دکتر مجید ولی‌زاده عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه دیابت با افزایش قند خون خود را نشان می‌دهد، بیان کرد: اگر قند خون ناشتای فرد حداقل دوبار مساوی یا بالاتراز 126 میلی‌گرم در دسی لیتر بالاتر باشد، مبتلا به دیابت و اگر در محدوده 100 تا 125 میلی‌گرم در دسی لیتر باشد اصطلاحا در مرحله پیش دیابت و در خطر ابتلا به دیابت قرار دارد.
وی با بیان اینکه قند طبیعی در حالت ناشتا باید کمتر از 100 میلی‌گرم در دسی لیتر باشد، عنوان کرد: اگر قند خون از محدوده تنظیم طبیعی خارج شود می‌تواند به مرور موجب عوارض جبران ناپذیری در بافت‌های بدن به ویژه بافت‌های کلیه، چشم، اعصاب محیطی و به خصوص عروق بزرگ شود.
اهمیت تشخیص دیابت و راه‌های پیشگیری
ولی‌زاده با بیان اینکه شیوع گسترده و عوارض جبران ناپذیر دیابت اهمیت پیشگیری را دوچندان می‌کند، گفت: در حال حاضر در دنیا حدود 400 میلیون و در کشور ما نیز شش میلیون فرد مبتلا به دیابت وجود دارد که اکثر آن‌ها به دیابت نوع دو یا دیابت بزرگسالان و حدود ششصد هزار نفر مبتلا به دیابت نوع یک هستند.
وی کنترل قند خون و مشکلات همراه آن مانند پرفشاری خون را در کاهش خطر ابتلا به عوارض ناشی از دیابت مانند سکته‌های قلبی و عروقی موثر دانست و مطرح کرد: عدم کنترل بیماری منجر به بروز عوارض جبران ناپذیر، کاهش طول عمر و کم کردن کیفیت زندگی می شود، بنابراین با کنترل قند خون از بروز عوارض پیشگیری می شود یا تا حد زیادی به تاخیر می‌افتد.
به گفته وی، در دیابت نوع دو به طور معمول با داروهای خوراکی و اصلاح شیوه زندگی مانند تغذیه سالم و فعالیت بدنی می‌توان قندخون را کنترل کرد و معمولا نیازی به تزریق انسولین وجود ندارد.
رییس مرکز تحقیقات پیشگیری و درمان چاقی درباره دیابت نوع 1 نیز گفت: دیابت نوع یک معمولا در سنین پایین‌تر و در دهه اول یا دوم زندگی یعنی کودکی، نوجوانی یا ابتدای بلوغ و بزرگسالی رخ می‌دهد و معمولا از ابتدا نیاز به تزریق انسولین برای کنترل قند خون وجود دارد و نبود انسولین با حیات مغایرت دارد.
نقش بالای وراثت در دیابت نوع دو
دکتر ولی زاده در رابطه با نقش وراثت در بروز دیابت توضیح داد: اگر یکی از افراد خانواده مبتلا به دیابت نوع دو باشند، با احتمال 30 تا 50 درصد فرزندانشان تا سنین میانسالی ممکن است مبتلا شوند ولی در دیابت نوع یک وراثت نقش زیادی ندارد. البته با اینکه وراثت در دیابت نوع دو نقش بیشتری دارد ولی در دیابت نوع نوع یک ژن‌های مسئول دیابت شناخته شده‌تر هستند.
راه های پیشگیری از بروز دیابت
این عضو هیات علمی دانشگاه با بیان اینکه اصلاح شیوه زندگی موثرترین راهکارهای پیشگیری از بروز دیابت و همچنین کنترل آن است، گفت: برنامه غذایی منظم و سالم، ورزش و تحرک بدنی، محدود کردن مصرف قندهای ساده و چربی‌ها و تنظیم زمان خواب از موثرترین راهکارهاست.
وی با بیان اینکه مصرف منظم داروهای تجویز شده و تزریق به موقع انسولین در مبتلایان به دیابت نوع یک نیز در کنترل بیماری ضروری است، عنوان کرد: استرس با بالا بردن هورمون‌های ضد انسولینی در بدن کنترل قند خون را تا حد زیادی مختل می‌کند، بنابراین باید تا حد امکان از عوامل استرس زا پرهیز شود.
شانس ابتلا به کرونا در بیماران مبتلا به دیابت همانند سایرین است
این پزشک متخصص با تاکید بر اینکه افراد مبتلا به دیابت جزو گروه‌های آسیب پذیر در دوران کرونا محسوب می‌شوند، اظهار کرد: البته این آسیب پذیری به معنای ابتلای بیشتر این افراد نسبت به سایرین نبوده و شانس ابتلا به کرونا در بیماران مبتلا به دیابت همانند سایر افراد است، اما در صورت ابتلا احتمال بروز نوع شدیدتر بیماری در بیماران دیابتی بیشتر است.
دیابتی‌ها پیشگیری از کرونا را جدی‌تر بگیرند
این عضو هیات علمی دانشگاه با بیان اینکه آمار مرگ و میر ناشی از کرونا در افراد فاقد بیماری‌های زمینه‌ای حدود 5 درصد است، گفت: این رقم در افراد مبتلا به دیابت به 10 تا 15 درصد افزایش می‌یابد، بنابراین بیماران مبتلا به دیابت باید اقدامات پیشگیری از کرونا را جدی‌تر گرفته و اصولی همچون رعایت فاصله فیزیکی، شستن مرتب دست‌ها و پوشیدن ماسک را اکیدا رعایت کنند.
این پزشک متخصص با اشاره به محدودیت فعالیت افراد در دوران کرونا، هشدار داد: این بی تحرکی و کاهش فعالیت ممکن است به افزایش وزن و به تبع آن افزایش قند خون و مصرف دارو در بیماران دیابتی منجر شود، لذا افراد باید سعی کنند برنامه غذایی کنترل شده داشته و با رعایت پروتکل‌ها فعالیت بدنی بیشتری داشته باشند.
ولی‌زاده با تاکید بر اینکه سرعت انتقال و حجم ویروس کرونا در محیط‌های سربسته بیشتر از فضاهای باز است، تصریح کرد: افراد می‌توانند برای انجام فعالیت بدنی از خانه خارج شده و در مکان‌های خلوت و فضاهای سر باز ورزش کنند، چراکه ریسک و خطر ابتلا در محیط‌های سرباز بسیار کمتر است و اگر فرد در محیط باز تنهاست نیازی به استفاده از ماسک هم ندارد. اگر افراد تمایل به ورزش در بیرون از منزل ندارند، می‌توانند در خانه با دویدن درجا، پیاده روی، استفاده از تردمیل و حرکات مختلف قندهای اضافی را سوزانده و از اضافه وزن و افزایش قندخون جلوگیری کنند.
تاکید بر پیگیری درمان افراد دیابتی در دوران کرونا
این عضو هیئت علمی دانشگاه در ادامه با تأکید بر اهمیت پیگیری درمان افراد دیابتی در دوران کرونا، گفت: تا حدامکان طی این دوره مقدار بیشتری دارو تهیه کنند و خانواده و اطرافیان برای تهیه دارو به این افراد کمک کنند، همچنین بیماران می توانند بجای مراجعه حضوری از ویزیت‌های غیرحضوری استفاده کرده و پس از اندازه‌گیری و ثبت وزن، آزمایش قند خون و فشار خون، این اطلاعات را به صورت آنلاین با پزشک درمیان بگذارند.
این پزشک متخصص کنترل قند خون افراد مبتلا به دیابت را مسئولیت دو جانبه‌ای برعهده خود افراد و همچنین دولت و سازمان‌های بیمه‌گر دانست و گفت: دولت‌ها موظفند تسهیلاتی فراهم کنند تا داروی بیشتری در اختیار بیماران قرار بگیرد تا بتوانند حداقل به مدت 3 ماه ذخیره داشته باشند تا نیازی به خروج از منزل و ازدحام در داروخانه ها برای تهیه دارو نباشد، همچنین با توجه به در معرض خطر بودن این افراد، واکسن انفلوانزا به صورت سالانه برای این افراد تأمین شود.
تاثیر کرونا در بروز دیابت
دکتر ولی‌زاده در بخش دیگر گفت و گو با اشاره به تاثیر کرونا بر بروز دیابت، گفت: در برخی موارد ممکن است کرونا منجر به کاهش یا نابودی قدرت سلول‌های ترشح کننده انسولین در بدن شود، همچنین در دوره کرونا گاها موارد ابتلای جدید به دیابت مشاهده می‌شود، ولی بیشتر موارد به این صورت است که قند خون مبتلایان به دیابت به علت خود بیماری و گاها به علت مصرف دارو، موقتا از کنترل خارج می‌شود.
چهار اصل "قانون روز بیماری"
این فوق تخصص غدد در پایان با اشاره به قانون روز بیماری، تشریح کرد: قانون روز بیماری به این معنی است که افراد مبتلا به دیابت در روز ابتلا چهار اصل ساده شامل خوردن آب بیشتر، افزایش تعداد دفعات سنجش قند خون، ادامه مصرف مواد غذایی حاوی کربوهیدرات و عدم قطع انسولین در دیابت نوع 1 (و درصورت لزوم استفاده از مقادیر اضافی ) را رعایت کنند.
دکتر ولی زاده در پایان با تاکید بر اینکه مبتلایان به دیابت باید طبق برنامه ریزی روز بیماری که برای خود تهیه کرده‌اند اقدام کنند، اظهار کرد: اگر مصرف کنندگان انسولین اشتهای بدی ندارند باید انسولین را به همان مقدار قبل ادامه دهند اما گاهی لازم است از دوزهای اضافه انسولین استفاده کنند، چراکه خود بیماری با افزایش ترشح هورمون های ضدانسولینی منجر به افزایش قند خون می‌شود. همچنین از غذاهای حاوی کربوهیدرات سهل الهضم استفاده کنند و اگر اشتهایشان کاهش یافته شیر برنج یا فرنی و اگر دچار بیحالی شدید شده و قندشان افت شدید یا مقدار بالای 300 میلی گرم دردسی لیتر پیدا کرده و با انجام اقدامات لازم کاهش پیدا نمی‌کند، حتما با پزشک یا مراکز درمانی تماس بگیرند. همچنین اگر دچار تب و بیحالی شدید شدند و از داروهایی مثل متفورمین یا امپاگلیفلوزین استفاده می‌کنند، بهتر است موقتا این دارو را قطع کنند تا بیماری برطرف شود.
انتهای پیام