خبر ماده اولیه ارتباطات اجتماعی را تشکیل می دهد و در گفت وگوهای عمومی خبر شامل آگاهی ها و اطلاعاتی است که افراد درباره زندگی خویش به دست می آورند.
در واقع انسان معاصر، برای انجام دادن فعالیت های فردی و اجتماعی خود، به اطلاعاتی نیاز دارد که محیط زندگی و دنیای پیرامون وی را احاطه کرده است. انسان ها همواره باید از اخبار جهانی که در آن زندگی می کنند نیز آگاه باشند و نیازهای اطلاعاتی خود را نیز همچون نیازهای دیگر زندگی تامین کنند.
بشر برای دستیابی به زندگی بهتر، انتخاب راه مناسب تر فعالیت در صحنه اجتماع و پرداختن آگاهانه تر به مسئولیت های فردی و اجتماعی، همواره باید از حوادث و اتفاقاتی که در دنیای اطراف او روی می دهد، با خبر باشد.
فلسفه وجودی خبرنگار مطالبه‌گری، شفاف‌سازی و روشنگری جامعه است و توسعه جامعه هم مستلزم تلاش جدی خبرنگاران در آگاهی‌رسانی درست است.
اگرچه امروز به دلیل فراگیر شدن شبکه های اجتماعی و رسانه های عمومی شاهد انتشار اخبار مختلف در جامعه هستیم، اما کار حرفه ای که خبرنگاران انجام می دهند به خوبی قابل تشخیص است، زیرا خبر و گزارشی که به صورت حرفه ای تنظیم و منتشر می شود اثرگذاری ماندگارتری خواهد داشت.
دکتر رضا علیزاده، جامعه شناس در گفت وگو با ایسنا، رسانه و خبرنگاران را رکن چهارم دموکراسی دانست و اظهار کرد: اطلاع رسانی کار بسیار مهمی است و هرچقدر جامعه شفاف تری داشته باشیم به توسعه نزدیک تر خواهیم بود.
وی جامعه شفاف، پویا و توسعه یافته را در گرو دادن اخبار و اطلاعات درست به مردم دانست و افزود: خوشبختانه جامعه ما از حیث کمی در حوزه مطبوعات و رسانه و خبرنگاران جایگاه خوبی دارد و قدمت ۱۱۶ ساله داریم، اما در بخش کیفیت نیازمند ارتقای دانش و آگاهی های رسانه ای هستیم.
افزایش شایعه؛ از شاخص های جوامع توسعه نیافته
عضو هیئت علمی دانشگاه گیلان، با بیان اینکه جامعه اخبار درست را دوست دارد، تصریح کرد: وقتی در جامعه اطلاع رسانی درست و صحیح انجام نمی شود، شایعه شکل می گیرد، زیرا شایعه از دو مفهوم «ابهام» و «اهمیت» ایجاد می شود و هرچقدر این دو مفهوم در جامعه نادیده گرفته شود، خروجی آن شایعه خواهد بود.
علیزاده، افزایش شایعه و اخبار نادرست را یکی از شاخص های جوامع توسعه نیافته دانست و خاطرنشان کرد: در چنین شرایطی مردم به اخبار زرد روی می آوردند و اخبار درست و صحیح جای خود را به اخبار و اطلاعات نادرست و جعلی می دهد و پشت پرده ها بیشتر از واقعیت ها مورد علاقه مردم است.
وی نیروی انسانی ضعیف در حوزه مطبوعات و خبرنگاری و کمبود زیرساخت ها و امکانات فنی رسانه ای را از جمله عوامل رشد اخبار زرد دانست و عنوان کرد: خبرنگاری یکی از مشاغل صعب و سخت در همه دنیا محسوب می شود و سختی آن در جامعه ما به مراتب بیشتر است، زیرا همه ما دوست داریم یک ویترین خوب و مناسب از خودمان به مردم نشان دهیم و این مسئله کار رسانه ها را در امر اطلاع رسانی درست و صحیح دچار مشکل می کند.
این جامعه شناس، با بیان اینکه همه سیاستمداران معمولا اخبار درست را پنهان می کنند و یا در اختیار مردم قرار نمی دهند، گفت: هرچقدر جامعه مدنی تری داشته باشیم و خبرنگاران از دانش و آگاهی بیشتری برخوردار باشند و حمایت قانونی از رسانه ها به خوبی صورت گیرد، اطلاع رسانی بهتر انجام می شود.
وی یکی از موانع اطلاع رسانی درست و صحیح را برخورداری برخی از دستگاه ها از منابع قدرت و ثروت دانست و اضافه کرد: متاسفانه برخی از رسانه ها صرفا به شخصیت های حقیقی و حقوقی ضعیف تر از حیث برخورداری از منابع قدرت و ثروت حمله می کنند.
علیزاده، با بیان اینکه امروزه روابط عمومی دستگاه ها مهندسی اخبار را بر عهده دارند، اظهار کرد: این یک ضعف محسوب می شود که روابط عمومی ها ویترین سازمانی خود را با اخبار و اطلاعات مورد نظر خود بچینند؛ در حالی که خود خبرنگار باید بتواند به داده ها دسترسی داشته باشد و براساس اخبار و اطلاعات موجود اقدام به تحلیل مسائل کند و در اختیار مردم قرار دهد.
عضو هیئت علمی دانشگاه گیلان، از دیگر مسائل و مشکلات حوزه خبررسانی را غیر متخصص بودن خبرنگاران دانست و یادآور شد: بسیاری از خبرنگاران تحصیلکرده رشته های غیر مرتبط با حوزه ارتباطات و روزنامه نگاری هستند و صرفا به واسطه عشق و علاقه و گاها کسب درآمد به کار خبر روی آورده اند.
رسانه ها نیازمند نیروی انسانی خبره هستند
وی کپی برداری خبری را یکی دیگر از آفات رسانه ها دانست و ادامه داد: متاسفانه در امر گزارش نویسی دقت لازم وجود ندارد و خبرنگاران اصلا مسئله اجتماعی ندارند، یعنی اخبار و اطلاعات در روزنامه ها و سایت های خبری تکرار می شود و شاهد تولید به روز اخبار و اطلاعات نیستیم.
این جامعه شناس، رسانه را از زیرمجموعه های حوزه علوم انسانی دانست و تاکید کرد: مسئله محوری یکی از ویژگی های رشته های مرتبط با علوم انسانی است و خبرنگاران باید مسئله داشته باشند. در جامعه و استان ما مسائل و معضلات زیادی وجود دارد که باید توسط خبرنگاران اولویت بندی و پیگیری شود؛ البته مشکلات اقتصادی موجب شده شاهد بی انگیزگی خبرنگاران و ضعف در حوزه پرداختن به مسائل و مشکلات فرهنگی و اجتماعی باشیم.
وی فضای مجازی را یک فرصت در امر رسانه و خبرنگاری دانست و عنوان کرد: با آمدن فضای مجازی رقابت کردن بین رسانه های سنتی خیلی سخت شده؛ از طرف دیگر مشکلات اقتصادی ما را با ضعف در ایجاد زیرساخت ها و امکانات رو به رو کرده است.
علیزاده، رسانه را نیازمند نیروی انسانی خبره دانست و اضافه کرد: خبرنگاران باید به دانش و آگاهی های روز مجهز باشند و پایش مستمر رسانه ها صورت گیرد و برای خبرنگاران رتبه بندی قائل شویم.
این مدرس دانشگاه، خبرنگاران را نیازمند حمایت قانونی دانست و گفت: هرچقدر رسانه ها آزادی عمل بیشتری در حوزه اطلاع رسانی داشته باشند، جامعه شفاف تری خواهیم داشت و خروجی جامعه شفاف کاهش پرونده های قضایی خواهد بود.
وی با بیان اینکه برخی خبرنگاری را شغل نمی دانند، اضافه کرد: دستمزدهای پایین و مشکلات بیمه ای مصائب حرفه خبرنگاری را دوچندان کرده است و لذا خواستار رسیدگی بیش از پیش نهادهای مرتبط با این حوزه هستیم.
انتهای پیام