از حال هوای قدیمی روستاهای البرز تقریبا چیزی باقی نمانده. روستاهایی که از کوچه‌های پر پیچ و خم و خانه‌های ساده و بی آلایشش، بوی صفا و صمیمیت می‌آمد. حالا روستاهای البرز شبیه به دهکده‌های گردشگری شده‌اند که مهمانانش اغلب پایتخت‌نشینان مرفه هستند. کسانی که برای گذراندن یک آخر هفته خوب، به دور از آلودگی و شلوغی، نیاز به یک محله ساکت و آرام دارند و چه جایی بهتر از کردان، سهیلیه، واریان، خوروین، اغشت و روستاهایی شبیه به آنها.
در زمین‌هایی که قرار بود زیر کشت گندم بروند، ویلاهایی مدرن ساخته شده. سودهای کلان از ساخت و ساز و فروش ویلا، هر کشاورزی را ترغیب می‌کند تا اراضی پدری را با تغییر کاربری به محل خوش‌گذرانی قشر مرفه جامعه تبدیل کند. حالا بیشتر کشاورزان قدیمی روستا مشاور املاک شده‌اند. باغ‌های بزرگ میوه یکی یکی تفکیک می‌شوند و به فروش می‌رسند.
روستاهای البرز؛ تفریح‌گاه پایتخت‌نشینان
به گزارش ایسنا، حوالی روستای کردان از توابع شهرستان ساوجبلاغ با یکی از گردشگران گفتگو کردیم. مهرداد طوسیان که خود ساکن تهران است، برای گذران آخر هفته‌ای دلپذیر به ویلای پدرش واقع در کردان آمده و معتقد است که هوای تمیز اینجا خستگی یک هفته کار سخت را از تن به در می کند.
او می‌گوید: چندین سال پیش اینجا یک زمین به مبلغ ۳۵۰ میلیون‌تومان خریدیم و ویلایی در آن ساختیم. آن موقع‌ها کردان هنوز این‌قدر مشهور نشده بود و تعداد ویلاها خیلی کمتر بود. اما حالا که به عنوان یک محل توریستی و تفریحی مشهور شده و قیمت‌ها بسیار بالا رفته. ما برای ویلای خودمان پیشنهاد چهار میلیارد تومانی داشتیم اما نفروختیم چون ارزشش بیشتر از این حرف‌ها است.
این شهروند تهرانی، روستای کردان را محل آرامش خودش می‌داند و می‌گوید: کل هفته منتظریم که زودتر پنجشبه شود تا به اینجا بیاییم و چند روزی فارغ از مشغله‌های کاری و به دور از آلودگی‌های تهران استراحت کنیم. چند نفر از اقوام و دوستان نزدیکم نیز در کردان یا روستاهای اطراف ویلا ساخته‌اند و دورهمی‌هایمان هرهفته در ویلای یک نفر برگزار می‌شود.
بروز تعارض فرهنگی ناشی از اختلاف طبقاتی
یکی از بومیان روستای کردان درباره آثار منفی هجوم گردشگران به روستا می‌گوید: پنجشنبه و جمعه اینجا به طور سرسام‌آوری شلوغ می‌شود. جاده‌های روستا کشش این تعداد ماشین را ندارند در نتیجه ترافیک سنگینی در خیابان‌ها رخ می‌دهد. اینکه هرهفته با این موضوع درگیریم و در تمام ایام تعطیلات مجبور به تحمل این ترافیک هستیم، بسیار عذاب‌آور است.
پریسا کشاورزی می‌گوید: مهم‌تر از تمام این بحث‌ها، رفتار گردشگران و صاحبان ویلاهای این منطقه است. رفتار و منش روستایی‌ها با آنان متفاوت است. فرهنگ ما اگرچه یکسان است اما تفاوت‌های بسیاری دارد. مهمانی‌های شبانه و شلوغی که در ویلاهای اطراف خانه‌هایمان برگزار می‌شود، نوع حضور افراد در خیابان‌ها و رفتارشان با ما روستایی‌ها فرق می‌کند. من دوست ندارم روستایی آباء و اجدادیمان را به خاطر این مسائل ترک کنم اما گاها با صحنه‌هایی مواجه می‌شوم که فکر می‌کنم نباید فرزندم را در این محیط بزرگ کنم. خواهش من از مسئولین این است که اگر امکان جلوگیری از ساخت‌وساز ویلا وجود ندارد، حداقل نظارت بر رفتار گردشگران را افزایش دهند.
معامله ۳۰ میلیاردی در یک روستای البرز
به سراغ یکی از مشاوران املاک فعال در این زمینه رفتیم و با او در خصوص وضعیت فعلی قیمت زمین و ویلا در روستاهای البرز گفت و گو کردیم. او به ایسنا می‌گوید: سود خوبی که ویلاسازی دارد، هرکسی را به این سمت و سو می‌کشد و اکثر اهالی بومی روستا که زمین‌های زیادی داشتند، در حال حاضر به ساخت و ساز ویلا مشغول‌اند. قیمت زمین نسبت به موقعیت مکانی و امتیازاتی که دارد از متری ۶میلیون تومان آغاز می‌شود و تا مبلغ دلخواه صاحب زمین ادامه دارد. حتی شاهد معاملات بالای ۳۰ میلیارد تومان نیز برای ویلاهای سوپرلوکس بوده‌ایم. قیمت ویلا آنقدر بالارفته که بخشی از مردم که توان خرید ویلا یا زمین ندارند، اقدام به رهن یا اجاره سالانه، ماهانه یا حتی روزانه ویلا در این منطقه می‌کنند.
علیرضا مهدوی ادامه می‌دهد: صاحبان زمین‌های باقی مانده نیز همه در تلاش هستند که تغییر کاربری بدهند تا قیمت اراضی‌شان افزایش پیدا کند. باغات و زمین‌های کشاورزی زیادی در روستا هست اما با گذر زمان، همه به ویلا تبدیل خواهند شد چون تقاضا خیلی زیاد است. بسیاری از ویلاها را به عنوان باغ تالار به صورت روزانه اجاره می‌دهند که سود بسیار خوبی دارد و عده زیادی از همین راه کسب درآمد می‌کنند. مزیت باغ تالارهای واقع در روستا این است که چون از شهر دور هستند، نظارت بر آنها کمتر است.
جلوگیری از برخی تغییرات امکان پذیر نیست
دهیار روستای کردان درباره تغییر در ساختار روستاهای استان البرز می‌گوید: چرخه تغییرات به روستاها رسیده و امکان مقابله با آن وجود ندارد و باید با شرایط فعلی سازش کرد. وقتی در طراحی شهرهای بزرگ اطراف مثل کرج و تهران، پیش‌بینی لازم برای محل گذران اوقات فراغت مردم صورت نگرفته است، عجیب نیست که روستاهای حاشیه‌ای با چنین مواردی مواجه شوند. به طور مثال روستای کردان بین سه شهر کرج، چهارباغ و هشتگرد قرار گرفته است لذا دور از انتظار نیست آخر هرهفته، سیلی از مردم به روستا سرازیر شوند در حالی که به دنبال محلی برای پیک‌نیک و خوش‌گذرانی هستند. البته که این اتفاق نه تنها بد نیست، بلکه برای روستا و بومیان مفید و کارآمد است مشروط بر آنکه نظارت دقیق بر این امر صورت بگیرد.
رضا مدیرزارع می‌افزاید: جمعیت بومیان روستا طبق آمار سرشماری سال ۹۵، حدود ۴۰۰۰ نفر است که این عدد روزهای آخر هفته به ۲۰ هزار نفر افزایش پیدا می‌کند. شلوغی شدید، ترافیک سنگین و چالش‌های فرهنگی که به سبب حضور گردشگران پایتخت‌نشین در روستا ایجاد می‌شود، موجب آزار و اذیت برخی از ساکنین دائمی روستا می‌شود. مشکلات حاصل از افزایش گردشگران به این دلیل است که روستا گنجایش و کشش این حجم از جمعیت و بار ترافیکی را ندارد و نیازمند توسعه اصولی و صحیح است. در صورتی که ساز و کار مشخص و صحیحی برای نظارت بر ساخت‌وسازها ایجاد شود تا سازندگان ویلاهای چند میلیاردی، عوارض خود را به روستا پرداخت کنند، امکان افزایش خدمات و توسعه اصولی بر مبنای قوانین شهرسازی به وجود می‌آید. با توجه به اتفاقات اخیر دیگر نمی‌توانیم کردان را روستا بخوانیم و باید با این منطقه به منزله یک شهر کوچک برخورد کرد.
اکوسیستم برخی از روستاها به هم خورده است
دهیار روستای اغشت با انتقاد از ساخت‌وسازهای غیرمجاز در روستاهای استان می‌گوید: بافت روستایی منطقه اغشت تقریبا از بین رفته و چیزی از باغات روستا به جا نمانده است. روستا تبدیل به دهکده گردشگری و منطقه تفریحی شده است اما هنوز برای ساماندهی ویلاهای ساخته شده برنامه‌ای وجود ندارد. بیشتر این ویلاها که توسط غیربومیان در روستا ساخته شده، بدون مجوز هستند و انشعابات آنها مثل آب و برق به صورت غیرقانونی برقرار شده است.
رضا کوه افکن می‌افزاید: باغات بزرگ روستا حالا تبدیل به اراضی ۱۰۰۰ و ۲۰۰۰ متری شده و به جز ویلاسازی به درد امور دیگری نمی‌خورد. صنعت باغداری و تولید میوه روستا از بین رفته است و برای بومیان روستا صرفه اقتصادی ندارد که باغداری کنند بنابراین ناچارند به ویلاسازی روی بیاورند. در اکثر ویلاهای ساخته شده، چاه‌های آب غیرمجاز نیز حفر کرده‌اند که یکی از جدی‌ترین چالش‌های روستا است. چون سازوکاری برای مجوز آب و برق این ویلاها به صورت قانونی وجود ندارد، عموما برای تامین مایحتاج خود، دست به اقدامات غیرقانونی می‌زنند.
کوه افکن تصریح می‌کند: امروز دیگر خواه یا ناخواه، بخش اعظمی از اقتصاد روستای ما و ساکنان دائمی آن، به همین صنعت گردشگری و ویلاسازی گره خورده است. روستائیان حالا باغداری را رها کرده‌اند و با ارائه خدمات به گردشگران کسب درآمد می‌کنند بنابراین تنها راهکار، مدیریت ساخت‌وسازها است به نحوی که با دریافت عوارض از سازندگان، بتوانیم خدمات را در روستا افزایش دهیم و در جهت حفظ بافت روستایی نیز تصمیماتی اتخاذ کنیم.
ویلاداری تبدیل به یک فرهنگ عمومی شده است
مسئول اراضی جهاد کشاورزی شهرستان ساوجبلاغ درباره نحوه مقابله با ساخت‌وسازهای غیرمجاز در روستاهای اطراف شهرستان می‌گوید: وظیفه جهاد در درجه اول، شناسایی ساخت‌وسازهای غیرمجاز و دادن اخطار اولیه به آنها است. در صورت تمکین عاملین ساخت، پروژه متوقف می‌شود و در غیراین صورت، جهاد کشاورزی پرونده را به مراجع قضایی ارجاع می‌دهد.
محمد کوروش‌نیا می‌افزاید: میزان ساخت‌وسازهای غیرمجاز در تمام روستاهای شهرستان افزایش شدیدی داشته است و امروز شاهد این پدیده هستیم که همه مردم از قشر مرفه تا متوسط و ضعیف، سعی بر این دارند که حداقل یک باغچه کوچک در روستاها داشته باشند تا آخرهفته‌ها را در آنجا بگذرانند به طوری که ویلاداری تبدیل به یک فرهنگ عمومی شده است. به وجود آمدن این نوع تفکر اتفاق خوبی نیست زیرا فارغ از آسیبی که به بافت طبیعی و اراضی روستاها وارد می‌شود، تهدیدی فرهنگی برای خانواده‌ها نیز به شمار می‌آید.
وی ادامه می‌دهد: تخریب املاک و دیوارکشی‌های غیرمجاز در روستاهای شهرستان ساوجبلاغ به طور هفتگی ادامه دارد. جهاد کشاورزی طبق ماده ۱۰ قانون حفظ کاربری، اختیار دارد که بناهای در حال ساخت بدون مجوز را حتی بدون حضور نماینده دادسرا تخریب کند و این فرآیند در شهرستان ساوجبلاغ هم در جریان است اما علاقه شدید مردم به ساخت وساز ویلا و باغچه‌های خصوصی و در مقابل محدودیت‌های جهاد کشاورزی، باعث می‌شود که امکان نظارت جامع و کامل از بین برود و برخی به راحتی اراضی کشاورزی و باغات را به تصرف خود در بیاورند. این نوع اقدامات بر اقلیم منطقه تاثیر منفی دارد و باید هرچه زودتر اقدامی کاربردی در جهت جلوگیری از آن صورت بگیرد.
مثلث ویلاسازی در البرز: ادارات دولتی، باندهای ویلاسازی و صاحبان قدرت و نفوذ
به گزارش ایسنا، پیش از این رئیس کل دادگستری استان البرز نکاتی را در خصوص چرایی تخریب گسترده باغ‌ها و اراضی کشاورزی و ساخت ویلاهای غیرمجاز بیان کرده بود که تخلف ادارات خدمات‌رسان مثل آب، برق و گاز، فعالیت باندهای ویلاسازی و نقش صاحبان قدرت و نفوذ در آن مشهود بود.
حسین فاضلی هریکندی با هشدار به مدیران کلیه دستگاه های خدمات رسان از جمله ادارات آب، برق و گاز تاکید کرد: طبق بررسی انجام شده ارائه این خدمات یکی از علل عمده ادامه تغییر کاربری‌ها است که متخلفان را ترغیب به ادامه فعالیت خود می‌کند قطعا این اقدام مدیران ادارات جنبه مجرمانه داشته و برخورد قضایی خواهد شد.
این مسئول قضایی در خصوص فعالیت باندهای ویلاسازی هم با تأکید بر لزوم مقابله جدی با باندهای سازماندهی شده تغییر کاربری‌ها در استان تاکید کرد و افزود: اکثر افرادی که زمینی را خریداری می‌کنند خود سازنده یا ایجاد کننده تغییر در کاربری‌ها نیستند بلکه عمدتا افرادی با خریداری اراضی بزرگ آن را قطعه بندی کرده و در قطعات کوچک و گاهی پس از ساخت ویلا به افراد مختلف واگذار می‌کنند.
رئیس کل دادگستری البرز گفته بود: قطعا کلیه برخوردها بدون ملاحظه و اغماض خواهد شد و تلاش خواهیم کرد در این زمینه ابتدا از افرادی شروع کنیم که صاحب قدرت و نفوذ هستند.
حال با همه این تفاصیل، باید دید آیا روند سرسام‌آور هجوم سنگ و سیمان و سازه‌های فلزی به روستاهای البرز کند و یا متوقف خواهد شد یا خیر...
گزارش از فرزاد عسگری خبرنگار ایسنا
انتهای پیام