ناشنوایان به عنوان بخشی از جامعه در سراسر دنیا به دلایل خاصی و در مراحل مختلف از زندگی خواسته یا ناخواسته قدم به این دنیا گذاشته‌اند و با زبان و فرهنگی متفاوت زندگی می‌کنند. زبان اشاره در دنیا تنها راه ارتباطی ناشنوایان با سایر افراد جامعه است که به دلایلی از جمله عدم آموزش‌های صحیح در مدارس، کمبود امکانات برای این افراد در نظام آموزشی، عدم وجود فرهنگ کافی و آگاهی مردم و غیره، جریان اصلی جامعه نتوانسته ارتباط مناسبی با جامعه ناشنوایان برقرار کند و باعث گوشه‌گیری و مشکلات زیادی برای این افراد شده است.
از آنجایی که بر اساس آمارهای سالیانه ۱۴۰۰ کودک ناشنوا در کشور متولد می‌شود و این افراد و خانواده‌های آنان با مشکلات زیادی برای آموزش و پیشرفت فرزندان خود مواجه‌اند، کاربرد تکنولوژی‌های اطلاعاتی و ارتباطی جدید با توجه به نیازهای ناشنوایان برای برقراری ارتباط با سایر افراد جامعه امر بسیار مهمی است.
به همین منظور ایسنا به سراغ استارت‌آپی در حوزه تولید محتوا و تکنولوژی در حوزه ناشنوایان به نام «دفینو (Deaf innovation)»، رفته است که در ادامه این خبر، گفت‌وگوی برادران رنگ‌آمیز طوسی، بنیان‌گذاران این استارت‌آپ و محمدرضا هاشمی مدیر پروژه دفینو در شتاب‌دهنده فردوسی را می‌خوانید:
ایمان طوسی، سرپرست تیم تولید محتوای دفینو و مسئول کلینیک مددکاری اجتماعی ایمان در خصوص نحوه فعالیت استارت‌آپی دفینو و طرح مترجم آنلاین، اظهار می‌کند: جامعه ناشنوایان زبان، فرهنگ و دنیای متفاوتی دارد. در مدارس کشور ما زبان اشاره ناشنوایان هیچ جایگاهی ندارد و به رسمت شناخته نشده است. ناشنوایان در فرهنگ، جامعه و زبان خاص و مربوط به خود بزرگ شده‌اند و با هم به راحتی ارتباط برقرار می‌کنند. اما این امکان برای آنها وجود ندارد تا با سایر مردم به راحتی ارتباط برقرارکنند و در نهایت هیچ حمایتی از جامعه ناشنوایان نمی‌شود.
وی در خصوص تولید محتوا در فرهنگ شهروندی اضافه می‌کند: در جامعه ما مکانی وجود ندارد که زوجین ناشنوا اگر با مشکلی مواجه شوند به آنجا مراجعه نمایند و مشاوری نیست که مسلط به زبان اشاره باشد. با توجه به این موضوع، خانواده زوجین در این امر دخالت می‌کنند. در موسسه ایمان، مشاور با زبان اشاره زوجین را راهنمایی می‌کند. قوانین مربوط به حقوق شهروندی ناشنوایان در جامعه اجرا نمی‌شود و در موسسه ما تلاش می‌شود تا از مشکلات موجود در برابر حق شهروندی ناشنوایان و کم شنوایان کاسته شود.
طوسی تاکید می‌کند: حمایت‌های مربوط به بهزیستی از ناشنوایان و خدمات ارائه شده بسیارکم است و رسانه‌ها نیز از ما حمایت نمی‌کنند.
محمدرضا هاشمی، مدیر پروژه استارت‌آپ دفینو عنوان می‌کند: استارت‌آپ دفینو از سال ۱۳۹۸ پس از برگزاری رویداد کارآفرینی اجتماعی در دانشگاه فردوسی کار خود را شروع کرد و طرح مترجم را ارائه داد که در حوزه ناشنوایان و کمک به ناشنوایان با همکاری شتاب دهنده فردوسی رتبه اول را کسب کرد. این استارت‌آپ با کلینیک مددکاری اجتماعی ایمان و همچنین با سازمان مردم نهاد مهرآفرینان سرزمین سکوت تحت نظر ایمان طوسی همکاری دارد. ارتباط بین این مجموعه‌ها به دلیل حضور مترجمانی است که برای جامعه ناشنوایان فعالیت می‌کنند. این استارت‌آپ در حال حاضر به صورت تخصصی در زمینه تولید محتوا برای ناشنوایان فعالیت می‌کند.
هاشمی در خصوص مراحل تولید نرم افزار مترجم استارت‌آپ دفینو، اظهار می‌کند: پس از بررسی‌های انجام شده و سنجش بازار درزمینه تولید نرم افزار مترجم، با توجه به هزینه‌های بالا و عدم وجود زیر ساخت مناسب وآمادگی کافی و پذیرش آن در جامعه چرخشی در استارت‌آپ انجام داده‌ایم. ما پس از تحقیق در بازار متوجه شدیم که قبل از تولید نرم افزار سطح آگاهی در جامعه باید افزایش یابد. اما به طور کلی تولید نرم افزار را کنار نگذاشته‌ایم بلکه در حال تحقیق بیشتر بوده و تولید نرم افزار مترجم در برنامه‌های آینده ما قرار دارد. زیرا در دنیا نیز نمونه چنین مترجمی برای ناشنوایان وجود ندارد.
مدیر پروژه استارت‌آپ دفینو اضافه می‌کند: بر اساس تصمیماتی که توسط تیم دفینو گرفته شد، در حال حاضر ما دوره‌ای آموزشی به نام آموزش زبان اشاره برای شنوایان ساخته‌ایم تا افراد شنوا بتوانند با فرد ناشنوا با زبان اشاره ارتباط برقرار کنند یا حتی مشاغل مختلف در جامعه بتوانند با افراد ناشنوا ارتباط گیرند. برای مثال زمانی که فرد ناشنوا به بانک مراجعه می‌کند با مشکلات زیادی مواجه است زیرا باجه مخصوصی برای ناشنوایان نداریم.
هاشمی در زمینه نرم افزار مشابه نرم افزار مترجم می‌گوید: بر اساس تحقیقاتی که تاچند ماه قبل داشته‌ایم متوجه شدیم در حال حاضر در دنیا، سنسوری بر روی دست فرد ناشنوا گذاشته شده و حرکات دست را می‌سنجد و این حرکت دست ترجمه می‌شود یا با استفاده از نرم افزار پردازش تصویری حرکت ناشنوا به زبان اشاره ترجمه می‌شود.
سعید طوسی، مدیر اجرایی استارت‌آپ دفینو بیان می‌کند: به دلیل اینکه در خانواده‌ای با اعضاء ناشنوا زندگی کرده‌ام و همچنین مادرم سال‌ها با جامعه ناشنوایان در ارتباط بوده است، مشکلات این قشر را به خوبی درک می‌کنم و نیازهای آنها را می‌دانم. ایده اولیه طرح مترجم آنلاین نیز از همین‌جا شکل گرفت.
وی اضافه می‌کند: پس از ارائه طرح مترجم آنلاین و مدتی کار بر روی این طرح متوجه شدیم، نیازها و مشکلات ناشنوایان زیاد است و ناشنوایان باید ابتدا آموزش ببینند و ارتباطشان با جامعه برقرار شود تا بتوانیم بر روی مترجم کار کنیم. به همین دلیل تمرکزمان را بر روی تولید محتوا در تمام زمینه‌ها برای ناشنوایان از جمله مذهبی، اجتماعی، فرهنگی، سلامت و غیره گذاشته‌ایم. در این استارت‌آپ سعی داریم تا برای نیازهای اساسی ناشنوایان که بسیار ضروری است و در جایی هم ارائه نمی‌شود تولید محتوا انجام دهیم. تا به امروز هم ۵۰۰ محتوا تولید کرده‌ایم. این محتواها بر روی سایت https://deafinno.ir/، صفحه اینستاگرامی ما و آپارات قرار دارد. با توجه به شیوع کرونا در کشور در زمینه کرونا برای ناشنوایان هیچ کاری انجام نشده بود و ما اولین گروهی بودیم که برای ناشنوایان و توصیه‌های کرونایی کلیپ‌هایی را تهیه کردیم.
طوسی در مورد دلایل این فرهنگسازی بیان می‌کند: در حال حاضر اولویت ما تولید محتوا است تا ارتباط ناشنوایان با جامعه را برقرار کنیم. در گذشته ارتباط این افراد با جامعه سخت بود، اما این روزها به خاطر کرونا و اینکه افراد ماسک می‌زنند مشکل ناشنوایان چند برابر شده است زیرا به خاطر استفاده مردم از ماسک، ناشنوایان نمی‌توانند لب‌خوانی کنند. تمرکزمان بر برقراری ارتباط ناشنوایان با جامعه و ارتباط جامعه با ناشنوایان است تا حداقل در هر ارگانی یا سازمانی یک نفر اصول اولیه را آموخته باشد و بتواند با فرد ناشنوا ارتباط برقرار کند.
ایمان طوسی، دبیر کانون مردم نهاد مهر آفرینان سرزمین سکوت، عنوان می‌کند: جامعه ناشنوایان زبان و فرهنگ و دنیای متفاوتی دارد. من به عنوان کارشناس مددکاری اجتماعی و دانشجوی کارشناسی ارشد می‌گویم، در مدارس کشور ما زبان اشاره ناشنوایان هیچ جایگاهی ندارد و به رسمیت شناخته نشده است. ناشنوایان در فرهنگ جامعه و زبان مربوط به خود بزرگ شده‌اند و با هم به راحتی ارتباط برقرار می‌کنند ولی با سایر مردم به راحتی این ارتباط برقرار نمی‌شود. با کمی جستجو در اینترنت متوجه می‌شوید آموزش زبان اشاره کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
هاشمی عنوان می‌کند: آمار دقیقی از جامعه ناشنوایان ایران وجود ندارد و جامعه ناشنوایان خیلی جدی گرفته نشده‌اند. تعداد مترجمان بسیار کم هستند. آموزش در مدارس ناشنوایان به زبان اشاره برای ناشنوایان ممنوع است و در مدارس به زبان معمولی و لب‌خوانی تدریس می‌شود. معلم‌ها در مدارس مربوط به ناشنوایان که به کودکان ناشنوا تدریس می‌کنند شنوا هستند. در مدرسه ناشنوایان به کودکان به جای زبان اشاره لب خوانی آموزش داده می‌شود.
سعید طوسی تصریح می‌کند: برای ناشنوایان زبان اشاره بین‌المللی یا زبان اشاره خاص هر کشور وجود دارد. در ایران ما ۲ نوع زبان اشاره داریم. زبان اشاره طبیعی و زبان اشاره استاندارد که زبان استاندارد را افراد شنوا برای ناشنوایان طراحی کرده‌اند و اکثر ناشنوایان با این نوع زبان مخالفت می‌کنند. زبان استاندارد مانند زبان کتابی است. این مساله باعث ایجاد سردرگمی می‌شود. زیرا یکی زبان استاندارد را قبول دارد و در جای دیگر زبان طبیعی. یا گفته می‌شود که زبان استاندارد و طبیعی وجود ندارد و فقط زبان اشاره ایرانی باید مورد استفاده قرار گیرد.
سعید طوسی در مورد اعضاء سازمان مردم نهاد مهرآفرینان سرزمین سکوت، اظهار می‌کند: آمار سال ۱۳۹۶ نشان می‌دهد ۱۲ هزار ناشنوا در استان خراسان زندگی می‌کنند که ۹۰۰۰ نفر آنها در مشهد هستند. افرادی که در سازمان مردم نهاد مهرآفرینان سرزمین سکوت عضو هستند یا خودشان ناشنوا بوده‌اند یا از خانواده ناشنوا هستند. ما در حال حاضر ۱۲۰۰ خانوار را پوشش می‌دهیم که همه آنها در مشهد زندگی می‌کنند.
وی ادامه می‌دهد: شاید در دنیا نرم افزارهای مشابهی باشد، اما چیزی که مد نظر استارت‌آپ دفینو است تاکنون تولید نشده. برای مثال در برزیل نرم افزاری طراحی شده است از طریق انیمیشن حرکات اشاره را اجرا می‌کند، اما در ایران کارایی ندارد. زیرا در ایران هم حرکت دست و هم لب خوانی مورد نیاز است. ولی در کشورهای دیگر کل مفهوم با حرکت دست منتقل می‌شود و لب‌خوانی بسیار کم یا بی‌اهمیت است شاید یکی از دلایلش این باشد که در ایران در مدرسه ناشنوایان از ابتدا لب خوانی به کار برده می‌شود.
طوسی خاطر نشان می‌کند: همیشه حرف در مورد حمایت از استارت‌آپ‌ها زده می‌شود و وعده‌های زیادی به این تیم‌ها می‌دهند، اما خوشبختانه شتاب دهنده فردوسی از ما حمایت کرده و به قولی که داده عمل نموده است.
مدیر اجرایی دفینو در مورد طرح‌هایی که در حال حاضر در حال انجام است بیان می‌کند: دفینو به تازگی در حوزه رانندگی با همکاری با استارت‌آپ «ریس‌نت» طرحی را انجام داده است. و در این طرح به ناشنوایان آموزش مجازی رانندگی داده می‌شود.
وی خاطر نشان می‌کند: ناشنوایان برای دریافت گواهینامه با مشکلات زیادی مواجه هستند زیرا برای آموزش مجبورند مدام به مربی نگاه کنند بنابراین از طریق این شبیه ساز مفاهیم مربوط به رانندگی به ناشنوایان آموزش داده می‌شود. این آموزش بسیار مورد استقبال ناشنوایان شهرهای دیگر نیز قرارگرفته است.
ایمان طوسی اشاره می‌کند: ناشنوایانی هستند که به دلیل مشکلات نمی‌توانند گواهینامه بگیرند زیرا در آموزش شهری صحبت‌های مربی را متوجه نمی‌شوند. ناشنوایان در این دوره‌ها طریقه کار کردن با ماشین را به طور کامل آموزش دیده و پس از آموزش به همراه یک مترجم به آموزشگاه‌ها در شهر می‌روند.
هاشمی اضافه می‌کند: ناشنوایی که در این دوره‌ها شرکت می‌کند قرار نیست صد در صد در آزمون راهنمایی رانندگی قبول شود اما عملا وقتی با شبیه ساز رانندگی می‌کنند با توجه به اینکه در آموزش رانندگی خیلی مشکلات دارند، این مسائل کمتر می‌شود.
مدیر اجرایی دفینو تشریح می‌کند: استارت‌آپ دفینو در گام بعدی در حال تولید محتوای کتاب آیین‌نامه به زبان اشاره است. از آنجایی که در سیستم آموزشی ما حجم کتاب‌ها برای ناشنوایان کاهش یافته و مربی مناسب و وسایل کمک آموزشی وجود ندارند و در نتیجه فراگیران به خوبی آموزش نمی‌بینند، دامنه لغت ناشنوایان ضعیف است و متوجه جملاتی که در کتاب نوشته شده است نمی‌شوند. بنابراین تیم دفینو در حال ترجمه کتاب آیین نامه به زبان اشاره است که هنوز منتشر نشده است.
هاشمی ادامه می‌دهد: با توجه به اینکه موضوع برای ترجمه درحوزه ناشنوایان بسیار زیاد است و تیم ما نیز متشکل از جامعه ناشنوایان است، بازخوردهای خوبی گرفته‌ایم تا بدانیم چه موضوعاتی در اولویت هستند.
ایمان طوسی خاطر نشان می‌کند: این جامعه است که با ناشنوایان همکاری نمی‌کند. ناشنوایانی هستند که برای حوزه خودشان مشکلات را به خوبی حل می‌کنند. ولی ارگان‌ها و نهادها با آنها مشارکت نمی‌کنند. با توجه به شرایط کرونا در کشور و اینکه ناشنوایان نمی‌توانند لب خوانی کنند. ماسکی را طراحی کرده‌ایم که دهان افراد دیده می‌شود و بخار ایجاد نمی‌کند ولی متاسفانه از طرف هیچ ارگانی برای تولید این ماسک که مشکل ناشنوایان را نیز حل می‌کند، حمایت نشده‌ایم.
سرپرست تیم تولید محتوای دفینو در خصوص استخدام افراد ناشنوا، عنوان می‌کند: هیچ سازمانی ناشنوایان را در زمینه اشتغال حمایت نمی‌کند. حتی سهمیه۳ درصدی استخدامی نیز برای آنها اجرا نمی‌شود، اما امسال ما به دنبال مطالبه آن بوده‌ایم و امیدواریم اجرا شود.
وی ادامه می‌دهد: با توجه به اینکه من در مراحل آموزشی در مدرسه ناشنوایان نیز حضور داشته‌ام، باید بگویم از تعداد معلمان در این مدارس شاید ۳ تا ۴ نفر با زبان اشاره آشنا باشند و بقیه معلم‌ها با زبان شاره آشنایی ندارند. کودکان ناشنوا از نظر جمله سازی مشکل دارند زیرا ممکن است این افراد پدر و مادر ناشنوا داشته باشند و صحبت کردن را نیاموخته و جمله سازی را به خوبی یاد نگرفته باشند. بنابراین در کلاس‌ها خیلی متوجه نمی‌شوند. در جامعه ما امکانات کم است و هیج جا برای ناشنوایان مناسب سازی نشده است. ما تا جایی که در توانمان باشد در موسسه به صورت جهادی به ناشنوایان کمک می‌کنیم اما هیچ حمایتی از ما نمی‌شود.
وی افزود: در جامعه ما برای ادامه تحصیل افراد ناشنوا حمایتی صورت نمی‌گیرد. همچنین در جامعه جا نیفتاده است تا از کلمه ناشنوا استفاده شود و مردم به اشتباه از کلمه کر ولال استفاده می‌کنند. این کلمه توهین به ناشنوایان است و مناسب نیست. همچنین استفاده از مردم عادی و ناشنوا نیز نادرست است زیرا ناشنوایان همه عادی هستند.
دبیر کانون مردم نهاد مهر آفرینان سرزمین سکوت، خاطرنشان می‌کند: افراد ناشنوا با مشکلات زیادی در این زمینه رو به رو هستند به همین دلیل بسیاری از آنها از ادامه تحصیل در دانشگاه منصرف می‌شوند. ناشنوایان برای آموزش مجبورند تا مطالب را فقط حفظ کنند و اگر تغییر در سوالات باشد با مشکل مواجه می‌شوند زیرا مفاهیم را به خوبی متوجه نمی‌شوند. کنکور برای افراد شنوا و ناشنوایان یکی است و برای ناشنوایان مناسب سازی نمی‌شود.
وی ادامه می‌دهد: منشی کنکور ناشنوایان زبان اشاره را آموزش ندیده است. او آرام آرام صحبت می‌کند، اما با زبان اشاره آشنایی ندارد و حتی زمان آزمون نیز برای ناشنوایان و سایر افراد یکی است و تنها تفاوت این است که افراد دارای معلولیت در سالن جداگانه‌ای هستند.
هاشمی در پایان بیان می‌کند: اگر در جامعه فرهنگسازی شود و ناشنوایان جدی‌تر گرفته شوند در حوزه‌های مختلفی می‌توانند بسیار کمک کننده باشند. اگر جامعه بداند با ناشنوایان چطور ارتباط برقرار کند بسیاری از مشکلات کم می‌شود. استارت‌آپ دفینو جدای از ارزش آفرینی یک کار آفرینی اجتماعی است.
انتهای پیام