حسین واثقی دکتری فیزیولوژی تولید مثل، عضو بنیاد ملی نخبگان،  دانشجوی نمونه کشور ، فناور برتر استان اردبیل، کارآفرین جوان کشور، مشاور نوآوری مراکز علم و فناوری استان اردبیل و مجری پروژه ساخت دستگاه تنفس مصنوعی است.

سیامک جمالی نیز محقق پسادکتری دانشگاه تبریز، عضو بنیاد ملی نخبگان و مدیر تحقیق و توسعه شرکت دانش بنیان کیان زیست یاخته ایرانیان است که به همراه دکتر واثقی، موفق به ثبت اختراع دستگاه تنفس مصنوعی شده‌اند.

این دو جوان محقق و پژوهشگر به ایسنا خاطرنشان کردند؛ تیم ما به فکر طراحی دستگاه متفاوت‌تری بود تا به جای حجم، بر فشار تمرکز داشته باشد.

حسین واثقی مدیر علمی شرکت دانش بنیان کیان زیست یاخته ایرانیان در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: با شیوع کرونا و با توجه به تعداد بالای مراجعین که نیاز به حمایت تنفسی داشتند اکثر بیمارستان‌ها در سراسر جهان با کمبود دستگاه تنفس مصنوعی رو به رو شدند.

وی ادامه داد: با توجه به قیمت بالای این دستگاه‌ها که چیزی در حدود 25 الی 30 هزار دلار می‌باشد، تلاش‌های متعددی برای ساخت دستگاه‌های ساده‌تر که همان کار ونتیلاتور را انجام می‌دهند توسط تیم‌های مختلف در سراسر دنیا انجام شد. دستگاه BiPAP ابداعی توسط تیم فنی شرکت ما نیز با استفاده از یک سیستم جدید طی دو ماه طراحی و نمونه نهایی در حال تکمیل برای ورود به بازار است.

مجری این پروژه در مورد تلاش‌هایی که در دنیا برای ساخت ونتیلاتور ارزان قیمت انجام شده است، گفت: در آمریکا، با توجه به کمبود شدید ونتیلاتور شرکت‌های خودروسازی بزرگ همچون فورد، جنرال ‌موتورز و تسلا، در میانه شیوع ویروس کرونا برای تولید ونتیلاتور به کمک نظام سلامت آمدند.  در ایتالیا کمبود شدید ونتیلاتور موجب شد تا  یک بیمارستان در شمال ایتالیا با تغییر کاربری ماسک‌های غواصی و تبدیل آنها به دستگاه‌های تنفسی از مرگ تعدادی از بیماران جلوگیری کند. حتی تیم‌های فرمول یک (Formula One)  با ایجاد پروژه‌ای به نام Pitlane  مدل‌هایی از ونتیلاتور به نام C-PAP  را طراحی کردند که بتوان سریع و با قیمت پایین تولید کرد.

این مخترع اردبیلی با اشاره به تلاش محققان داخلی برای ساخت دستگاه تنفس مصنوعی، به توصیف دستگاه ثبت اختراع شده شرکت پرداخت و تصریح کرد: در ایران تلاش‌هایی توسط محققان در دانشگاه‌های تهران و آزاد مشهد و پارک علم و فناوری مازندران و کرمان و بعد از آن بیشتر دانشگاه‌ها و پارک‌های علم و فناوری برای ساخت ونتیلاتور صورت گرفت که اخبار آن در سایت‌ها نیز موجود است، اما دستگاه ساخته شده توسط این تیم‌ها در واقع طرح ونتیلاتور داده باز دانشگاه  MIT بود که در گیت هاب توسط دکتر الکساندر اچ اسلوکوم ارائه شده بود و در واقع طرح خود محققان ایرانی نبود.

وی ادامه داد: همین موضوع باعث شد تا تیم ما به فکر طراحی دستگاه متفاوت‌تری باشد که به جای حجم، بر فشار تمرکز داشته باشد.

این دکتری فیزیولوژی گفت: دستگاه ساخته شده ما یک نمونه از سیستم‌های تنفس مصنوعی دو فشاره یا به اختصار BiPAP  است.  این سیستم یک طرح ابداعی و جدید می‌باشد که از مفهوم فشار هیدرواستاتیک آب برای تنظیم فشار استفاده کرده است.

واثقی در رابطه با هدف ساخت دستگاه نیز گفت: دستگاه‌های پیشرفته ونتیلاتور دارای تکنولوژی بسیار پیچیده  و قیمت‌های بالایی هستند. شرکت‌هایی مانند همیلتون مدیکال، فیلیپس و مدترونیک ازجمله شرکت‌های بین‌المللی تولید کننده ونتیلاتور هستند.

وی خاطرنشان کرد: هدف ما ارائه یک نمونه ونتیلاتور اورژانسی تولید داخل با قیمت تمام شده به مراتب پایین‌تر، ولو با تکنولوژی پایین‌تر و کارایی ساده‌تر و همچنین قابلیت تولید انبوه در مدت زمان کم بود تا بتواند بخش بزرگی از مشکلات سیستم سلامت را برطرف سازد.  هدف دیگر ما ساخت دستگاهی بود که با خریدن زمان به اولویت‌بندی بیماران جهت استفاده از ونتیلاتور مراقبت ویژه کمک نماید. علاوه بر استفاده اورژانسی، با توسعه و انطباق این دستگاه می‌توان در مصارف‌ خانگی از قبیل درمان اختلال تنفسی در خواب و یا بیماری‌های تنفسی مزمن نیز از آن بهره برد.

آمادگی لازم برای همکاری با گروه های فنی دیگر برای ارتقای محصول را داریم

سیامک جمالی مدیر بخش فنی طرح نیز در گفت‌وگو با ایسنا در رابطه با مزایای دستگاه طراحی شده گفت: هزینه ساخت بسیار پایین‌تر در قیاس با نمونه‌های پیشرفته، تامین فشار حداقل مورد نیاز (PEEP) برای جلوگیری از تخلیه کامل ریه،  قابلیت کنترل دستی،  قابلیت تنظیم هر دو سطح فشار  IPAP  و EPAP، قابلیت تنظیم زمان دم و بازدم، سادگی استفاده و قابلیت تعمیر بالا و  غیر تهاجمی بودن دستگاه از مزایای آن می‌باشد و در حال حاضر نیز به دنبال تکمیل دستگاه با اضافه‌کردن سنسورهای لازم هستیم.

جمالی در ادامه با اشاره به ثبت اختراع دستگاه گفت: با توجه به اینکه نقشه و دانش فنی این دستگاه ثبت اختراع شده است ما آمادگی لازم برای همکاری با گروه های فنی دیگر برای ارتقای محصول را داریم. در هفته اخیر همکاری خود را با تیم دانشکده مهندسی برق  و کامپوتر دانشگاه تهران نیز آغاز کردیم و در قالب یک کار مشترک به دنبال ارتقای هر دو دستگاه در حال کار توسط هر دو تیم هستیم.

محقق پسادکتری دانشگاه تبریز با اشاره به تفاوت دستگاه ابداعی با دستگاه‌های پیشرفته، خاطرنشان کرد: دستگاه ونتیلاتور پرتابل پیشنهادی تا زمانی که تنظیمات لازم را بتوانیم با آن برای بیمار اعم از تنظیمات اولیه و غیره فراهم کند قابل استفاده است، اما اگر بیمار در شرایطی قرار بگیرد که نیاز به تنظیمات پیشرفته‌تری داشته باشد و بخواهیم مدهای خاصی برای بیمار درنظر بگیریم باید به یک ونتیلاتور آی سی یو وصل شود.

گلایه از توجه نکردن به اقتصاد سلامت در استان اردبیل

در ادامه گفت‌وگو با مدیر علمی شرکت دانش بنیان کیان زیست یاخته ایرانیان چالش‌هایی که تیم  طی ساخت دستگاه با آنها روبه رو بودند را جویا شدیم.

وی با گلایه‌مندی از عدم توجه به اقتصاد سلامت در استان گفت: اصلی‌ترین چالشی که در روزهای اول با آن درگیر شدیم مشکل پیدا کردن قطعات اولیه و خدماتی بود که برایمان انجام بدهند. به زحمت مواد اولیه برای ساخت دستگاه را توانستیم تامین نماییم و برای خدمات نیز خودمان دست به کار شدیم و با توجه به تجریه‌ای که مدیر بخش فنی طرح در بخش مکانیک داشت با عنایت رئیس دانشگاه محقق اردبیلی و پیگیری‌های رئیس مرکز رشد دانشگاه، کارگاه ماشین افزار دانشگاه محقق اردبیلی در اختیارمان قرار گرفت تا بتوانیم کارهای خدماتی را خودمان انجام بدهیم.

وی ادامه داد: در این برهه با وجود نامه‌نگاری‌ها حتی یک دستگاه معیوب ونتیلاتور  BIPAP در اختیار تیم ما جهت استفاده از قطعات آنها قرار نگرفت و مسئولان دانشگاه علوم پزشکی توجهی به این موضوع نداشتند. متاسفانه اکوسیستم فناوری در دانشگاه علوم پزشکی با جریان علم و فناوری کمی فاصله دارد و باید برای این موضوع اقدامی انجام گیرد.

واثقی اضافه کرد: چالش بعدی که با آن مواجه شدیم عدم دسترسی به سنسورهایی بود که ساخت داخل نبودند و وارداتی بودند و الان هم با گذشت 3 ماه نتوانسته‌ایم منابع مالی لازم برای خرید این سنسورها را تامین نماییم.

واثقی در رابطه با حمایت‌های صورت گرفته از پروژه نیز گفت: حمایت صورت گرفته برای نمونه‌سازی این دستگاه ثبت اختراع شده که توسط مرکز رشد دانشگاه محقق اردبیلی در اختیار ما قرار گرفته مبلغ 10 میلیون تومان بود که جهت خرید قطعات اولیه هزینه شد و برای صنعتی کردن دستگاه نیازمند طراحی صنعتی و تکمیل بخش سنسورهای آن هستیم.

این محقق اردبیلی گفت: متاسفانه علی‌رغم معرفی دستگاه در حضور استاندار و رئیس دانشگاه علوم پزشکی هیچ حمایتی از این دو بخش برای تجای‌سازی دستگاه با وجود نیاز شدید استان به دستگاه‌های تنفس مصنوعی پرتابل نشده است و این باعث تعجب ماست.

اکوسیستم فناوری سلامت اردبیل به فراموشی سپرده شده است

واثقی با بیان اینکه اکوسیستم فناوری سلامت اردبیل به فراموشی سپرده شده است، خاطرنشان کرد: بی‌توجهی مسئولان ذیربط استان برای ایجاد بسترهای اولیه شتاب‌دهی به فعالیت‌های حوزه سلامت با وجود پتانسیل‌های بالا در استان ناراحت کننده است.

وی گفت: سال گذشته در سطح جهان بیش از ۱۴میلیارد دلار روی حوزه استارتاپ‌های سلامت  سرمایه‌گذاری شده است، اما متاسفانه در مقیاس استانی حتی همکاری بین بخشی را شاهد نیستیم چه برسد به سرمایه گذاری.

عضو بنیاد ملی نخبگان ادامه داد: استان اردبیل اگر می‌خواهد توسعه یابد، ناگزیر است زودتر از استان‌های دیگر به مباحث اقتصادی دانش بنیان ورود کند.

مشاور نوآوری مراکز علم و فناوری استان اردبیل تصریح کرد: اقتصاد سلامت ایران  فقط در بخش تجهیزات پزشکی ارزشی بالغ بر ۲.۵ میلیارد دلار دارد، اما افسوس که تاکنون برای این بازار بزرگ برنامه‌ای در استان وجود نداشته است؛ زمینه‌ای که می‌تواند در بهبود فضای کسب و کار در استان نیز موثر واقع شود.

ضرورت توجه ویژه مسئولان استانی به تجاری‌سازی محصولات فناورانه در استان اردبیل

با در نظر گرفتن شرایط کنونی کشور و درگیری چند ماهه با بیماری نوظهور کووید-19 که علی‌رغم کنترل‌های فراوان و تمهیدات اندیشیده شده همچنان یک تهدید جدی برای نظام سلامت کشور محسوب می‌شود، به نظر می‌رسد تولید داخلی تجهیزات مورد نیاز و ضروری پزشکی از یک سو و در نظر گرفتن شرایط اقتصادی کشور از سوی دیگر باید در اولویت‌ها قرار گیرد.

امید می‌رود با توجه به همت والای محققان و جوانان اردبیلی در طراحی و ساخت محصولات فناورانه در سطح استان، مسئولان نیز بر این باور برسند که رشد و توسعه کشور در گرو حمایت و تشویق همین جوانان و توجه جدی به منویات مقام معظم رهبری در موضوع توجه به تولید کالای ایرانی با کیفیت و عدم وابستگی به محصولات خارجی است.

انتهای پیام