محمدعلی امیرفخریان در میزگردی که به مناسبت روز ملی صادرات در دفتر ایسنا برگزار شد، در خصوص آمار صادرات استان خراسان رضوی در سال 99 اظهار کرد: صادرات استان در 6 ماهه اول سال 99، یک میلیون و 174 هزار تن و به ارزش 612 میلیون دلار بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، از لحاظ وزنی 34 درصد و از لحاظ ارزشی 21 درصد کاهش داشته، البته لازم به ذکر است وضعیت استان در مقایسه با میانگین کشور شرایط بهتری دارد، در صادرات کشوری با 34 درصد کاهش ارزشی مواجه بوده‌ایم.
وی در خصوص علل کاهش صادرات استان گفت: کاهش صادرات استان، غالبا متاثر از بسته شدن مرزهای ترکمنستان بود که دروازه ورود ما به آسیای میانه و اوراسیا محسوب می‌شود. بسته‌شدن مرزها، ارتباط ما با کشورهایی مانند ازبکستان، ترکمنستان، قرقیزستان و قزافستان را قطع کرد، البته در یک ماه اخیر حمل‌ونقل ریلی از مسیر ترکمنستان انجام می‌شود و به نظر می‌رسد وضعیت صادراتی ما رو به بهبود باشد و بتوانیم بازارهای صادراتی خود را داشته باشیم.
رئیس اداره بازرگانی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان‌رضوی افزود: اصلی‌ترین رقم صادراتی استان، زعفران بوده که در 6 ماهه اول سال 99، حدود چهار میلیون دلار زعفران صادر شده، سایر اقلام عمده صادراتی استان خراسان رضوی میله‌های آهنی و فولادی، مواد اولیه و پی صنعتی برای مصارف صابون‌سازی، محصولات صنایع غذایی مانند رب گوجه‌فرنگی، محصولات کشاورزی مانند پسته، کفپوش‌ها، موکت، گوشت مرغ، سیب‌زمینی و پوشاک بوده است.
امیرفخریان خاطرنشان کرد: افغانستان نیز از شرکای خوب استان و از معدود مرزهایی بود که در شرایط کرونایی اصلا بسته نشد و حتی نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش سه درصدی در صادرات به این کشور داشتیم. سایر کشورهای هدف صادراتی استان عراق، ازبکستان، ترکمنستان، هنگ‌کنگ، امارات، اسپانیا، پاکستان، قزاقستان و قرقیزستان هستند.
صادرات به 15 کشور همسایه از حاشیه خلیج فارس تا دریای خزر
وی در خصوص اقدامات انجام شده برای افزایش نرخ صادرات استان تصریح کرد: ما برای صادرات استان، برنامه‌ای با هدف ارتقا صادرات به 15 کشور همسایه تدوین کرده‌ایم که این 15 کشور همسایه از کشورهای حاشیه خلیج فارس تا کشورهای حاشیه دریای خزر را شامل می‌شوند. برای این کشورها، هدف‌گذاری‌هایی انجام شده که تا سال 1400 این برنامه در پیش گرفته و در صورت لزوم، تفاهم‌نامه‌هایی منعقد می‌شود. تعرفه‌های تجارت ترجیحی خواهیم داشت که این تعرفه‌ها برای نشست اخیر افغانستان پیش‌بینی شده و امیدواریم با توجه به درخواست‌هایی که ما و کشور افغانستان داشته‌ایم بتوانیم به تفاهم برسیم. در حال حاضر مبادله ما با کشور افغانستان یک‌سویه بوده اما تلاش ما بر این است که این مبادله از حالت یک‌سویه خارج شود.
رئیس اداره بازرگانی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی اضافه کرد: تفاهم‌نامه اقتصادی اوراسیا نیز اهمیت زیادی برای تجارت استان و کشور داشته است. این تفاهم‌نامه از 5 آبان ماه 99 اجرایی شده اما متاسفانه به دلیل شیوع ویروس کرونا و بسته شدن مرزها به توفیقات مورد نظرمان دست نیافتیم، البته به توفیقاتی دست پیدا کرده‌ایم. در واقع با توجه به بسته شدن مرزها، بخش زیادی از صادرات ما به اوراسیا که قرار بود از مسیر ریلی صورت پذیرد، به بندر امیرآباد مازندران و یا بندر انزلی منتقل شد که به اوکتائو قزاقستان و یا مسکو روسیه می‌رسید، برخی از صادرکنندگان ما نیز از این مسیر اقدام می‌کنند.
امیرفخریان بیان کرد: در حال حاضر اتحادیه اقتصادی اوراسیا یکی از هدف‌های صادراتی اصلی ما است که تحریم‌ها بر این اتحادیه اثر کم‌تری دارد. کشورهای موجود در این اتحادیه با ما همسوتر هستند، از نظر سیاسی مشکلی با یکدیگر نداریم، با تبادلات با این اتحادیه می‌توانیم تا حدی اثر تحریم‌ها را نیز کاهش دهیم و با شرکای قابل اعتمادتری چه در زمینه تامین مواد اولیه که شامل نهاده‌های دامی و کالاهای اساسی است و چه در زمینه صادرات محصولات کشور مراوده داشته باشیم.
وی ادامه داد: با وجود اینکه ما با کشور قرقیزستان ارتباط زمینی نداریم و باید از طریق کشورهای واسط و از طریق ترکمنستان و یا افغانستان با این کشور تبادلات تجاری داشته باشیم اما در این کشور هدف‌گذاری‌هایی داریم و کشورهای هند و چین نیز هدف‌های مهمی برای ما بوده‌اند.
رئیس اداره بازرگانی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی بیان کرد: ما برای اولین بار میز صادرات اصناف تولیدی را در استان برگزار کردیم و هدف این اقدام، آشنایی تولیدکنندگان صنفی با بحث صادرات و بررسی مشکلات آنان و تبیین راهکارهایی در این خصوص بود. همچنین جلسات آموزشی برای شهرستان‌ها، خصوصا شهرستان‌های مرزنشین، برگزار شده تا افراد و خصوصا جوانان با تجارت خارجی آشنا شوند و بتوانند بحث‌های تجارت را تسهیل کنند.
امیرفخریان اضافه کرد: کمیته رویدادهای تجاری برای اولین بار در سطح کشور در استان خراسان رضوی با مشارکت بخش خصوصی و اتاق بازرگانی برگزار و سعی برآن شد تا برنامه توسعه تجارت با مشارکت این ارگان‌ها تنظیم و نظرات بخش خصوص در این زمینه شنیده شود.
وی در خصوص اقدامات آموزشی انجام گرفته در زمینه افزایش علم تجارت و صادرات تصریح کرد: 2520 نفر ساعت دوره آموزشی در یک سال گذشته برگزار و در خصوص پذیرش و اعزام هیأت نیز فعالیت‌هایی در گذشته انجام شده که در حال حاضر به دلیل شیوع ویروس کرونا این اقدام به صورت مقطعی متوقف و سعی شده تا این ارتباطات به صورت وبینار و مجازی امتداد یابد. در آینده نشست یوتیوبی با تجار افغانستان در خصوص تجارت برگزار خواهد شد که در صورت نتیجه مطلوب با سایر کشورها این نشست‌های مجازی امتداد پیدا خواهد کرد.
رئیس اداره بازرگانی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی در خصوص روند صادرات استان عنوان کرد: شیوع ویروس کرونا تاحدی هدف‌گذاری‌های ما را تحت‌الشعاع قرار داد و به طور مثال همچنان کشور ترکمنستان در زمینه صادرات اقلام خوراکی محدودیت‌هایی دارد. به همین دلیل اصلاحاتی بر هدف‌گذاری‌های تدوین شده اعمال کردیم و می‌توان گفت که اکنون تقریبا طبق هدف‌گذاری مورد نظر خود پیش می‌رویم و به چشم‌انداز موردنظر می‌رسیم، زیرا این هدف‌گذاری واقع‌بینانه در نظر گرفته شده و اتفاق‌های خاصی در آن دیده شده است.
کدام صنایع، هدف صادرات در خراسان رضوی هستند؟
امیرفخریان در خصوص صنایع هدف صادرات در استان بیان کرد: صنایعی که برای آن هدف‌گذاری انجام داده‌ایم، صنایع پتروشیمی و شیمیایی، صنایع غذایی و کشاورزی حتی به صورت خانگی، صنایع معدنی، صنایع معدنی غیر فلزی، محصولات برق و الکترونیک، صنایع نساجی و پوشاک و صنایع کیف و کفش چرم و پوست هستند. استان خراسان رضوی یک استان معدنی است، معادنی غنی در آن جای دارند و صادرات سنگ‌های این معادن غالبا از سمت بنادر جنوبی اتفاق می‌افتد. همچنین با توجه به شرایط جغرافیایی استان و پذیرش سالیانه 30 میلیون زائر که قریب به سه میلیون نفر از آن‌ها زائر خارجی هستند، بستر خوبی برای صادرات پوشاک و پوشاک ایرانی اسلامی ما فراهم می‌کند.
وی در خصوص بررسی تخصصی صنایع صادراتی گفت: ما برای هریک از این صنایع جلسات تخصصی برگزار کردیم و از ابتدای سال 99، 10 نشست تخصصی کالایی در بخش‌های مختلف داشتیم که با حضور صادرکنندگان هر بخش مشکلات و معضلات آنان مورد بازبینی قرار می‌گیرد و بر اساس این مشکلات هم‌فکری‌هایی انجام شده و پیشنهاداتی به وزارت‌خانه سازمان توسعه تجارت و یا سایر دستگاه‌های مربوطه ارسال می‌شود.
رئیس اداره بازرگانی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی خاطرنشان کرد: در زمینه فرش دستبافت و لوازم یدکی خودرو با توجه به اینکه واحد خودروسازی بزرگی در بینالود قرار دارد، با بهره‌گیری از ظرفیت‌های اتحادیه اقتصادی اوراسیا برنامه‌هایی تبیین و در تعرفه ترجیحی دیده شده است.
امیرفخریان با اشاره به لزوم رقابت صادراتی با کاهش قیمت تمام شده تصریح کرد: ما به سمت و سویی می‌رویم که با بهره‌گیری از اطلاعات و ارتباطات، می‌توانیم تولید بهتری داشته و ارزش افزوده بیشتری ایجاد کنیم. در حال حاضر صنایع در دنیا به سمت و سویی می‌روند که با بهره‌گیری از زنجیره تامین، جنس را با قیمت پایین‌تر در کشور تولید کرده و اقدام به صادرات محصول کنند. به طور مثال برندهای آمریکایی و اروپایی در دوره‌ای که چین کارگران ارزان‌تر و قیمت تولیدی تمام شده کم‌تری داشت، برند خود را در این کشور تولید کرده و به سایر نقاط صادرات انجام دادند.
مزیت صادرات در ایران چیست؟
وی در خصوص مزیت صادرات در ایران بیان کرد: مزیت‌هایی برای صادرات در کشور ما وجود دارد که دسترسی به آب‌های گرم جنوب و کشورهای شمالی، نیروی کار و انرژی ارزان از این مزایا است و ما با بهره‌گیری از این موارد می‌توانیم قیمت تمام شده محصول را پایین‌تر بیاوریم و برای خود مزیت رقابتی جهانی ایجاد کنیم.
رئیس اداره بازرگانی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان‌رضوی افزود: هرچند تحریم‌ها و شیوع ویروس کرونا برای ما مشکلاتی ایجاد کرده اما صادرکنندگان ما نشان دادند که می‌توانند مسیرهای جایگزین را پیدا کرده و مشکلات را رفع کنند، بنابراین در حال حاضر با توجه به کاهش صادرات نفت، به صادرات غیر نفتی نیاز داریم، به همین دلیل باید به صادرات توجه ویژه‌ای داشته و فرایند آن را تسریع و تسهیل کنیم. همچنین نیاز است تا توجه واحدهای تولیدی کشور به صادرات باشد.
لزوم توجه به سلیقه جهانی در صادرات
امیرفخریان در خصوص لزوم توجه به سلیقه جهانی در صادرات عنوان کرد: آنچه در زمینه صادرات اهمیت زیادی دارد، این است که ما باید بر اساس نیاز مشتری صادرات کرده و تولید برای بازار هدف را با نشانه‌گذاری، بسته‌بندی و ذائقه مورد پسند بازار هدف داشته باشیم. در حال حاضر اهمیت و ضرورت صادرات بر کسی پوشیده نیست و می‌تواند نقش مهمی در اقتصاد کشور ما ایفا کند.
وی خاطرنشان کرد: استان خراسان‌رضوی، استان پیشرو در خصوص جذب سرمایه‌گذار خارجی است، بسیاری از کارخانجات استان با همین هدف احداث شده‌اند و بسیار موفق عمل می‌کنند. همچنین در سال جاری خبرهای خوبی در این زمینه از استان منتشرخواهد شد.
اصلی‌ترین مشکلات صادرکنندگان چیست؟
رئیس اداره بازرگانی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی در خصوص مشکلات صادرکنندگان گفت: مشکل اصلی صادرکنندگان مربوط به بازگشت ارز بوده که اگر این موضوع و دستورالعمل‌های ارزی حل شده و به نوعی دستورالعمل اجرایی‌تری توسط بانک مرکزی مصوب و اعلام شود، بخش زیادی از مشکلات حل می‌شود.
امیرفخریان اضافه کرد: تامین مواد اولیه از محل صادرات یکی دیگر از مشکلات صادرکنندگان است. مشکل دیگری که در زمینه موانع صادراتی وجود دارد، توجه کم به تحقیقات بازار و بازاریابی است. پس از تحریم‌ها به تولیدکنندگان بهای بیشتری داده و برای بازرگانان محدودیت‌هایی اعمال شده، به طور مثال بیان کردند که صادرات سیمان و مصالح ساختمانی صرفا توسط تولیدکننده انجام شود، در حالی که بازرگانی برای خود سرمایه‌گذاری کرده و برندی در این خصوص ثبت نموده، یا باید از سمت تولیدکننده نمایندگی بگیرد و یا صادرات او دچار مشکل شده و از گردونه رقابتی صادراتی حذف شود.
وی با اشاره به لزوم توجه بیش‌تر به مقوله بازرگانی تصریح کرد: اگر می‌خواهیم تولید قوی داشته باشیم، باید به بازرگانی توجه کنیم. اصلی در تجارت وجود دارد و آن نیاز بازار است. نیاز بازار و کیفیت و کمیت آن باید توسط بازرگان تشخیص داده شود. شناسایی نیاز بازار است که می‌تواند ما را موفق و تولید ما را کارآمدتر کند. گاهی افراد برخلاف اینکه برندی در داخل استان تولید می‌شود، اقدام به خرید جنس خارجی می‌کنند، زیرا آن جنس مطابق با نیاز و سلیقه روز است.
تجارت خارجی ما سنتی است
رئیس اداره بازرگانی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی افزود: تجارت خارجی ما در حال حاضر یک تجارت سنتی است که باید از این حالت خارج شده و به سمت تجارت خارجی مدرن برویم و از علم روز در این زمینه استفاده کنیم.
امیرفخریان خاطرنشان کرد: گاهی تولیدکنندگان اقدام به صادرات می‌کنند اما برای واردات مواد اولیه مورد نیازشان، تنها می‌توانند از 30 درصد منابع صادراتی خود واردات انجام دهند، در صورتی که ممکن است واحدی از 50 درصد منابع خود واردات انجام دهد و 50 درصد مابقی ارزش افزوده‌ای است که در کشور ایجاد می‌کند.
اقدامات سازمان صمت برای حل مشکلات صادرکنندگان
وی در خصوص اقدامات انجام شده برای رفع مشکلات صادراتی عنوان کرد: برای حل این مشکل جلسه‌ای با حضور رئیس اتاق بازرگانی ایران تشکیل و تمامی مشکلات در این جلسه مطرح شد، در نهایت مکاتباتی صورت گرفت که برای بانک مرکزی و وزارت صمت تهیه و ارسال و این موارد از طرف اتاق بازرگانی نیز منعکس شده که انعکاس این موضوع باعث می‌شود تا با پیگیری بخش خصوصی این مشکل اصلاح شود.
رئیس اداره بازرگانی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی اضافه کرد: ارزش‌گذاری گمرکی یکی دیگر از مشکلات صادرکنندگان است که برای حل این مشکل نیز در جلسه پیشنهاد داده شده تا این موضوع به صورت نرم‌افزاری انجام گیرد و محاسبات به صورت دقیق انجام شود.
امیرفخریان خاطرنشان کرد: موتور محرکه تولید، بخش بازرگانی است و اگر تجارت تقویت شود، خود به خود تولید نیز برای تامین نیاز تقویت می‌شود اما برعکس این موضوع چنین نتیجه‌ای نخواهد داشت و مستلزم صرف انرژی و هزینه بیشتری برای رسیدن به اهداف است.
مشوق‌های صادراتی حتی در شرایط سخت اقتصادی همچنان وجود دارد
وی در خصوص اقدامات حمایتی صادرکنندگان گفت: بسته حمایت از صادرات به طور سالیانه به تصویب هیأت وزیران می‌رسد و موضوع مشوق‌های صادراتی، حتی در شرایط سخت اقتصادی همچنان وجود داشته و در حال حاضر نیز به قوت خود باقی است. امسال نیز مشوق‌های صادراتی وجود خواهد داشت و برای ثبت برندهای تولیدی در کشورهای دیگر نیز، هزینه حمایتی پرداخت می‌شود، همچنین برای احداث انبار و نمایندگی نیز کمک‌هزینه‌ای پرداخت خواهد شد.
رئیس اداره بازرگانی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی با اشاره به حمایت از شرکت تولیدکنندگان در نمایشگاه‌های بین‌المللی تصریح کرد: اگر نمایشگاهی وجود داشته باشد که تخصصی بوده و توسط سازمان توسعه تجارت مورد حمایت قرار نگرفته باشد، می‌توان با ارسال مدارک به سازمان توسعه تجارت برای تولیدکننده‌ای که در این نمایشگاه خاص شرکت کرده، تسهیلات و یارانه در نظر گرفته شود.
امیرفخریان اضافه کرد: تسهیلات سرمایه در گردش و تسهیلات اعتباری نیز به صادرکنندگان پرداخت می‌شود که همه ساله واحدهای تولیدی، خصوصا واحدهای تولیدی صادرات‌محور می‌توانند از این تسهیلات استفاده کنند و بخشی از سود تسهیلات توسط بسته حمایتی پرداخت می‌شود. امسال علاوه بر سامانه سپیدار از طریق سامانه بهین‌یاب نیز می‌توان اقدام به اخذ تسهیلات نمود.
وی در خصوص لزوم استفاده صادرکنندگان از صندوق ضمانت صادرات بیان کرد: در حال حاضر صندوق ضمانت صادرات رسالت خود را انجام می‌دهد و بحث کاری این صندوق، کاهش ریسک سیاسی و تجاری صادرکنندگان است. یکی از اقداماتی که صندوق ضمانت صادرات پوشش می‌دهد، امتناع خریدار از پذیرش کالا است که به محض امتناع، خسارت واحد تولیدی پرداخت می‌شود و طرف حساب خریدار، صندوق ضمانت صادرات خواهد بود که از طریق مراجع حکومتی نسبت به وصول مطالبات اقدام می‌کند و درصورت عدم وصول، این موضوع از محل تسهیلات صندوق خواهد بود.
رئیس اداره بازرگانی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی ادامه داد: واقعی‌سازی نرخ ارز، موضوع مهمی برای رونق صادرات است و یکی از مشکلاتی که در حدود 10 سال پیش با آن مواجه بودیم، بالا نگه داشتن غیر واقعی نرخ ارز بود که تولیدکننده را دچار مشکلاتی می‌کرد. در اثر تحریم‌ها، نرخ ارز نه تنها به نرخ واقعی خود نرسیده بلکه از نرخ واقعی خود نیز پایین‌تر آمده و این موضوع قدرت صادرکننده و تولیدکننده را در رقابت صادراتی افزایش می‌دهد.
نرخ ارز به مزیتی برای تولید و صادرات تبدیل شده است
امیرفخریان با اشاره به مزایای صادرات در این شرایط عنوان کرد: برخی از کالاها که شاید تولید آن‌ها در گذشته برای ما توجیه اقتصادی نداشته، در حال حاضر تولید و صادرات آن برای ما توجیه اقتصادی دارد و اگر در گذشته لوازم خانگی تولید می‌شد، برندی خارجی به بازار می‌آمد که قیمت تمام شده آن ارزان‌تر از قیمت تولید داخل به دست می‌آمد اما در حال حاضر نرخ ارز به مزیتی برای تولید و صادرات آن تبدیل شده است.
وی در خصوص موقعیت جغرافیایی مناسب کشور برای صادرات خاطرنشان کرد: موقعیت جغرافیایی خاص کشور ما نیز به مزیتی برای صادرکنندگان تبدیل شده است. کشور ما کوتاه‌ترین مسیر کشورهای شمال به آب‌های گرم جنوب است و از طرفی ما در همسایگی با کشورهایی قرار داریم که اکثرا واردکننده هستند و این موضوع به مزیتی تبدیل شده که می‌توان با بهره‌گیری از تکنولوژی روز دنیا و با سرمایه‌گذاری‌های مشترک با هدف تامین نیاز کشورهای شمالی و همسایه، صادرات را انجام دهیم.
رئیس اداره بازرگانی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی افزود: اقتصاد، خود را پیدا می‌کند و برای مثال یک سرمایه‌گذار چینی اگر ببیند که تولید محصولی در ایران، قیمت تمام شده کم‌تری برای او ایجاد می‌کند، این کار را انجام خواهد داد، کمااینکه در حال حاضر تعدادی سرمایه‌گذار چینی در استان خراسان رضوی فعالیت می‌کنند و شرکت‌های موفقی دارند.
امیرفخریان در خصوص شرایط کلی صادرات در کشور گفت: ممکن است راندمان ما مقداری پایین باشد و نتوانیم از مزیت‌هایی مانند نیروی کار و انرژی ارزان بهره کامل را ببریم اما در هر حال قیمت مواد اولیه‌ای که در داخل کشور تولید می‌شود، چه محصولات پتروشیمی و چه محصولات کشاورزی، پایین‌تر است و می‌توان با استفاده از تکنولوژی، ارزش افزوده خوبی بر این مواد اعمال کرد.
حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و نوآور توسط اتاق بازرگانی
رئیس اداره بازرگانی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی در خصوص لزوم ورود شرکت‌های دانش‌بنیان به بازار صادرات عنوان کرد: همکاری‌هایی با شرکت‌های های‌تک و دانش‌بنیان در حال انجام است و در بخش تحقیق و پژوهش اتاق بازرگانی، به حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و نوآور پرداخته می‌شود. در حال حاضر شرکت‌های دانش‌بنیانی وجود دارند که با اینکه در شهرک‌های صنعتی مستقر نیستند و تولید را به شکل صنعتی نرسانده‌اند اما وارد راس بازار می‌شوند و اخیرا نیز در بحث صادرات ورود کرده‌اند.
امیرفخریان ادامه داد: یکی از صنایعی که در حال حاضر وجود دارد، صنایع خلاق است. ما حتی تولید و صادرات نرم‌افزار را به شرکت‌های دانش‌بنیان داریم و گاه صادرات به کشورهایی که ما را تحریم‌کرده‌اند، توسط کشورهای دیگر اروپا انجام می‌شود که شرکت‌های موفقی هستند. حتی به یکی از این شرکت‌ها پیشنهاد شده تا از توانمندی خود در جام جهانی قطر استفاده کرده و خدمات خود را که مناسب با شرایط این مراسم است، ارائه کند.
وی در پایان عنوان کرد: ما آمادگی داریم مشکلات صادرکنندگان در استان را با کار کارشناسی و ارائه پیشنهاد به مرکز منعکس کنیم تا نتیجه مطلوبی به دست بیاید و منجر به تصمیمات صحیح‌تری شود.
انتهای پیام