سپیده مشایخی در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص اینکه چگونه می‌توانیم امنیت را در فضای مجازی برای فرزند خود فراهم کنیم، اظهار کرد: اینترنت با داشتن فضایی رنگارنگ و جذاب در اختیار بزرگسالان، کودکان و نوجوانان است و این امر باعث شده که کنترل این فضاها حتی برای بزرگسالان نیز سخت شود؛ بنابراین ابتدا باید بزرگسالان استفاده درست از اینترنت را بدانند و سپس تاثیر آن را بر روی فرزند خود مشاهده کنند.
وی افزود: فرزندی که والدین خود را مدام در حال استفاده از گوشی ببیند، یاد می‌گیرد که گوشی یک وسیله سرگرمی است؛ هر چند شاید مادر یا پدر درحال انجام کار مهمی باشند. وقتی کودک چنین حسی نسبت به استفاده از گوشی داشته باشد مدام در خواست استفاده از آن را دارد.
این روانشناس بالینی بیان کرد: بهترین گزینه این است که والدین زمان مشخصی را برای استفاده از گوشی و اینترنت برای خود اختصاص دهند که این امر نه تنها در سلامتی آنها بلکه در روند تربیتی فرزندشان نیز تاثیرگذار خواهد بود؛ به‌عنوان مثال زمانی که کودک شما خواب یا در حال انجام کار دیگری است از گوشی به صورت طولانی استفاده کنید.
مشایخی تصریح کرد: وقتی کودک نیاز دارد که مادر در کنار او باشد و مادر در این زمان سرگرم گوشی باشد و به او توجه‌ای نکند، کودک دچار پس‌زدگی می‌شود؛ بنابراین او سعی می‌کند از طریق گوشی، خود را به مادر نزدیک کند.
وی با اشاره به اینکه برای استفاده از گوشی برای کودک خود رده سنی تعیین کنید، گفت: بسیار شنیده شده که مادران می‌گویند فرزند من خیلی باهوش است، قفل گوشی را باز می‌کند و خودش وارد دوربین می‌شود و عکس می‌گیرد. آنها این امر را دلیل بر هوش زیاد فرزند خود می‌دانند در صورتی که فرزند شما الگوی مشاهده‌ای را دیده و یاد گرفته است.
این روانشناس بالینی ادامه داد: مادران ما فرزند خود را در آغوش می‌گیرند و با او وارد گوشی می‌شوند، عکس می‌بینند، بازی می‌کنند و... ، این امر برای کودکان به‌خصوص در سن خردسالی به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود. برای سرگرم کردن کودک خود سعی کنید بازی با اسباب بازی و بازی‌های عملی که او در آن نقش پدر، مادر و ... را دارد انجام دهید.
مشایخی با اشاره به اینکه در حال حاضر بیشتر فرزندان ما تبلت و گوشی دارند و دسترسی آنها به اینترنت و دنیای مجازی زیاد است، گفت: بهترین راه این است که بر فرزند خود نظارت داشته باشیم، البته کنترل و نظارت نباید به گونه‌ای باشد که او احساس ترس کند؛ زیرا این امر سبب می‌شود تا او استفاده خود را از اینترنت و آنچه را که دیده از شما مخفی کند.
کنترل فرزند باید بدون سرزنش، قضاوت، تنبیه و تعجب باشد
وی ادامه داد: کنترل بر روی فرزند باید بدون سرزنش، قضاوت، تنبیه و تعجب باشد. هنگام مواجهه با یک امر غیر مرتبط با سن فرزند خود با او مانند یک رویداد عادی برخورد کنید و به جای اینکه موبایل را از کودک خود بگیرید، رمز کامپیوتر یا وای‌فا را تغییر دهید. بهتر است به او یاد دهید که چگونه از اینترنت استفاده کند و مواظب موارد مهم باشد.
این روانشناس بالینی عنوان کرد: استفاده از هر چیزی رده سنی خاص خود را دارد. کشورهایی مانند ایران و افغانستان بسیاری از سایت‌ها را فیلتر می‌کنند، اما در کشورهای دیگر آزادی استفاده از فضای اینترنت را دارند. در هر صورت به کودک توضیح دهید که استفاده از اینترنت و برنامه‌ای که می‌خواهد ببیند باید مناسب سن او باشد.
مشایخی ادامه داد: بسیاری از شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام، فیس‌بوک، تلگرام و... مناسب بالای ۱۳سال است، تعداد زیادی از نوجوانان ما در این نرم‌افزارها برای خود حساب کاربری ایجاد کرده‌اند و برخی دیگر ممکن است از طریق گوشی همراه یکی از اعضای خانواده با این برنامه‌ها آشنا شوند و بخواهند بدانند محتوای آنها چیست؛ بنابراین والدین باید حواس خود را بیشتر جمع و سعی کنند در حال استفاده از این نرم‌افزارها کنار فرزند خود بنشینند و بر محتوای مطالبی که کودک باز می‌کند، نظارت داشته باشند.
این روانشناس بالینی تاکید کرد: انجام این کار سبب می‌شود که کودک متوجه شود که بزرگترها چه چیزهایی را مناسب سن او می‌دانند و اگر موضوعی غیر مرتبط با سن خود را ببینید به شما خواهند گفت. حتی ممکن است وقتی کودک شما در حال استفاده از گوشی و اینترنت است در چهره او تغییراتی را مشاهده کنید مبنی بر اینکه چیزی دیده که نباید می‌دیده است.
وی با اشاره به اینکه دسترسی کودک به هر چیزی در فضای اینترنتی در اختیار او نیست، افزود: ممکن است فرزند شما فضایی را باز کند که در آن تبلیغات زیادی وجود داشته باشد و کودکان نیز کنجکاو می‌خواهند بدانند در آن‌جا چه چیزهایی وجود دارد؛ بنابراین ممکن است هر کدام از این سایت‌ها و تبلیغات را باز کند، به همین دلیل در کنار کودک بنشینید و فضای اطمینان بخشی را برای او ایجاد کنید، محتواها را ببینید و برای او توضیح دهید که کدام برای او مناسب است و کدام خیر. در صورتی که کودک شما با این فضاها روبه‌رو شود دو اتفاق می‌افتد؛ اول اینکه با محتواهای نامربوط آشنا می‌شود و دوم اینکه ممکن است به شما بگوید یا حتی نگوید که چنین چیزی را دیده است.
این روانشناس بالینی ادامه داد: در این مواقع باید مراقب واکنش خود باشید، زیرا واکنش شما مشخص می‌کند که بعد از آن باز هم کودک در این خصوص با شما صحبت کند یا خیر. اگر کودک توسط والدین خود منع شود و عکس‌العمل بدی از آنها ببیند ممکن است کنجکاو شود که چرا او را منع کردید و بیشتر به دنبال آن برود و هیچ وقت در این مورد باشما صحبت نکند.
مشایخی ادامه داد: اجازه گرفتن از والدین مسئله مهم دیگری است که فرزندان باید بسته به سن خود برای استفاده از نرم‌افزارها، بازی‌های کامپیوتری و ... آن را انجام دهند. والدین باید مراقب باشند که در هر بار اجازه گرفتن، با کودک مخالفت نکنند، زیرا اگر فرزند شما بداند که هر دفعه برای استفاده از گوشی یا تبلت با مخالفت شما روبه رو شود، ممکن است دیگر هیچ وقت از شما اجازه نگیرد. بنابراین به جای اینکه اینترنت و موبایل را از زندگی فرزندتان حذف کنید استفاده درست از این وسایل را به او آموزش دهید و فعالیت او را در فضای مجازی مدیریت کنید.
برای استفاده کودکان از اینترنت و موبایل محدودیت زمانی تعیین کنید
این روانشناس بالینی تصریح کرد: کار مفید دیگری که والدین باید انجام دهند این است که برای استفاده فرزند خود از اینترنت و موبایل محدودیت زمانی تعیین کنند؛ مثلا به او اجازه دهید فرزند بعد از مدرسه یا قبل از رفتن به رختخواب ۱۵ دقیقه از اینترنت و موبایل استفاده کند. البته این زمان‌ها را می‌توانید در روزهای تعطیل افزایش دهید. والدین حواس‌شان به این نکته باشد که اگر قوانین و زمان انتخاب می‌کنند، آن را فراموش نکنند.
وی گفت: مسئله مهم دیگر ایجاد امنیت برای فرزند است، والدین می‌دانند وقتی وارد اینترنت می‌شویم در بیشتر قسمت‌ها از ما اسم، فامیل، آدرس و ... می‌خواهند . والدین باید به فرزند خود یاد بدهند که وقتی با چنین مسائلی روبه‌رو شد حتما با آنها در میان بگذارد و به کودک آموزش دهند که در این فضاها به هیچ عنوان مشخصات، آدرس و شماره موبایل ندهند، زیرا سودجویانی در این فضاها وجود دارند که ممکن است از این طریق با فرزند آنها ارتباط برقرار کنند.
فرزندان خود را با اینترنت و گوشی آرام نکنید
مشایخی ادامه داد: موضوع مهم دیگری که باید به آن توجه داشته باشیم این است که فرزند خود را با اینترنت آرام و مشغول نگه ندارید. این امر برای والدین مشکل ایجاد می‌کند؛ اول اینکه کودک شما دیگر علاقه چندانی به انجام فعالیت‌های دیگر مانند فعالیت جسمی و فکری نشان نمی‌دهد و همه حواس خود را به اینترنت می‌دهد، دوم اینکه وقتی شما مشغول به کارهای خود هستید دیگر نمی‌توانید روی کودک خود نظارت داشته باشید و ممکن است در این لحظات با مواردی روبه‌رو شود که مناسب سن او نیست.
وی بیان کرد: والدین باید زمانی برای استفاده از اینترنت فرزند خود تعیین کنند که در کنار او باشند و اگر کودک احساس خوبی بر روی این نظارت نداشت، هوشمندانه عمل کنند؛ مثلا گاهی حواستان را پرت کنید و انگار که کاری با فرزند خود ندارید اما به کار و رفتار او دقت لازم را داشته باشید.
این روانشناس بالینی با اشاره به اینکه این فضاها برای فرزند شما جذابیت خاصی دارد، تصریح کرد: برای کنترل و آموزش به کودک خود از مثال‌های عینی استفاده کنید. هرگز به فرزند خود نگویید که تو حق نداری وارد این سایت شوی، بهتر است به او بگویید تو در سنی نیستی که بتوانی از این سایت استفاده کنی هر زمان که به سن من رسیدی می‌توانی از آن استفاده کنی. با این روش‌ها می‌توانید تا حدودی فرزند خود را مدیریت کنید.
مشایخی در زمینه ایجاد امنیت در این فضاها، اظهار کرد: با فرزند خود در مورد حفظ حریم شخصی صحبت کنید و به او آموزش‌های لازم را متذکر شوید. به او بگویید که در این فضاها به هیچ‌کس اعتماد نکند و اطلاعات شخصی خود را در اختیار کسی نگذارد. اگر حساب کاربری دارد از گذر واژه‌ای که مبنی بر اطلاعات شخصی است، پرهیز کند.
آشنایی با فضاهای چت در سنین پایین به صلاح نیست
این روانشناس بالینی گفت: والدین دقت داشته باشند که فرزندان آنها از فضای چت‌روم‌های آنلاین به هیچ عنوان استفاده نکنند و در صورت استفاده بر روی آن نظارت کامل داشته باشند، آشنایی با این فضاهای چت در سنین کوچک به صلاح نیست.
وی ادامه داد: با فرزند خود در خصوص ورود به فضای چت‌ها،حریم و مرزهای آن صحبت کنید. به او آموزش دهید که هرگز با غریبه‌ها صحبت نکند و برای افراد عکسی از اعضاء خانواده نفرستد و به هیچ عنوان آدرس و مشخصاتی از خود و دیگر اعضاء خانواده را در این فضاها به شخصی بازگو نکند.
این روانشناس بالینی تاکید کرد: در فضای اینترنتی چگونگی خروج از صفحات را به فرزند خود آموزش دهید و از او بخواهید برای نصب هر گونه نرم‌افزار بازی و برنامه از شما اجازه بگیرد. والدین نیز باید محتوای بازی‌ها و برنامه‌ها را چک کنند.
وی در خصوص مکان استفاده از گوشی و تبلت افزود: از فرزند خود بخواهید در فضای اتاق خواب یا سر میز غذا و در مهمانی حق استفاده از هیچ وسیله‌ای را ندارد. در طول شب گوشی خود را بیرون از اتاق خواب شارژ کند این امر در سلامتی او خیلی تاثیرگذار است و در این خصوص نیز با او حتما صحبت کنید.
از نرم‌افزار کنترل والدین استفاده کنید
مشایخی با اشاره به اینکه هر برنامه‌ای که کودک استفاده می‌کند تنظیمات حریم خصوصی دارد، تصریح کرد: برای برنامه‌ها و نرم‌افزارهای بازی که برای فرزند خود نصب می‌کنید حتما گزینه حریم خصوصی آن را فعال کنید. دقت کنید که گزینه لوکیشن گوشی خاموش باشد. همچنین می‌توانید از نرم‌افزار کنترل والدین استفاده کنید. در این برنامه گزینه‌هایی وجود دارد که شما می‌توانید کاملا فرزند خود را کنترل کنید .در این برنامه گزینه‌هایی در خصوص جستجوی امن و کنترل کامل بر آن، مسدود کردن برخی از نرم‌افزارها، محدودیت زمانی و... وجود دارد.
این روانشناس بالینی تاکید کرد: نکته بسیار مهمی که والدین باید به آن توجه داشته باشند این است که از فرزند خود در برابر تماس‌های اینترنتی محافظت کنند. تماس‌های اینترنتی یعنی هر تماسی که ممکن است کودک شما در برابر آن احساس ناامنی و ناراحتی کند، حتی اگر در ابتدا پذیرای آن بوده باشد. فرد تماس‌گیرنده ممکن است غریبه، دوست اینترنتی یا حتی آشنا باشد. بزرگترین خطری که فرزند ما را تهدید می‌کند این است که تماس‌گیرنده قصد سوءاستفاده جنسی داشته باشد.
وی گفت: در این تماس‌ها کودک یا نوجوان شما اغفال می‌شود که در مقابل دوربین شروع به فعالیت جنسی کند یا تصویری با محتوای جنسی از خود ارسال کند؛ بنابراین والدین باید به تماس‌های کودک و نوجوان خود توجه داشته باشند، زیرا این امر بزرگترین خطری است که فرزند شما را در این فضاها تهدید می‌کند. متاسفانه این موارد این چنینی در فضای‌های اینترنی کم نیست.
گفت‌وگوهایی که در نرم‌افزارهای بازی انجام می‌شود را کنترل کنید
مشایخی برای کنترل تماس‌های اینترنتی خاطرنشان کرد: حتما اکانت‌های فرزند شما خصوصی باشد. گفت‌وگوهایی که در نرم‌افزارهای بازی انجام می‌شود را کنترل کنید؛ زیرا هویت افرادی که آنلاین با یکدیگر بازی می‌کنند نامشخص است. به فرزند خود آموزش دهید درخواست غریبه‌ها را پاک یا بلاک کند و اگر این افراد فرزند شما را تهدید کردند حتما به پلیس اینترنت یا فتا گزارش دهید.
وی در زمینه قلدری در فضای مجازی اظهار کرد: سن متوسط کودکانی که مورد زورگیری سایبری قرار می‌گیرند حدودا ۱۴ساله و در دختران بیشتر است، معمولا شخصی که مرتکب این عمل می‌شود، کسی است که او را از مدرسه می‌شناسد. همیشه مراقب علائمی مانند ناراحتی فرزند خود بعد از استفاده از موبایل یا تبلت باشید. در صورت ناراحتی خلق فرزند شما تغییر می‌کند، گوشه‌گیر می‌شود و فعالیت‌های آنلاین خود را مخفی می‌کند؛ بنابراین والدین باید به حالات و خلقیات فرزند خود بعد از کار کردن با فضاهای مجازی توجه داشته باشند که در صورت تغییر از او پرس وجو کنند و دوستانه از او بخواهند تا همه موارد پیش آمده را توضیح دهند.
این روانشناس بالینی با اشاره به اینکه اگر همه این اقدامات گفته شده را انجام دادیم، اما فرزند ما دچار قلدری در فضای مجازی شد باید چه اقدامی انجام دهیم، افزود: ممکن است اولین پاسخ ما به عنوان والدین این باشد که فرزند خود را از شبکه‌های مجازی منع کنیم، اما این امر موضوع را پیچیده‌تر می‌کند؛ زیرا فرزند شما احساس خواهد کرد که در حال مجازات و طرد از جامعه و پدر و مادر خود است. ما باید این امر را با داشتن مدارک لازم به پلیس فتا گزارش دهیم، سپس آن کاربری را که فرزند شما را مورد آزار و اذیت قرار داده بلاک کنید. فرزند خود را تحت حمایت عاطفی قرار دهیم و به هیچ عنوان او را سرزنش نکنیم. باید به او توضیح دهید که در این پیشامد مقصر نبوده است و این اتفاقات ممکن است برای همه اتفاق بیفتد و در صورت مشاهده تکرار چنین مواردی سریعا شما را در جریان بگذارد.
انتهای پیام