کیومرث گودرزی -کارشناس ارشد ژنتیک- در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه از ابتدای شیوع بیماری کووید ۱۹ آزمایشگاه بیمارستان شهدای تجریش تفکیک شده و بخش ویژه‌ای به مراجعه کنندگان کرونایی  اختصاص داده شده، عنوان کرد: آزمایشگاه کرونا در اسفند ماه با زحمت شبانه روزی پرسنل و در عرض کمتر از یک هفته با هدف پاسخگویی مطلوبتر به بیماران کرونایی راه‌اندازی شد و تا امروز بیش از ۶۰ هزار تست کووید ۱۹ در این بخش انجام شده است.

وی ضمن توضیح فرایند نمونه گیری از بیماران مشکوک کووید ۱۹، تست تشخیص PCR را روشی معتبر و مطمئن برای تشخیص بیماری عنوان کرد و گفت: نوع سوآپ و روش انجام تست در قطعیت و درستی جواب آن تاثیرگذار است.

وی با تشریح صفر تا صد مراحل انجام تست تشخیص مولکولی PCR، اظهار کرد:‌ ابتدا با سوآپ استاندارد نمونه از داخل حلق مراجعه کننده اخذ شده و با هدف جلوگیری از آسیب ماده ژنتیکی ویروس، نمونه در داخل محلول نگهدارنده‌ مخصوص انتقال ویروس به یخچال منتقل شده و در دمای ۲ تا ۶ درجه نگهداری می‌شود.

 وی با بیان اینکه پس از آن نمونه به اتاق "پره پی سی ار" یا اتاق استخراج نمونه منتقل شده و طی یک پروسه چند ساعته ماده ژنتیکی ویروس از نمونه استخراج می‌شود، گفت:‌ سپس ماده ژنتیکی ویروس به اتاق POST-PCR منتقل شده و درون دستگاه real-time PCR قرار داده می‌شود، از این طریق مشخص می‌شود که آیا نمونه‌ اخذ شده، ماده ژنتیکی کووید ۱۹ را دارد یا خیر؟ البته این مرحله به صورت اتوماتیک و تماما توسط دستگاه انجام می‌شود.

گودرزی با اشاره به استخراج دستی نمونه نیز توضیح داد:‌ استخراج دستی نمونه در یک محیط کاملا استریلیزه و جهت کنترل آلودگی در زیر هود انجام می‌شود، ‌پس از آن نمونه استخراج شده در دمای منفی ۲۰ درجه نگهداری شده و یا مستقیما وارد پروسه real time PCR یا تشخیص ویروس می‌شود.

وی با بیان اینکه پروسه دستگاه  real-time PCR حدودا ۹۰ دقیقه زمان می‌برد، گفت: در نهایت جواب مثبت یا منفی تست به صورت نمودار از داخل دستگاه استخراج شده و پس از آن پروسه جواب‌دهی آغاز می‌شود.

مسئول بخش تشخیص مولکولی آزمایشگاه بیمارستان شهدای تجریش در خاتمه با بیان اینکه آمار جواب‌های مثبت تست PCR توسط بیمارستان به وزارت بهداشت و سامانه کشوری ارسال می‌شود، تصریح کرد: پرسنل آزمایشگاه از ابتدای شیوع بیماری کووید ۱۹ شبانه روزی در حال ارایه خدمت بوده و عهده‌دار بخش بزرگی از پروسه شناسایی و غربالگری بیماران کرونایی بوده‌اند، با این حال پرسنل این بخش آنگونه که باید دیده نشده‌اند. ‌

بهترین زمان برای انجام تست کووید ۱۹

دکتر رشیدی - مسوول آزمایشگاه بیمارستان شهدای تجریش نیز با اشاره به بهترین زمان برای انجام تست کووید ۱۹، اظهار کرد:‌ انجام تست کرونا برای افراد دارای علایم و یا افرادی که در مواجهه مستقیم با بیمار کرونایی بوده‌اند، ضرورت دارد که البته باید در زمان مشخص آن انجام شود.

وی در رابطه با افرادی که در مواجهه مستقیم با ویروس بوده‌اند، گفت:‌ پیشنهاد می‌شود این افراد ۳ تا ۵ روز بعد از مواجهه تست بدهند؛ چراکه اگر همان روز و یا با فاصله چند ساعت بعد از مواجهه تست بدهند، احتمالا نتیجه منفی می‌شود، لذا توصیه می‌شود بعد از گذشت چند روز نسبت به نمونه‌گیری و انجام تست کرونا اقدام شود.

رشیدی با بیان اینکه داشتن علایم کلینیکال کرونا بهترین زمان برای انجام تست کروناست، عنوان کرد: اگر فردی علایم کلینیکی مشکوک به کرونا یعنی سرفه، بدن‌درد، تب یا تنگی نفس دارد، ‌ همان زمان می‌تواند نسبت به انجام تست کرونا اقدام کند. البته طیف علائم کووید ۱۹ بسیار متغیر و متفاوت بوده، ‌ بنابراین اگر فردی حتی یکی از این علایم را دارد می‌تواند نسبت به انجام تست PCR اقدام کند.

بیماری تا چه زمان واگیر دارد؟

رشیدی همچنین با بیان اینکه طول دوره بیماری از زمان بروز علایم تا ۱۴ روز ادامه دارد، گفت: طی این مدت بیماری واگیر داشته و فرد بیمار باید در قرنطینه بماند؛ بعد از گذشت ۱۴ روز می‌توان برای اطمینان از اتمام دوره انتقال بیماری مجددا تست کرونا انجام داد، ‌ لذا بهترین زمان برای انجام تست مجدد کرونا حداقل ۲ هفته بعد از شروع علایم است؛ هرچند ممکن است در این زمان نیز تست فرد مثبت باشد.

وی با بیان اینکه بعد از گذشت ۲ هفته معمولا علایم کلینیکال بیماری فروکش می‌کند، عنوان کرد: با این حال ممکن است ویروس همچنان در بدن فرد وجود داشته باشد، لذا توصیه می‌شود که بیماران پس از بهبودی نیز همچنان پوشش ماسک و فاصله‌گذاری‌ها را رعایت کنند.

رشیدی تاکید کرد:‌ تا زمانی که جواب تست PCR فرد منفی نشود، نمی‌توان به صورت صد در صد از عدم انتقال بیماری به سایرین اطمینان داشت. در مواردی مشاهده شده که تست فرد مبتلا تا بیش از یک ماه همچنان مثبت بوده؛ بنابراین باید همچنان پروتکل‌ها را رعایت کنند. البته اگر علایم کلینیکال بیماری بهبود یافته، ‌فرد می‌تواند ضمن رعایت پروتکل‌های بهداشتی به جامعه بازگشته و در سرکار حاضر شود.

وی در ادامه با اشاره به تست سرولوژی یا آنتی بادی، مطرح کرد:‌ معمولا پاسخ تست آنتی بادی فرد مبتلا بین ۲ تا ۴ هفته پس از شروع علایم کلینیکال می‌تواند مثبت باشد؛ ‌با این حال در مواردی دیده شده که با وجود بهبودی، ‌ تست سرولوژی مثبت نشده یعنی تیتر آنتی بادی افراد بالا نرفته و شاید همین مساله توجیهی برای احتمال ابتلای مجدد افراد باشد.

مسوول آزمایشگاه بیمارستان شهدای تجریش در خاتمه با تاکید بر اینکه تست اصلی تشخیص کووید ۱۹ تست تشخیص مولکولی یا PCR است، عنوان کرد:‌ تست سرولوژی بر پایه آنتی بادی بوده و قطعیت صد در صدی ندارد، ‌ در تست سرولوژی اگر آنتی بادی "ای جی جی" بالا باشد می‌توان ادعا کرد که بیماری بهبود پیدا کرده، ‌ البته  از زمان آغاز به تولید "ای جی جی" تا زمان رسیدن به پیک آن، مدتی فاصله ایجاد می‌شود و ممکن است میزان آن تا چند برابر افزایش پیدا کند، بنابراین تا زمانی که پیک آنتی بادی "ای جی جی" ایجاد نشده نمی‌توان نسبت به ایجاد ایمنی کامل اطمینان داشت.

انتهای پیام