این مکان مقدس یهودیان که در مرکز شهر همدان و در ابتدای خیابان دکتر شریعتی قرار دارد با ۲۵۰۰ سال قدمت، یکی از بناهای قابل احترام این قوم محسوب می‌شود که هر ساله پذیرای زائران کلیمی است.
بقعه «استر و مردخای» بنای چهارگوش آجری ساده‌ای است که گنبدی آجری بر فراز دارد و به سبک بناهای اسلامی با مصالح ساختمانی سنگ و آجر ساخته شده است، سبک معماری و شکل ظاهری اثر نشان می‌دهد ساختمان فعلی در قرن هفتم هجری قمری و زمان ایلخانان بر روی ساختمان قدیمی‌تری که احتمالاً متعلق به قرن سوم هجری بوده است، بنا شده باشد.
قسمت‌های مختلف این مقبره شامل مدخل ورودی، دهلیز، مقبره ایوان و شاه‌نشین است، ورودی این آرامگاه در کوتاه سنگی است که توسط کلون باز و بسته می‌شود و به علت ارتفاع کوتاه در، باید خمیده وارد آرامگاه شد.
در فضای مربع شکل مقبره‌ها، دو صندوق چوبی منبت کاری شده با نقوش زیبا و بدیع قرار دارد، در بالای قبر جنوبی که آن را به «استر» نسبت می‌دهند، صندوق منبت کاری نفیسی قرار دارد که قدیمی‌تر است، صندوق دوم که بر روی قبر «مردخای» قرار دارد بسیار شبیه صندوق اولی است و نوشته روی آن حاکی از آن است که توسط استاد عنایت‌الله‌بن‌حضرت‌قلی‌تویسرکانی که از منبت‌کاران برجسته زمان خود بوده، ساخته شده است.
در قسمت بالای دیوار مقبره کتیبه‌ای به زبان عبری وجود دارد که به شکل برجسته گچ‌بری شده و مانند خطوط عبری روی صندوق «استر» متعلق به قرن‌های هشتم یا نهم هجری است.
بنا بر روایت‌های تاریخی، این بنا آرامگاهی برای «استر» و عمویش «مردخای» است که در جریان برملا شدن نقشه قتل عام یهودیان ایران و نجات این قوم به افراد قابل احترام و مقدسی تبدیل شده‌اند و آرامگاهشان یکی از مهمترین اماکن زیارتی کلیمیان است.
پس از این واقعه یهودیان هر ساله در اواخر اسفند و اوایل فروردین در سالروز نجات کلیمیان از قتل عام توسط «استر» و «مردخای» با دعا و نیایش، گرفتن روزه و خواندن طومار مگیلا، یاد آن را گرامی می‌دارند و آن را جشن «پوریم» می‌نامند.
چنانچه از روایات تاریخی برمی‌آید «استر» همسر اردشیر و دختر شخصی به نام «ابی حایل» بوده و حدود ۵۰۰ سال پیش از میلاد مسیح در سرزمین پارس به دنیا آمده است، بعد از فوت پدر و مادر وی، عمویش «مردخای» سرپرستی او را به عهده گرفته است، درباره نام «استر» نیز آمده است نام اصلی او «هدسه» بوده اما به سبب زیبایی وی نام «استر» یعنی ستاره را بر او نهادند.
«مردخای» نیز از رجال دربار خشویرش(خشایارشاه) و خانواده شاول و مربی هدسه بوده که به منصب وزارت نیز رسیده، او پسر «یاییز» از نواده‌های یعقوب پیامبر(ع) و از نژاد بنیامین بوده است.
بقعه «استر» و «مردخای» علاوه بر آن که مکانی قابل احترام و زیارتگاهی مقدس برای قوم یهود است، به عنوان بنای تاریخی واجد ارزش در فهرست آثار ملی ایران نیز به ثبت رسیده و مانند تمامی آثار تاریخی حفاظت آن بر عهده میراث فرهنگی است که خبر وقوع آتش‌سوزی این اثر تاریخی در روز پنج‌شنبه ۲۵ اردیبهشت‌ماه ۹۹ در رسانه‌ها منتشر شد.
دادستان همدان روز گذشته در این باره به خبرنگار ایسنا گفت: پرونده آتش سوزی مقبره «استر و مردخای» در دست بررسی است و هنوز به نتیجه مشخصی نرسیده‌ایم.
حسن خانجانی اظهار کرد: نیروی انتظامی همدان طی دو روز گذشته پیگیر این قضیه بوده اما نتیجه ای حاصل نشده و تاکنون فردی در رابطه با آتش سوزی دستگیر نشده است.
وی با بیان اینکه دستگاه قضا در حال تحقیق در زمینه آتش سوزی مقبره استر و مردخای است، ادامه داد: جزئیات این پرونده هنوز مشخص نیست.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان همدان نیز شامگاه گذشته با اشاره به اخباری در زمینه وقوع حریق در مقبره «استر و مردخای» گفت: این مقبره که جزء بناهای تاریخی و ثبت ملی استان همدان است، هیچ‌گونه آسیبی ندیده است.
علی مالمیر در تشریح جزئیات حادثه آتش‌سوزی مرتبط با این بنای تاریخی اظهار کرد: آتش‌سوزی در ساختمان جانبی مقبره اتفاق افتاده و هیچ‌گونه آسیبی به بنای اصلی که در فهرست میراث ملی ثبت شده، نرسیده است.
وی اضافه کرد: این آتش‌سوزی بسیار محدود است و تنها باعث آسیب به سیم‌های برق و موکت کف ساختمان جانبی مقبره استر و مردخای شده که البته علت آن در دست بررسی است.
مالمیر اضافه کرد: این اطمینان را می‌دهم که هیچ‌گونه آسیبی بر اثر آتش‌سوزی امروز به فضای اصلی مقبره استر و مردخای وارد نشده و این بنای تاریخی آسیبی ندیده بلکه آتش‌سوزی در یکی از ساختمان‌های اطراف این مقبره آن هم به صورت محدود به وقوع پیوسته و خیلی زود مهار شد و هیچ فرد یا بنایی در این آتش‌سوزی آسیب ندیده است.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان همدان اضافه کرد: علت حادثه در دست بررسی است و به محض مشخص شدن علت بیان خواهد شد.
وی خاطرنشان کرد: مرمت ساختمان جانبی آسیب دیده که شامل تعویض سیم‌های برق، موکت کف و نیز پاک‌سازی دیوارهای ساختمان است در طول هفته جاری آغاز می‌شود.
انتهای پیام