دکتر زرین زردار در گفت‌وگو با ایسنا در پاسخ به پرسشی درباره ارزیابی آموزش مجازی در دوران شیوع کرونا گفت: به نظرم زود است که به این پرسش پاسخ بدهیم چرا که اکنون ماجرا را یک طرفه می‌بینیم.  من به عنوان یک مدرس، با کیفیت کم یا زیاد می‌توانم فایل‌هایم را در کلاس‌های آنلاین به اشتراک بگذارم. حتی شاید نسبت به فضای کلاس‌های حضوری تمرکز بیشتری برای بیان مطالبم داشته باشم. اما از سوی دیگر، کیفیت اینترنت باعث می‌شود که امکان تعامل و گرفتن بازتاب محدود شود. برای همین پیشنهاد من این است که بعد از یک ترم آموزشی این موضوع را بررسی کنیم.

وی در ادامه با بیان این که آموزش مجازی فعلی می‌تواند هم تاثیر منفی و هم تاثیر مثبت بر آموزش حضوری پساکرونا داشته باشد، گفت: تاثیر مثبت آن از این جهت است که در فضای آموزش مجازی، سطح بالایی از تعامل از دست رفت و دانشجویان زمانی که به کلاس‌ها بازگردند شاید اهمیت این تعامل، جذابیت آن و نقشی که در علوم انسانی دارد را بهتر درک کنند.

عضو هیئت‌علمی دانشگاه علامه طباطبایی ادامه داد: به عبارت دیگر آموزش آنلاین این دید را به دانشجویان می‌دهد که دریابند اهمیت تعامل چیست و وقتی به کلاس‌های حضوری بازگردند بفهمند که این تعامل دقیقا چه نقشی در آموزش دارد و به لحاظ فردی و روانی چه کمکی به دانشجو می‌کند. شاید زمانی که ما به کلاس‌های درس بازگردیم سطح تعاملات‌مان ارتقاء پیدا کند.

زردار در ادامه با اشاره به نکات مثبت آموزش مجازی، با بیان این که «آموزش مجازی انعطاف‌پذیری بیشتری نسبت به زمان دارد» گفت: در دوره‌های مجازی می‌توانیم ساعت‌ کلاس را تغییر دهیم. همچنین، بعد از پایان کلاس منابع آموزشی در دسترس دانشجویان قرار می‌گیرد و حتی دانشجویان مجبور نیستند که در زمان مقرر سر کلاس حضور داشته باشند. شاید این باعث شود که دانشجویان به کندی به سیستم قبلی بازگردند. سهولت دسترسی به مواد آموزشی باعث شود که به این سیستم فعلی عادت کنیم و در زمانی دچار تردید شویم که چرا باید مشقت رفتن تا دانشگاه را تقبل کنیم در حالی که شیوه‌ آسان‌تری نیز برای یاد گرفتن دروس و آموزش دادن آن‌ها وجود دارد.

عضو هیئت‌علمی دانشکده ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی در پاسخ به پرسشی درباره تاثیر اطلاعات موجود در فضای مجازی بر رفع نیازهای علمی دانشجویان گفت: اطلاعات موجود در فضای مجازی می‌تواند این تصور را به وجود بیاورد که هر چه می‌خواهیم در فضای مجازی وجود دارد، انتخاب ساعت‌های کلاس آنلاین نیز در اختیار دانشجو است و کلاس حضوری بی‌معنی است. واقعیت این است که دنیای مجازی و اطلاعاتی که در یوتیوب و سامانه‌های مجازی وجود دارد قبلا هم وجود داشته و الان شاید دارد در حجم بالاتری تولید می‌شود ولی اصل قصه با گذشته تفاوتی ندارد. کلاس‌های درس ما از گذشته هم تحت تاثیر انبوه اطلاعاتی که در فضای مجازی وجود دارد قرار گرفته بود.

زردار افزود: حرکت اجباری ما به سمت فضای مجازی باعث شد معلمان امروزی نقش متفاوتی نسبت به بیست سال گذشته داشته باشند. نقش من از "دانای کل" به سمت "تسهیلگر" در حرکت بود. کار من این بود که کمک کنم فضایی شکل بگیرد که در آن بستری برای مبادله اطلاعات و به اشتراک گذاری استدلال‌ها وجود داشته باشد. در این فضا از تجزیه و تحلیل و ترکیب داده‌ها فهم جدیدی شکل بگیرد. این کار فقط در کلاس درس همزمان انجام می‌شود یعنی قطعا بسته‌های اطلاعاتی که در فضای مجازی هست جای این دادوستد و تعامل را نمی‌گیرد.

این استادیار دانشگاه علامه طباطبایی با تاکید بر این که در ارتباط حضوری، فضا برای دادوستد اطلاعات بیشتر فراهم است، گفت: در ارتباط حضوری، دانشی که شکل می‌گیرد از کیفیت بالاتری برخوردار است؛ چون همه‌ ابعاد تعامل از جمله زبان بدن و احساسات مثبت و منفی در این فضا حضور دارند. آن چیزی که در کلاس درس اتفاق می‌افتاد انتقال دانش‌ انباشه استاد به دانشجویان نبود بلکه گفت‌وگویی بوده برای رسیدن به یک فهم این در حالی است که سنتز دانش در کلاس‌های مجازی‌ کندتر رخ می‌دهد. بعد از فروکش کردن بحران کرونا لازم است به کلاس‌های حضوری خود باز گردیم چرا در این نوع آموزش کیفیت متفاوتی عرضه می‌شود.

وی در پاسخ به پرسشی درباره این که آموزش مجازی استاد را بیشتر به یک تسهیلگر تبدیل کرده است یا دانای کل گفت: تجربه شخصی من از این کلاس‌های مجازی به عنوان معلم این است که من در فضای مجازی فرصت کمی برای انتقال دانش انباشه داشتم که یک بخشی از آن به مشکلات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری و سامانه و پهنای باند مربوط است. از یک کلاس حدودا 90 دقیقه‌ای تقریبا 15 یا 20 دقیقه صرف این می‌شود که ارتباط قطع است یا وصل شده. با این که امکانش وجود دارد ارتباط تصویری برقرار شود. به این ترتیب ارتباط بسیار ضعیف‌ می‌شود و به طور کلی برای این که جریان ارتباطی برقرار باشد دانشجویان باید با میکروفون‌های بسته وارد کلاس شوند و کسی که میکروفون باز دارد فقط مدرس است.

زردار افزود:  اگر ما در یک شرایط ایده‌آل راجع به کلاس‌های آنلاین صحبت کنیم که همه‌ امکانات تعاملی در آن قابل استفاده است، می‌توانیم امیدوار باشیم که نقش استاد به سمت تسهیلگری حرکت کند. امکاناتی که فضای مجازی در اختیار می‌گذارد فضا را برای تعامل فراهم می‌کند. مثلا در شرایط فعلی، مدرس اگر بخواهد چیزی را به اشتراک بگذارد می‌تواند از گزینه "به اشتراک گذاری دسکتاپ" استفاده کند. هر چیزی بیشتر از آن، کلاس را با اختلال روبه‌رو می‌کند. ولی اگر در شرایط ایده‌آل باشیم به عنوان یک مدرس، می‌توانم از دانشجویان خود بخواهم جست‌وجو کنند و محتوای مرتبط با بحث کلاس را انتخاب کنند و در فضای کلاس به اشتراک بگذارند. اگر شرایط ایده‌آلی وجود داشت همین کلاس‌های مجازی می‌توانست کمک کند که من به نقش تسهیلگری خود نزدیک شوم تا در فرآیندی که طی می‌شود، من، معلم و بقیه یادگیرنده نباشند بلکه همه‌ ما در یک فرآیند یادگیری مداومی درگیر باشیم.

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی خاطرنشان کرد:  اما آن چه که من تجربه کردم این است که شرایط فعلی بسیار یک‌طرفه‌تر از کلاس حضوری است. در کلاس حضوری می‌توانستم زبان بدن مخاطبانم را ببینم یا در طی تدریس شوخی‌ای بکنم و واکنش دانشجویان را مشاهده کنم و از همان شوخی پلی به بحث درسی بزنم. می‌توانستم از بچه‌ها بخواهم با یکدیگر وارد گفت‌وگو شوند. این‌ موارد در حال حاضر به شدت محدود شده است. تنها امکانی که شبکه با قطع و وصلی بسیار به من می‌دهد این است که من حرف بزنم و بقیه گوش دهند و یا در میانش بگویم فلان تمرین را حل کنید و درباره موضوعی پاراگرافی بنویسید. به همین دلیل من به کیفیتی پایین‌تر از کلاس‌های حضوری تنزل کرده‌ام و تعاملم با دانشجویان کمتر شده است. با وجود قابلیت‌های بالقوه فضای مجازی برای این که من به سمت تسهیلگری حرکت کنم امکانات موجود به من این فضا را می‌دهد که در جایگاه دانای کل قرار بگیرم و صرفا اطلاعاتی را به دانشجویان منتقل کنم.

این استادیار دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی در پاسخ به پرسشی درباره عملکرد نظام آموزش عالی در حل مسائلی که بحران کرونا ایجاد کرده است گفت: به نظرم همه‌ ما وقتی وارد بحران شدیم ناآزموده بودیم اما به نظر من نهاد دانشگاه دارد تلاش خود را می‌کند و در شاخه‌ها و حوزه‌های مختلف وارد حل مسئله شده است.

وی در پایان خاطرنشان کرد: تلاش‌هایی در راستای برقراری ارتباط با مردم و مراقبت از آن‌ها را از سوی دانشگاه‌ها و عمدتا دانشگاه‌های علوم پزشکی می‌بینیم.  در دانشگاه علامه  طباطبایی نیز تلاش‌هایی برای این که محتوای عمومی علمی درباره کرونا تهیه شود شکل گرفته است . این‌ها بخشی از تلاش‌های دانشگاهیان است برای این که طی دوران بحران به کاهش تبعات آن کمک کنیم اما لازمه این که به آموزش عالی نمره‌ای دهیم این است که برخی شاخص‌ها را تعریف کنیم و براساس آن‌ها عملکرد را ارزیابی کنیم، نمی‌توان به طور ذهنی عملکرد نهاد دانشگاه در بحران کرونا را قضاوت کرد.

انتهای پیام