به گزارش ایسنا و به نقل از فیز، مدارگرد خورشیدی "سولار اوربیتر" طی چند روز آینده از دُم‌های دنباله دار "اتلس" عبور خواهد کرد. اگرچه این فضاپیما تازه پرتاب شده در حال حاضر وظیفه جمع آوری داده‌های علمی را برعهده ندارد اما محققان این ماموریت تلاش کرده‌اند تا اطمینان حاصل کنند که چهار مورد از مهمترین ابزار این مدارگرد در طول این برخورد منحصر به فرد روشن خواهند شد.

سولار اوربیتر در تاریخ ۱۰ فوریه ۲۰۲۰ پرتاب شد. از آن زمان تاکنون به استثنای زمانی که فعالیت این فضاپیما مدتی به دلیل شیوع ویروس‌کرونا متوقف شد، دانشمندان و مهندسان در حال انجام یک سری آزمایشات و روش‌هایی به نام "راه اندازی"(commissioning) هستند.

تاریخ تکمیل این مرحله ۱۵ ژوئن تعیین شده است به گونه‌ای که این فضاپیما می‌تواند برای نخستین گذر نزدیک خود از خورشید یا "پریهلیون"(perihelion) در اواسط ژوئن کاملاً آماده باشد. با این حال موضوع مواجهه احتمالی این مدارگرد با دنباله دار اتلس کمی برنامه‌ها را تغییر داده است.

پرواز تصادفی این مداگرد از دُم‌های یک دنباله دار یک اتفاق نادر برای یک مأموریت فضایی است و چیزی که دانشمندان می‌دانند این است که تاکنون چنین امری تنها در شش ماموریت فضایی پیش از این رخ داده است.

"گرینت جونز"(Geraint Jones) از آزمایشگاه علوم فضایی "مولارد" انگلستان که سابقه ۲۰ سال تحقیق در مورد چنین برخوردهایی را دارد هنگامی که دریافت مدارگرد خورشیدی سولار اوربیتر طی چند هفته آینده در فاصله ۴۴ میلیون کیلومتری بخش پایین دنباله‌دار "اتلس" قرار خواهد گرفت به محققان مسئول این ماموریت در آژانس فضایی اروپا خبر داد.

مدارگرد خورشیدی مذکور مجهز به مجموعه‌ای از ۱۰ ابزار "درون جا"(in-situ) و سنجش از راه دور برای بررسی خورشید و جریان ذرات باردار منتشر شده از آن به فضا که "باد خورشیدی" نام دارند، است.

خوشبختانه، چهار ابزار درون جا برای تشخیص دم‌های دنباله دار مناسب هستند زیرا آنها شرایط اطراف این فضاپیما را اندازه گیری می‌کنند، بنابراین می‌توانند داده‌های مربوط به دانه‌های گرد و غبار و ذرات دارای بار الکتریکی که توسط دنباله دار ایجاد می‌شود را جمع آوری کنند. این مواد سبب تشکیل دو دم دنباله‌دار می‌شوند. یکی از آنها دنباله‌ای است که دنباله غبار نام دارد و در مدار دنباله‌دار باقی مانده و دیگری دنباله یونی است که مستقیماً به سمت خورشید قرار دارد.

سولار اوربیتر در تاریخ ۳۱ مه - ۱ ژوئن از دنباله یونی و در ۶ ژوئن از دُم غبار دنباله‌دار اتلس عبور خواهد کرد. اگر دنباله یونی به اندازه کافی متراکم باشد، ممکن است مغناطیس سنج سولار اوربیتر(MAG) تغییرات میدان مغناطیسی بین سیاره‌ای را به دلیل تعامل آن با یون‌های موجود در دم دنباله‌دار شناسایی کند و در همان حال تحلیلگر باد خورشیدی(SWA) نیز می‌تواند تصویر برخی از ذرات دنباله را ثبت کند. هنگامی که سولار اوربیتر از دنباله غبار که پیش بینی چگالی آن بسیار دشوار است، عبور کند، یک یا چند دانه گرد و غبار ریز ممکن است با سرعت ده‌ها کیلومتر در ثانیه به فضاپیما برخورد کند. در حالی که برخورد این ذرات خطر قابل توجهی برای فضاپیما ندارد، خود ذرات گرد و غبار در اثر برخورد تبخیر می‌شوند و ابرهای ریزگازی الکتریکی یا پلاسما را تشکیل می‌دهند که می‌تواند با استفاده از ابزار رادیو و امواج پلاسما(RPW) شناسایی شود.

"گونتر هاسینجر"(Günther Hasinger) ، مدیر علمی آژانس فضایی اروپا گفت: اینگونه برخوردها بخشی از ماجراجویی علمی هستند. یکی از چالش‌ها این بود که شاید ابزارهای تعبیه شده بر روی این فضاپیما نتوانند به موقع روشن شوند اما اکنون به لطف تلاش ویژه محققان سازنده و تیم عملیاتی هر چهار ابزار درون جا برای جمع آوری داده‌ها فعال خواهند شد.

دنباله‌دار اتلس(C-۲۰۱۹-Y۴ Atlas) دنباله‌داری بزرگی است. این دنباله دار در ۲۸ دسامبر ۲۰۱۹ م در صورت فلکی خرس بزرگ کشف شد.

مدارگرد خورشیدی در حال حاضر در حال چرخش ستاره والد بین مدارهای زهره و عطارد است که اولین پریهلیون آن در ۱۵ ژوئن در فاصله حدود ۷۷ میلیون کیلومتری خورشید اتفاق می‌افتد. طی سال‌های آینده مدارگرد در مدار عطارد قرار خواهد گرفت و در فاصله حدود ۴۲ میلیون کیلومتر از سطح خورشید خواهد بود.

 در همین حال دنباله‌دار اتلس در حال حاضر آنجا است و در حال نزدیک‌ شدن به پریهلیون خود است که انتظار می‌رود در تاریخ ۳۱ ماه مه در فاصله حدود ۳۷ میلیون کیلومتر از خورشید قرار گیرد.

"یانیس زوگانلیس"(Yannis Zouganelis) دانشمند و معاون پروژه سولار اوربیتر آژانس فضایی اروپا گفت: این گذر از دنباله هیجان‌انگیز است زیرا این اتفاق برای اولین بار در چنین مسافت‌های نزدیک از خورشید اتفاق می‌افتد و هسته دنباله دار در مدار عطارد قرار می‌گیرد.

شناخت محیط گرد و غبار در ناحیه درونی منظومه شمسی یکی از اهداف علمی سولار اوربیتر است.

یانیس در ادامه افزود: دنباله دارهای نزدیک خورشید مانند دنباله دار اتلس منبع غبار در هلیوسفر درونی هستند و بنابراین این مطالعه نه تنها به ما در درک دنباله دار بلکه محیط گرد و غبار خورشید نیز کمک می‌کند.

انتهای پیام