پای کار بیایند، ظرفیت تازه‌ای برای جداسازی افراد ناقل ایجاد شده و بیمارانی که در بیمارستان دوره درمانی آنها تمام‌شده اما هنوز ناقل هستند، می‌توانند پس از ترخیص و طی سلسله مراتب مشخص دوره نقاهتشان را در هتل‌های مشخص بگذرانند.
سیاست وزارت بهداشت درباره بهره‌گیری از هتل‌ها روی دیگری هم دارد و افرادی را شامل می‌شود که آلوده هستند اما نیاز به بستری شدن ندارند. در واقع آنها بیمار سرپایی هستند که به مراکز بیمارستانی مراجعه می‌کنند اما بستری نمی‌شوند. این گروه هم ناقل هستند و باید از سایرین جدا شوند. گروه سومی هم هستند که علامت ندارند و تنها با افراد بیمار در تماس بوده‌اند و احتمالاً در دوره نهفته بیماری هستند. این افراد نیز باید در قرنطینه باشند. مسئله دیگری هم وجود دارد که حالا برنامه‌ریزان به آن فکر می‌کنند؛ شکستن چرخه انتقال خانوادگی. خانه‌های عمدتاً کوچک و سبک زندگی خاص ایرانیان، قرنطینه یک فرد مبتلا به کرونا را در خانواده با چالش‌های زیادی روبه‌رو کرده است. بسیاری با این که می‌دانند یک عضو خانواده درگیر کرونا شده است، نمی‌توانند به‌درستی قوانین قرنطینه را اجرا کنند و به این دلیل، تعداد مبتلایانی که به شکل خانوادگی در حال بیمار شدن هستند رو به افزایش است. دولت اگر بتواند در شرایط کنونی سیاست‌های قرنطینه برای این ۴گروه را به‌درستی و با نظارت دقیق اجرا کند، موفقیت چشمگیری در مهار بیماری و شکستن زنجیره انتقال به دست می‌آید. در واقع ۴گروه بالا افراد پرخطری هستند که تا پایان دوره انتقال بیماری باید در قرنطینه باشند. اما سؤال این است که افراد باید کجا قرنطینه شوند تا بتوان چرخه بیماری را شکست؟ کارشناسان وزارت بهداشت، هتل‌ها را پیشنهاد می‌دهند؛ مراکزی که تحت تأثیر شرایط کنونی خلوت‌ترین روزها را سپری می‌کنند.
هتل‌ها چطور انتخاب می‌شوند؟
ظرفیت بیمارستان‌ها و مراکز درمانی برای بستری بیماران کرونایی تکمیل شده و پیدا کردن تخت خالی برای افرادی که در مرحله خطرناک بیماری قرار دارند برای خانواده بیماران به دغدغه‌ای جدی تبدیل شده است. ساخت مراکز درمانی تازه و راه‌اندازی مراکز پیش‌بیمارستانی جدید هم زمان‌بر است و هم پرهزینه و از این رو چاره کار این روزهای بحران کرونا نیست. شاید همین مشکلات و نیاز به وجود تاسیساتی که بتواند بدون فوت وقت به بیماران خدمات درمانی ارائه کند، مسئولان وزارت بهداشت را ناگزیر کرد تا از وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بخواهند ظرفیت‌های اقامتی و مهمانسراهای خود را در شرایط کنونی به بخشی از چرخه پذیرش و درمان بهبودیافتگان کرونا اختصاص دهند تا شاید بتوان از شیوع ویروس از طریق ناقلان خاموش کرونا در جامعه جلوگیری کرد.
آمارهای وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نشان می‌دهد ۹۵درصد ظرفیت هتل‌ها، مراکز اقامتی و گردشگری پس از شیوع کرونا خالی مانده است و از این رو، مدیران این مراکز با خطر ورشکستگی روبه‌رو شده‌اند. به نظر می‌رسد موضوع استفاده از ظرفیت خالی مراکز اقامتی می‌تواند بخشی از ضررهای واردشده به هتل‌ها و تاسیسات اقامتی را جبران کند.
رئیس جامعه هتلداران ایران در این باره به همشهری می‌گوید: «تلاش کرده‌ایم در هر استان حداقل یک هتل را برای پذیرش بیماران کرونایی آماده کنیم. تا امروز ۳۳هتل داوطلب شده‌اند تخت‌های خود را به بیماران کرونایی اختصاص دهند. هزینه اشغال تخت‌های هتل‌ها از سوی وزارت بهداشت پرداخت می‌شود و هتلداران نباید نگرانی بابت هزینه‌ها داشته باشند.»
آن طور که جمشید حمزه‌زاده می‌گوید، هر هتلی در این طرح مشارکت داده نمی‌شود و تنها داوطلب بودن هتل‌ها و مراکز اقامتی ملاک پذیرش آنها در طرح پذیرش بیماران کرونایی نیست و وزارت بهداشت باید وضعیت بهداشتی این مراکز را تأیید کند: «نمایندگان وزارت بهداشت با حضور در هتل‌ها و مراکز اقامتی که داوطلب پذیرش بیماران کرونایی هستند، استانداردها و سطح خدمات این مراکز شامل تهویه اتاق‌ها، مساحت اتاق‌ها و نیز خدمات قابل ارائه را ارزیابی و در صورت تأیید و پس از هماهنگی با دانشگاه علوم پزشکی هر استان، اجازه استقرار و بستری بیماران کرونایی در هتل را صادر می‌کنند.»
به گفته او، وزارت بهداشت درخواست ۳۳هتل برای اسکان بیماران کرونایی را داده بود و جامعه هتلداران این نیاز را تأمین کرده است: «دانشگاه علوم پزشکی هر استان به شکل مجزا با هتل داوطلب قرارداد ۳ماهه امضا می‌کند و هر هتل بر اساس تفاهم با دانشگاه می‌تواند تخت‌های خود را در اختیار بیماران بگذارد. تاکنون همه هتل‌های داوطلب از مجموعه هتل‌های بخش خصوصی بوده‌اند و از هتل‌های دولتی داوطلبی وجود نداشته است.»
کمبود هتل در برخی استان‌ها
در همین حال، کامیار اسکندریون، دبیر جامعه حرفه‌ای هتلداران ایران می‌گوید، در فاز نخست تعدادی از هتل‌ها که داوطلب شده بودند برای مشارکت در این برنامه به مسئولان مربوطه معرفی شدند و احتمالاً در فاز بعدی داوطلبان احتمالی بعدی به لیست هتل‌ها اضافه می‌شوند: «در برخی استان‌ها ۳تا ۴هتل برای پذیرش بیماران کرونایی اعلام آمادگی کرده‌اند، اما در برخی استان‌ها هنوز هیچ واحد اقامتی برای تبدیل به نقاهتگاه اعلام آمادگی نکرده است.»
او درباره این که چه گروهی از هتل‌ها قرار است به نقاهتگاه بیماران مبتلا به کرونا تبدیل شوند و آیا در جریان این طرح از هتل‌های ۴و ۵ ستاره بخش خصوصی استفاده می‌شود یا نه، می‌گوید: «اگر نیاز باشد، از هتل‌های ۴و ۵ستاره‌ای که داوطلب پذیرش بیماران کرونایی باشند، استفاده می‌شود. هم‌اکنون گروه مهمانسراهای ایرانگردی و جهانگردی به این طرح پیوسته‌اند، اما مسئله این است که برخی از آنها ظرفیت محدودی برای اقامت دارند و در محدوده شهر نیستند. استاندارد این اقامتگاه‌ها برای تبدیل به نقاهتگاه بیماران باید تأیید شود و اگر این استانداردها تأیید نشود، نمی‌توان از هتل‌های داوطلبی که استانداردشان تأیید نشده است، استفاده کرد.»
داوطلبانه و بدون هزینه
هر چند با شیوع موج اول کرونا، بسیاری برای کمک به بیمارستان‌ها و کم کردن فشار کار و خالی کردن تخت‌های درمان برای بیماران تازه از راه رسیده تلاش کردند اما این تلاش‌ها ابعاد دیگری هم دارد. آن طور که مدیرعامل هلدینگ سیاحتی و گردشگری بنیاد مستضعفان، نهادی که از هتلداران بزرگ ایران است به همشهری می‌گوید، بنیاد در زمان شیوع کرونا ۲۲هتل زیرمجموعه این نهاد را برای استفاده کادر درمان، گروه‌های جهادی درگیر در بیمارستان‌ها و افرادی که از سوی وزارت بهداشت و ستاد مقابله با کرونا معرفی شدند، تجهیز و آماده کرده بود: «در دوره اول شیوع ویروس کرونا، سالن‌ها و مجموعه‌های بزرگ اقامتی بنیاد در تهران برای اقامت موقت کادر درمان بیمارستان‌ها در نظر گرفته شد. با افزایش بیماری و درگیری تعداد بیشتری از بیمارستان‌ها یک هتل ۴ستاره به ظرفیت ۲۵۰تخت در میدان ولی عصر(عج) به شکل کامل تخلیه و در اختیار کادر درمان، گروه‌های داوطلب و کارکنان سازمان بهشت زهرا(س) قرار گرفت.»
علی‌محمد قادری، به همشهری می‌گوید، همه افرادی که در هتل‌های بنیاد در قالب حمایت از خط مقدم مقابله با کرونا مستقر شدند از خدماتی استفاده کردند که مهمانان عادی از آن بهره می‌بردند: «در دوره پیک کرونا، تأمین ناهار و شام با کمک از ظرفیت پخت غذا در۲هتل و نیز حمل‌ونقل کادر درمان و گروه‌های داوطلب با هدف جلوگیری از اطاله وقت به شکل روزانه انجام شده است.»
او می‌گوید، در استان‌ها به دلیل مدیریت مردم و نبود نیاز به استفاده از تجهیزات و هتل‌های بنیاد جز در شهر رامسر که کار پشتیبانی تهیه غذای بیمارستان‌های این شهر در دستور کار قرار گرفت، نیاز به استفاده از ظرفیت هتل‌های بنیاد نبود. او به وضعیت کنونی ارائه خدمات به مراکز درمانی اشاره می‌کند و می‌گوید: «در شرایط کنونی، روزانه ۱۱۰۰پرس غذا با مشارکت هتل‌ها در بیمارستان‌هایی که مشکل تأمین غذا دارند، توزیع می‌شود.»
او به وضعیت کارمندان هتل‌هایی که پذیرای کادر درمان و گروه‌های داوطلب هستند، اشاره می‌کند و می‌گوید، این افراد به شکل داوطلبانه و به تقاضای خود در هتل برای ارائه خدمات به کادر درمان حاضرند: «همه کارمندانی که در هتل‌ها پذیرای کادر درمان یا افرادی که دوره نقاهت خود را می‌گذرانند به شکل داوطلب در حال کار هستند و افرادی که به هر دلیلی مایل به حضور در هتل نبوده‌اند، در خانه مانده‌اند. تا امروز هم با کنترل‌های انجام شده موردی از ابتلا به کرونای همکاران شاغل در هتل‌های درگیر ارائه خدمات به کادر درمان نداشته‌ایم.»
خدمات فقط به جامعه هدف
علاوه بر بنیاد مستضعفان، دستگاه‌های دیگری که امکانات اقامتی و گردشگری دارند هم آمادگی خود را برای ارائه خدمات داوطلبانه اما تنها محدود به جامعه هدف خود اعلام کرده‌اند. بنیاد شهید و امور ایثارگران ازجمله این دستگاه‌هاست که در برخی استان‌ها ازجمله در مشهد و قم ۲هتل خود را به بیماران کرونایی و کادر درمان جامعه هدف خود اختصاص داده است. گرچه مسئولان مجموعه هتل‌های بنیاد شهید می‌گویند پیشنهادهای خود را برای در اختیار قرار دادن تخت هتل‌ها به وزارت بهداشت ارائه کرده‌اند، اما هنوز پاسخی برای به‌کارگیری این ظرفیت دریافت نکرده‌اند.
سلیمانی، مدیر روابط عمومی هتل‌های بنیاد شهید در این باره به همشهری می‌گوید: «حدود۳۰درصد از ظرفیت موجود هتل‌های بنیاد شهید به خانواده‌های شاهد و ایثارگری که به کرونا مبتلا شده‌اند و نیز کادر درمان اختصاص یافته است. خدماتی که قرار است در این مراکز ارائه شود، کاملاً رایگان است و هزینه‌ای بابت اقامت از افراد دریافت نمی‌شود.»
تبدیل هتل‌ها به نقاهتگاه و گسترده کردن دامنه فعالیت آنها برای شکستن زنجیره انتقال ویروس، تجربه‌ای است که در دیگر کشورهای جهان هم همزمان با شیوع کرونا به‌کار بسته شده، اما موفقیت این طرح نیازمند و در واقع مستلزم تقویت چرخه بیماریابی است و در کشورهایی که تست‌های کرونا در آنها بیشتر انجام شده و شناسایی ناقلان خاموش را سختگیرانه‌تر دنبال می‌کنند، سیاستی است اثربخش و آن چه در ایران اثرگذاری این طرح را با اما و اگرهایی مواجه می‌کند کاستی است که دقیقا در همین زمینه یعنی در بیماریابی، شناسایی ناقلان خاموش و مبتلایان احتمالی(برای مثال اعضای خانواده فرد مبتلا) وجود دارد. با وجود این، اضافه شدن بخشی از ظرفیت هتل‌ها به سازوکار درمانی و مراقبتی کرونا در ایران که اتفاقا با استقبال بخش خصوصی نیز مواجه شده هم راهکاری است برای حمایت از هتلداران که یکی از آسیب‌دیده‌ترین مشاغل در بحران کرونا هستند و هم راهکاری است برای شکستن زنجیره انتقال بیماری که اگر به‌درستی اجرا شود، در کاهش آمار ابتلا و در پی آن مرگ‌ومیر تأثیرگذار خواهد بود.»
انتهای پیام