جعفر مروارید در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص معرفی صحیح دین و تفکیک بین مسلمانان تندرو و مسلمانان واقعی اظهار کرد: جوانان جهان اسلام، اروپا و غرب باید چند تفکیک و تحلیل را در مسائل انجام دهند. مورد اول تفکیک دین از تاریخی است که پس از آن به وجود آمده است؛ به این معنی که واقعیت‌هایی به نام اسلام و مسیحیت وجود دارد و بر اساس آن‌ها تمدن و تاریخی پدید آمده که این تاریخ، مقدس نیست.
وی افزود: متون اسلامی و مسیحیت مقدس است اما تاریخی که از قبل آن پدید می‌آید، قابل نقض و آسیب‌شناسی است چرا که ما نیز در جهان اسلام دوران طلایی تمدن اسلام را داریم اما دورانی هم وجود دارد که با آموزه‌ها و معیارهای اسلامی می‌توان آن را مورد نقد قرار داد. بنابراین افراد باید بتوانند این موارد را از یکدیگر تفکیک کنند.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی خاطرنشان کرد: افراد باید در قرون متمادی بین دین، تمسک‌ها، توجیهات، برداشت‌های شخصی و استفاده‌های سیاسی از دین تمایز گذارند؛ از اینکه یک گروه تندرو به نام اسلام یا مسیحیت خشونتی را مرتکب شود، معیار ما برای سنجش درستی یا اشتباه بودن چنین اقدامی باید متون مقدس اسلامی باشد. لازم است بررسی شود در متن مقدس خشونت تایید شده یا خیر. معیارهای ما عملکرد دولت‌ها در طول تاریخ نیست. دولت‌ها به اسم ادیان و ایدئولوژی که در واقع مخالف فهم جامعه از دین بوده، از آن سوءاستفاده کرده‌اند.
مروارید ادامه داد: مساله دیگر این است که باید دید شخصیت و مکارم اخلاقی پیامبر اکرم(ص) چه تحول اخلاقی در جامعه زمان خود ایجاد کرده است. همچنین لازم است بررسی شود پیام اسلام چه تاثیراتی بر ملل مختلف گذاشته است. می‌توان شاهد اسلام‌های متفاوت در ملیت‌های متفاوت در طول تاریخ بود.
نباید بدون استفاده از متدولوژی معتبر به تفسیرهای شخصی از یک متن اکتفا کرد
وی عنوان کرد: نکته سوم این است که نباید فهم اجتهادی از دین را از یاد برد چرا که هر دینی متدولوژی فهم دارد و ما نمی‌توانیم بدون استفاده از متدولوژی معتبر و معیار عینی به تفسیرهای شخصی از یک متن اکتفا کنیم. ما در فضای تفکر شیعی و اجتهاد اسلامی که جزو مفاخر و قله‌های تفکر محققان شیعی است، فهم اجتهادی که یک روش سیستماتیک را راجع به متن قرآن و احادیث پیشنهاد می‌کند، شاهد هستیم.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی اضافه کرد: البته در فضای اهل سنت نیز اجتهاد از گذشته وجود داشته است. روش اجتهادی سعی می‌کند به یک فهم منسجم و متناسب از متن برسد که در این فهم روح دین و قرآن، ارزش‌های بنیادین عقلی مانند عدالت لحاظ می‌شود.
مروارید تصریح کرد: شرایط زمان و مکان که در مورد فهم منسجم مطرح شده، بر اساس نگاهی مبتنی بر نیازهای زمانه است که باعث می‌شود راه سوءاستفاده برای توجیه خشونت بسته شود و در نهایت دین را در یک اجتماع شیعی و یک فهم سیستماتیک داشته باشیم. به طور طبیعی توجیه‌گری‌های خشونت و رفتارهای ناعادلانه مانند ظلم را می‌توان جزو سوءاستفاده‌های متنی به حساب آورد که بر اساس تفسیرها از قرآن و متون مقدس باید از جهت نظری به آن‌ها نگریست.
وی در خصوص خشونتی که در قتل عده‌ای در فرانسه رخ داده، گفت: این مورد نباید به صورت تک بعدی بررسی شود. اگر نگاه ما بر اساس این باشد که اسلام چه چیزهایی را تجویز می‌کند، باید نگاه اجتهادی و متدولوژی به کار برده و با یک فهم متناسب راه سوءاستفاده‌های متنی و استناد به متون مقدس برای توجیه و تبیین خشونت گرفته شود.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی ادامه داد: مسائل هویتی و اجتماعی در کنار مسائل نظری مطرح است. در جوامعی که به هر حال تبعیض‌ها در قالب قانون‌گذاری‌ها خود را نشان می‌دهد، چنین تبعیضهایی می‌تواند اقتصادی، اجتماعی و هویتی باشد؛ به این معنی که مسلمانی که در یک جامعه طبقاتی اروپایی احساس از خود بیگانگی و ظلم‌پذیری کند و از طرف دیگر عل‌رغم مکانیزم‌هایی که برای آزادی بیان و اظهار هویت‌های برابر در این گونه جوامع وجود دارد، آنچه که به طور عینی رخ می‌دهد، مطالبات هویتی است.
مروارید تصریح کرد: قاعدتا جوانی که این کار را انجام داده، اگر هم مسلمان نبود و به دین دیگری اعتقاد داشت، برای ابراز هویت خود با توجه به اینکه تمام راه‌های مسالمت‌آمیز و گفت‌وگو بسته است، دست به خشونت می‌زد که این منظر نیز باید مورد توجه واقع شود. در مجموع عمل خشونت و قتل در اسلام محکوم است و حرفی در آن نیست. باید یادآوری کرد که یکی مباحث بنیادین اسلام مقابله با خشونت و رواج صلح است.
وی ابراز کرد: به کار گیری راه اجتماعی و روانشناختی نیز در این مورد به این معنی است که در جامعه‌ای که راه‌های اعتراض‌آمیز را از جهاتی محدود می‌کند که این محدود کردن در فضای ارتباطات و رسانه‌ها بیشتر دیده می‌شود، برای فردی که در این فضا زندگی می‌کند، فشار و محدودیت و زندانی اجتماعی و فرهنگی ایجاد می‌شود و فرد برای ابراز هویت خود دست به خشونت زده و در این خشونت نژاد، دین و جنسیت به کار می‌رود که این‌ها نمادهایی از اعتراض است.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی عنوان کرد: برای حل این مشکل مباحث تحلیلی و نظری در یک طرف قرار می‌گیرد. باید بدانیم که پیام اصلی ادیان ابراهیمی و پیامبران الهی چه بوده است. در طرف دیگر نیز باید سطح اجتماعی و روانشناختی ماجرا مورد بررسی قرار گرفته و اجازه داده شود عدالتی که بر مبنای حقوق بشر واقعی است، به لحاظ نژاد، ملیت و دین در کشوری که ادعای آزادی دارد، مستقر شود.
بهترین مواجهه جوامع اسلامی در زمان توهین، گفت‌وگوی جوانان است
مروارید در خصوص بهترین مواجهه جوامع اسلامی در زمان توهین به مقدسات تصریح کرد: بهترین مواجهه به نظر من گفت‌وگوی جوانان جهان است. به این معنی که اگر خودمان را گرفتار ساختار نکنیم اما در عین حال به ساختاری از جوانان جهان اسلام، اروپا و غرب بیاندیشیم، می‌بینیم که این موارد در زندگی هر دو طرف تاثیر خواهد گذاشت. اگر شرق‌شناسی‌ها و غرب‌شناسی‌ها را مورد بررسی قرار دهیم و به مفاهیم کاربردی که زندگی جوانان را تحت تاثیر قرار داده، توجه کنیم، در می‌یابیم که نسل کنونی از هر دین و ملیتی دغدغه‌هایی مشترک دارد.
وی ادامه داد: با توجه به اشتراکی که بین جوانان مسلمان و مسیحی وجود دارد، باید گفت‌وگویی صورت گیرد و حتی اگر یک زندگی که ناظر بر مفاهیم و رفتارهای اخلاقی باشد که تکامل شخصیتی در آن رخ داده را در نظر بگیریم، بر همین اساس جوانان اروپایی و آسیایی دارای ادیان مختلف می‌توانند یک بار دیگر تاریخ و سنت خود را مورد مطالعه قرار دهند. برخی از بخش‌های چنین مطالعه‌ای کمک می‌کند جوانان به یک زندگی اخلاقی مرفه تاکید کرده و بخش‌هایی که نیاز به بازنگری و تجدید فهم دارد را مورد گفت‌وگو قرار دهند.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی بیان کرد: در دورانی که یک ابر قدرت واحد جهانی وجود ندارد و رسانه‌ها و اندیشه‌ها دچار تکثر شده، این فطرت پاک انسان‌ها و مخصوصا جوانان است که می‌تواند مبنایی برای گرد هم آمدن و اندیشیدن در مورد مشکلاتی باشد که منشا بسیاری از مشکلات جهانی جوامع است.
مروارید افزود: کشتن یک مساله است ولی فقر و تبعیض جهانی محدود به جامعه خاصی نمی‌شود؛ جوانان باید بر اساس سنت‌های دیرین، میراث گذشته و نگاهی همراه با تحول تاریخ دینی خویش را دوباره مورد بررسی قرار دهند. در صورت انجام چنین فرایندی در سطوح مختلف، جلوی سوءاستفاده قدرت‌های جهانی از نیروی جوان و خلاق گرفته خواهد شد.
علما وظیفه دارند با بدعت‌ها و تفسیرهای نادرست از دین مقابله کنند
وی در خصوص اقدامات علما در این زمینه خاطرنشان کرد: علما و حوزه‌های علمیه از گذشته وظیفه حافظ اندیشه‌های دینی، میراث فرهنگی و معنوی بوده‌اند و کماکان این وظیفه بر عهده علماست که با بدعت‌ها و تفسیرهای نادرست با دین مقابله کنند. حوزه‌های ما، مخصوصا حوزه‌های شیعی، از قدیم نسبت به تحولات نظری واقف بودند و اجتهاد شیعی به جلوگیری از انسداد فکری و شکل‌گیری باب‌های گوناگون هویتی جدید بر اساس معیارهای دینی کمک می‌کند.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی گفت: مرجع اندیشه جوانان ما متفکران حوزه‌های دانشگاهی است که این الگوگیری در زمان کنونی بسیار مهم بوده و حوزه‌های علمی می‌تواند پیامبر(ص) که الگویی اخلاقی و تمدن نوساخت را با نگاه تمدن‌ساز اسلامی و فهمی از متون دینی ارائه کرده را صورت‌بندی کند.
مروارید ادامه داد: در همین خصوص دانشگاه‌ها نیز می‌تواند به عنوان مرجع آزادی‌خواهی و آزادی‌اندیشی نسبت به مسئولیت‌های اجتماعی و فرهنگی اقدام کند و در مسائل تمدن اسلامی که مورد تاکید است و در زمینه حکمت نظری در کنار حکمت عملی دانشگاهیان و نظریه‌پردازان علوم انسانی به عنوان رسالت تاثیرات مفاهیم عقلی و فلسفی را نه تنها در کتاب‌ها و پایان‌نامه‌ها بلکه در عینیت فرهنگ نیز بگنجانند.
نام‌گذاری فضای عمومی به نام پیامبر(ص) نمادی از ارادت قلبی مسلمانان به این حضرت است
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی در خصوص نام‌گذاری خیابانی به نام پیامبر(ص) در مشهد تصریح کرد: به نظر من و با توجه به دو نکته گفته شده، ضرورت اینکه یک مکان و عرصه عمومی و همچنین یک مکان مقدس در دسترس شهروندان به نام این حضرت نام‌گذاری شود، بسیار احساس می‌شود چرا که نام‌گذاری فضای عمومی و مکانی مقدس به نام پیامبر(ص) نمادی از ارادت قلبی مسلمانان به آن حضرت است. ما باید حکمت پیامبر(ص) در دوران پیامبری‌شان که از طریق برخی آموزه‌ها به دست ما رسیده را با این نام‌گذاری زنده نگاه داریم.
مروارید اضافه کرد: من پیشنهاد می‌کنم در مشهد که پایتخت معنوی جهان اسلام نیز بوده، میدان و یا بزرگ‌راهی به نام پیامبر(ص) نام‌گذاری شود چرا که انتظار می‌رود در مشهد به واسطه مذهبی بودن آن، نام‌گذاری خیابان و یا مکان زیارتی مقدسی به نام این حضرت انجام شود.
انتهای پیام