محمد سلیمانی در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه لکنت زبان یکی از اختلالات حیطه زبان و گفتار است، اظهار کرد: در گفتاردرمانی این اختلال با نام « ناروانی» نیز شناخته شده که در روند روانی و یکنواختی گفتار خلل ایجاد کرده و زمان‌بندی گفتار را با استفاده از وقفه‌های ایجادشده در گفتار، کشیده‌گویی در برخی هجاها و واج‌ها و تکرار در بخش‌هایی از کلمات با مشکل مواجه می‌کند.
وی به ۳ نوع لکنت اشاره کرد و در این خصوص توضیح داد: لکنت‌ها شامل رشدی، نوروژنیک (عصب‌زاد) و سایکوژنیک (روان‌زاد) بوده که این دو مورد آخر لکنت، پس از سن رشد و در بزرگسالی اتفاق افتاده و فراوانی کمی دارند که نوروژنیک براساس آسیب‌های عصبی مانند ضربه‌های مغزی، سکته یا اختلالات عصبی نظیر پارکینسون یا ام اس و ... به‌وجود آمده و لکنت روان‌زاد براساس یک اتفاق شوک‌آور و تلخ در زندگی فرد رخ می‌دهد.
این گفتاردرمانگر با بیان اینکه بیشترین فراوانی لکنت مربوط به نوع اول است، افزود: سنین درگیری لکنت رشدی قبل از مدرسه است، کودک از سن یک تا ۷ سالگی احتمال دارد لکنت را بروز دهد، اما بیشترین فراوانی رخداد مربوط به ۲ تا ۵ سال است..
سلیمانی به دو پارامتر مهم ظرفیت‌های فردی و تقاضای محیطی اشاره و تصریح کرد: این دو عامل می‌توانند در بهبودی لکنت و جلوگیری از تشدید آن اثرگذار باشد، به‌عنوان مثال خلق‌وخوی حساس، سیستم عصبی ناکارآمد، محیط‌های استرس‌آور، سیستم امرونهی حاکم در خانواده، ایجاد چالش‌های روانی در فرزند، سرعت زیاد صحبت کردن اعضای خانواده به‌طوری که کودک دوست دارد مانند آنان سریع صحبت کند (اما از آن‌جا سیستم عصبی وی به این مرحله نرسیده است، او را دچار تعارض می‌کند)، همه جز فاکتورهای منفی هستند.
وی نظارت بر این دو عامل را برعهده گفتاردرمانگر دانست و بیان کرد: در ابتدای زبان باز کردن یک لکنت طبیعی در کودکان مشاهده می‌شود و کلمات و جملات بزرگ را تکرار می‌کنند، حال اگر این تکرارها به تکرارهای غیر طبیعی و تکرارهای بخشی از کلمه، کشیده‌گویی واج‌ها منجر و با تظاهرات فیزیکی نیز مانند فشارآوردن به چشم، تکان دادن دست‌ها همراه شد و بیش از یک سال به طول انجامید، خانواده‌ها باید در اسرع وقت به گفتاردرمانگر مراجعه کنند.
این گفتاردرمانگر نقش مسائل روان‌شناسی را برای تعدیل محیط و کنترل خلق‌وخو در فرد تاثیرگذار دانست و ادامه داد: در دنیای امروزی بهترین درمان لکنت گفتاردرمانی بوده و درمان‌های دارویی، مشاوره و جراحی نمی‌توانند موثر باشند.
عامل واحدی برای لکنت زبان شناخته نشده است
سلیمانی علت اصلی لکنت زبان را ناشناخته مطرح کرد و ادامه داد: بحث ژنتیک برای محققان محرز شده به‌طوری که در بررسی‌ها ژن‌های عامل لکنت روی کروموزم یافت شده و سابقه قبلی در اقوام کودک دارای لکنت مشاهده شده است.
وی شرایط مادر را در دوران بارداری موثر بر ایجاد لکنت زبان دانست و اضافه کرد: کنترل استرس، مصرف دارو، استنشاق مواد شیمیایی، ضربه‌های وارده به مادر و جنین و حتی مسائل حین تولد نظیر پیچش بند ناف که منجر به اکسیژن‌رسانی ناکافی درست به جنین و ایجاد نارسایی مغزی می‌شود، همه می‌توانند در ایجاد لکنت سهم داشته باشند.
سلیمانی ادامه داد: چالش‌های عاطفی از جمله احساس ناامنی، چگونگی روابط والدین، تنبیه‌ها، تند صحبت کردن والدین و ناکافی بودن سیستم عصبی کودک و الگوبرداری از پدرمادر برای تند صحبت کردن، وی را دچار تعارض کرده و امکان ابتلا به لکنت وجود دارد.
این گفتاردرمانگر، میزان ابتلای دختران به لکنت را کمتر و بهبودی آنان را سریع‌تر عنوان کرد و افزود: این اتفاق مربوط به بازسازی اتوماتیک مغز بوده، در گفتار طبیعی همه انسان‌ها از نیمکره چپ مغز خود استفاده می‌کنند، اما براساس تصویربرداری فعال از مغز افراد لکنتی، ثمره تلاقی عملکرد دونیم‌کره لکنت زبان می‌شود که دختران پس از مدتی می‌توانند این امر را اصلاح کرده و گفتار را به سمت نیمکره چپ سوق دهند.
رفتار والدین در مواجه با کودک دارای لکنت زبان چگونه باشد؟
سلیمانی با اشاره به اینکه رابطه معناداری بین لکنت و دیرباز کردن زبان وجود ندارد، اظهار کرد: از والدین خواسته می‌شود که واکنش منفی نسبت به تظاهرات گفتاری و رفتاری کودک خود نداشته، از وی نخواهند که مدام و صحیح صحبت کند، چرا که کودک تعریفی از صحیح صحبت کردن نمی‌داند، از طرفی تلاش برای این موضوع و امرونهی خود مشکل‌زا است.
وی به خانواده‌ها توصیه کرد که نحوه صحبت کردن خود را کنترل کنند و گفت: اطرافیان کودک از کلمات و جملات پیچیده استفاده نکنند، میان کلام کودک اختلال ایجاد نکرده، محیط خانواده را پویا و صمیمی نگه‌داشته و هنگام درست صحبت کردن کودک و گفتار روان و صحیح، وی را تشویق کنند چرا که هرچقدر رفتاری مثبت تقویت شود اثرات آن نیز پایدارتر است.
این گفتاردرمانگر با اشاره به اینکه تاکنون غذای خاصی برای بهبود لکنت زبان شناخته نشده است، خاطرنشان کرد: استفاده از موادغذایی حاوی املاح مفید نظیر آهن، ویتامین دی و روی برای تقویت سیستم عصبی اثر مثبت دارد اما غذای خاصی برای درمان این اختلال ثابت نشده است.
انتهای پیام