در شیراز باغ‌های متعددی وجود داشته که امروز تنها نامی از آنها باقیست، باغ تخت، باغ حوض، باغ صفا، باغ مینو و .... شماری از باغ‌های قدیمی موطن سعدی و حافظ و ملاصدرا و هزاران عالم و ادیب و حکیم است که حالا فقط نامی از آنها باقیست و جایشان را عمارت‌ها و معابر گرفته است.
اگرچه هنوز هم عفیف‌آباد، دلگشا، نارنجستان، طاووسیه، ارم، ملی، .... نام باغ را به عنوان پیشوندی یدک می‌کشند و همچنان از تاراج زمانه در امان مانده‌اند.
یکی از باغ‌های معروف شیراز که بخشی از نوستالژی شیرازی‌ها را تشکیل می‌دهد و برای بسیاری از مردمان این شهر و دیار و حتی ایرانیان، در بر دارنده خاطراتی تلخ و شیرین است.
باغ ملی که حالا سودای تبدیل آن به تالار موسیقی و تئاتر! منجر به کش مکش‌های در سطوح پیدا و پنهان تصمیم‌گیری در شیراز و فارس و حتی کشور شده است، در برگیرنده بخشی از هویت شیراز و شیرازی است.
این باغ در چهارراه حافظیه و جنوب آرامگاه حافظ قرار دارد و همسایه دیوار به دیوار ورزشگاه پیر شیراز است و در مسیر گذر هنرمندان و فرهنگوران و ورزشکاران بسیاری قرار دارد.
اراضی این ناحیه در قرن هشتم، صحرای مصلای و جعفرآباد بوده که با گذر زمان به ساختمان‌های مسکونی و اداری تبدیل و بخشی از آن نیز به باغ تبدیل شده است.
درختان کهن سال باغ ملی، بیانگر قدمت آن و دلیل توصیف زیبایی آن از سوی حافظ است. سال ۱۳۱۵ خورشیدی این باغ بهسازی و با کاشت درختان نارنج و اجرای خیابان کشی‌هایی برای تردد عابران، آن را به مکانی روح‌فزا و دلنشین بدل کردند.
درجنوب این باغ، در دوره قاجاریه، قبرستانی به نام «جوان آباد» بود که تا بقعه علی بن حمزه (ع) امتداد داشت، اما در سال ۱۳۱۶ مورد بازسازی قرار گرفت و جزو اراضی باغ شد.
بخشی از این باغ تا سال ۱۳۶۵ به عنوان باغ وحش مورد استفاده بود، اما پس از انتقال باغ وحش مورد لطف قرار گرفت و مرمت شد و در کنار کاشت درخت و بهسازی آن، ساختمان‌هایی در بخشی از باغ احداث شد که مدت‌هاست کارآیی مشخصی ندارد.
باغ ملی در دهه‌های اخیر، چشم مدیران و برنامه‌ریزان شهری در شیراز را به خود نگرفت اگرچه برای ثبت در فهرست باغ‌های ملی ایران، در نظر گرفته شده بود.
در وسط باغ نیز میدانی با چهار حوض به شکل قلب وجود دارد که باغچه‌ای مدور را در بر گرفته‌اند؛ در میانه باغچه ستونی سنگی‌ست که اطراف آن با اشعار حافظ، سعدی و امام خمینی(ره) تزئیین شده است.
در ضلع شمالی باغ، از سال‌های ابتدایی دهه ۵۰ ساختمانی برای کانون فکری کودکان و نوجوانان بنا شد و در بخش جنوبی نیز بعدها ساختمانی مدور و احداث شد که به عنوان نگارخانه یا فرهنگسرا استفاده شود؛ بخشی از باغ هم در نقطه‌ای که روزگاری باغ وحش قرار داشت، حالا ساختمانی متعلق به ورزش و جوانان ساخته شده است.
باغ ملی که یکی از آیتم‌های در نظر گرفته شده در طرح عرفان به شمار می‌رود، در این روزها مرکز توجه برخی تصمیم‌گیران شهری شیراز قرار گرفته تا به باغ موسیقی و تئاتر بدل شود! طرحی که بدون مصوبه شورای شهر، کارهای مطالعاتی آن شروع و بعد از رسانه‌ای شدن با موافقت و مخالفت‌هایی روبرو شد تا مجبور به توقف پشت چراغ قرمز منتقدان و مخالفان در شورای شیراز و میراث فرهنگی فارس، شود.
انتهای پیام