محسن رضائی عطاقلی‌پور، مدیرعامل موسسه حفاظت از محیط‌زیست قشم در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه این مؤسسه یک مؤسسه غیردولتی و غیرانتفاعی فعال در حوزه حفاظت از تنوع زیستی خلیج‌فارس است، اظهار کرد: آب‌های شمال غرب اقیانوس هند، من‌جمله خلیج‌فارس و دریای عمان، زیستگاه بیش از ۱۵٪ از تمام گونه‌های شناخته‌شده ماهیان غضروفی در جهان است.
وی ادامه داد: این یعنی ۱۸۰ گونه از انواع کوسه‌ماهیان، سفره‌ماهیان و کمیراها، که بیش از نیمی ازاین‌گونه‌ها در لیست قرمز اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) به‌عنوان گونه‌های در معرض خطر طبقه بندی شده‌اند؛ بااین‌وجود، متأسفانه این منطقه بسیار مهم توسط کشورهایی احاطه شده که برخی از آن‌ها، ازجمله ایران، در زمره کشورهایی هستند که بیشترین میزان صید کوسه‌ماهیان و سفره‌ماهیان در سرتاسر جهان را بر عهده دارند.
صید کوسه‌ماهیان؛ معضلی جهانی
مدیرعامل موسسه حفاظت از محیط‌زیست قشم با اشاره به اینکه موضوع صید کوسه‌ماهیان و سفره‌ماهیان مسئله‌ای تنها مربوط به کشور ایران نبوده و متأسفانه این موضوع هم‌اکنون در سراسر جهان به یک معضل تبدیل شده است، اضافه کرد: بااین‌وجود ایران طبق آمار رسمی که به سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد (فائو) ارائه داده، در طی تقریباً یک دهه بیش از ۱۸۰ هزار تن از انواع کوسه‌ماهیان و سفره‌ماهیان را در آب‌های خلیج‌فارس و دریای عمان صید کرده است. این آمار، کشور ما را در بین ۲۶ کشوری قرار می‌دهد که بیشترین سهم صید کوسه‌ماهیان و سفره‌ماهیان در سراسر جهان را بر عهده دارند.
وی ادامه داد: برخلاف ماهیان استخوانی که تخم‌گذار بوده و در هر بار زادآوری تعداد زیادی تخم تولید می‌کنند، اغلب ماهیان غضروفی زنده‌زا هستند و در هر بار زادآوری تنها تعداد انگشت‌شماری بچه به دنیا می‌آورند. حتی آن‌هایی که تخم‌گذار هستند، هر بار تنها تعداد محدودی تخم می‌گذارند. لذا جمعیت کوسه‌ماهیان و سفره‌ماهیان آهنگ رشد مختصری نسبت به بسیاری از آبزیان دیگر دارد و این باعث می‌شود صید بی‌رویه تأثیر بسیار مخربی بر روی جمعیت آن‌ها بگذارد.
سوپ باله کوسه با طعم انقراض!
این فعال زیست‌محیطی در خصوص نحوه صید ماهیان غضروفی در جنوب ایران بیان کرد: همانند سایر نقاط جهان، صید سفره‌ماهیان و کوسه‌ماهیان در ایران به دو صورت صید هدف و صید ضمنی صورت می‌گیرد. صید هدف کوسه‌ماهی‌ها و برخی از سفره‌ماهی‌ها (همانند برخی از wedgefish ها که در بین صیادان جنوب کشور با نام سوس شناخته می‌شوند) غالباً با هدف صادرات و مشارکت در تجارت باله کوسه صورت می‌پذیرد.
رضائی عطاقلی‌پور افزود: باله‌های پشتی و دمی این ماهیان معمولاً به شکل غیرقانونی به کشورهای عربی و ازآنجا به هنگ‌کنگ صادر می‌شود تا برای تهیه غذایی گران‌قیمت موسوم به سوپ باله کوسه استفاده شوند. اگرچه مسیرهای این تجارت غیرقانونی و گردش مالی آن هنوز به شکل کاملی در کشورمان مطالعه و کمی نشده است، اما فائو در گزارشی در سال ۲۰۰۹ میلادی عنوان کرده که باله‌های کوسه قاچاق شده از ایران به کشور امارات متحده عربی با قیمتی بین ۴ تا ۴۰ دلار آمریکا به ازای هر کیلو، بسته به‌اندازه و کیفیت باله‌ها، معامله می‌شود.
وی تصریح کرد: در کنار موضوع تجارت باله کوسه، گوشت کوسه‌ماهی‌ها و سفره‌ماهی‌ها نیز در طول نوار ساحلی جنوبی کشور به‌صورت خشک‌شده و همچنین برای تهیه غذاهایی همچون پودنی (غذایی که با گوشت انواع کوسه‌های کوچک همچون کوسه خاکستری بینی باریک، کوسه شیری، کوسه چانه‌سفید و کوسه پوزه محکم) تهیه می‌شود و همچنین تهیه حلیم سفره‌ماهی استفاده می‌شود.
صید ضمنی، خطری بزرگ‌تر برای گونه‌های در حال انقراض
این فعال زیست‌محیطی عنوان کرد: شکل دیگر صید این آبزیان در معرض خطر انقراض صید ضمنی آن‌هاست؛ بدین معنی که صیاد به دنبال صید آبزیان دیگر به دریا می‌رود اما در تور یا قلاب خود به‌طور اتفاقی انواع کوسه‌ماهیان و سفره‌ماهیان را نیز صید می‌کند.
رضائی عطاقلی‌پور ادامه داد: صید ضمنی این ماهیان خطر به‌مراتب بزرگ‌تری را برای جمعیت‌هایشان ایجاد می‌کند، چراکه وقتی یک‌گونه آبزی به‌عنوان صید هدف صید می‌شود، نهادهای ذی‌ربط می‌توانند با تنظیم بازار و کنترل زنجیره ارزش تولید محصولات، مسیرهای تجارت و میزان صید آن را کنترل کنند. اما برخی کوسه‌ماهیان و تقریباً اغلب سفره‌ماهیان دارای ارزش تجاری نیستند و وقتی به مقدار زیاد در تورهای صیادی گرفتار می‌شوند صیادان آن‌ها را دور می‌ریزند.
وی خاطرنشان کرد: صید ضمنی نه‌تنها سهم بیشتری از صید این ماهیان در معرض خطر انقراض را نسبت به صید هدف در بر می‌گیرد، بلکه آمار دقیقی هم از آن در دست نیست و همچنین نمی‌توان با مهندسی زنجیره ارزش محصولات شیلاتی میزان صید آن را کنترل کرد.
انگشت اتهام به سمت صیادان صید ترال یا روش‌های مدیریت صید
مدیرعامل موسسه حفاظت از محیط‌زیست قشم در پاسخ به این سؤال که آیا صید ترال تهدیدی برای گونه‌های کمیاب و در حال انقراض خلیج‌فارس محسوب می‌شود یا خیر، گفت: البته که صید ترال، به‌ویژه ترال کف، یکی از مخرب‌ترین شیوه‌های صیادی است؛ زیرا نه‌تنها به‌طور غیرانتخابی تمام آب زیان را در مقطعی از عمق، صید می‌کند بلکه عملاً با شخم زدن بستر دریا زیستگاه‌های کف را که بخش اعظمی از حیات دریا بدان وابسته است، تخریب می‌کند. اما بااین‌وجود ما نباید انگشت اتهام خود را به سمت یک روش خاص از صید یا صرفاً به سمت قشر صیادان بگیریم.
رضائی عطاقلی‌پور با تأکید بر اینکه صیادی، معیشت هزاران نفر از هم‌وطنانمان در طول سواحل جنوبی و شمالی کشورمان را تأمین می‌کند، اظهار کرد: حذف کامل صید و یا به حداقل رساندن و محدود کردن آن به چند روش صیادی خاص که کمترین آسیب را به تنوع زیستی دریا می‌رسانند (همانند صید با قلاب) حالت ایده آلی است که البته دور از دسترس نبوده و بسیاری از کشورهای دنیا توانسته‌اند کم‌وبیش به آن برسند، یا لااقل به‌خوبی در آن مسیر گام بردارند. اما در کنار آن باید به دنبال روش‌های معیشتی جایگزین و حامی محیط‌زیستی برای آن دسته از صیادان که قرار است پیشه صیادی را کنار بگذارند فراهم کنیم.
وی افزود: قطعاً اگر زیرساخت‌های لازم و مشاغل جدید و ایمن‌تر فراهم شوند هیچ‌کس حاضر نیست با مشکلات و خطرات فراوان دست‌وپنجه نرم کند، پا به دریا بگذارد و ساعت‌ها یا گاهی روزها دور از خانواده پی کسب صیدی باشد که روزبه‌روز مقدار آن کمتر می‌شود و هیچ تضمینی برای به دست آوردنش نیست. بدون فراهم کردن چنین زیرساخت‌هایی، نمی‌توانیم صیادی را که معیشتش به صیادی گره‌خورده، سرزنش کنیم که چرا یک‌گونه در معرض خطر انقراض را صید کرده است، این به‌هیچ‌وجه عادلانه نیست.
مدیرعامل موسسه حفاظت از محیط‌زیست قشم تصریح کرد: حتی تحت‌فشار قرار دادن جامعه محلی با قانون‌های منع‌کننده کارساز نیست و می‌بینیم که همیشه تخلف صورت می‌گیرد، مخصوصاً در حوزه دریا که غیرقابل‌کنترل‌تر است.
وی ادامه داد: صیادی غیرقانونی، گزارش نشده و تنظیم‌نشده (IUU fishing) در همه جای دنیا بخش مهمی از میزان کل صید کشورها را به خود اختصاص می‌دهد، بااین‌وجود آمار دقیقی از میزان آن در دسترس نبوده و کشور ما نیز از این موضوع مستثنا نیست.
این فعال زیست‌محیطی خاطرنشان کرد: صیادهای غیرمجاز به‌صورت شبانه‌روزی در خلیج‌فارس و دریای عمان در حال صید هستند و آمار صیدشان هیچ‌گاه توسط مراجع دولتی به سازمان‌های بین‌المللی گزارش نمی‌شود. باید این واقعیت را پذیرفته و راه‌حلی برای آن پیدا کنیم که وابسته به استفاده از روش‌های دقیق علمی و فنی باشد.
جریمه‌های میلیونی، راه‌حل بی‌نتیجه بحران صید کوسه‌ماهیان
رضائی عطاقلی‌پور بیان در پاسخ به این سؤال که آیا وضع قوانین مربوط به اخذ جریمه می‌تواند جلوی بحران صید کوسه‌ماهیان را بگیرد یا خیر، گفت: طبق آنچه در ردیف یک، رده آبزیان و سخت‌پوستان در جدول مربوط به بند چ قانون شکار و صید مصوب شده، جریمه تعیین‌شده برای صید کوسه‌ماهیان مبلغ ۳۰ میلیون تومان است.
وی اظهار کرد: طبق آمار رسمی اعلام‌شده از طرف ایران به فائو در بین سال‌های ۱۹۹۷ تا ۲۰۱۳ میلادی (یعنی مدت ۱۶ سال) بیش از ۱۸۰ هزار تن کوسه‌ماهی از آب‌های جنوبی ایران صید شده است. این آمار قطعاً نمی‌تواند میزان صید غیرمجاز را در بر بگیرد، ضمن اینکه این آمار تنها متعلق به صید کوسه‌ماهیان بوده و مقدار صید سفره‌ماهیان از آن حذف شده است.
مدیرعامل موسسه حفاظت از محیط‌زیست قشم ادامه داد: اما اگر خوش‌بین باشیم و فرض کنیم این مقدار کل صید است و با تصوری محال هر کوسه‌ماهی در این آمار به‌طور متوسط ۱۰۰ کیلوگرم وزن داشته، بااینکه می‌دانیم کوسه‌هایی با چنین وزنی بسیار به‌ندرت در طبیعت دیده و صید می‌شوند؛ در طی این مدت بیش از یک‌میلیون و ۸۰۰ هزار کوسه‌ماهی صید شده که اگر آن را در مقدار جریمه تعیین‌شده برای صید هر کوسه‌ماهی ضرب کنیم، مبلغ جریمه معادل حدود ۵۴ تریلیون تومان خواهد بود که باید توسط دولت از صیادانی وصول می‌شده که مسئول صید این مقدار کوسه‌ماهی بوده‌اند اما طبیعتاً هیچ‌گاه چنین اتفاقی نیفتاده و عملاً وضع قانون و تعیین جریمه بی‌نتیجه مانده! و این تنها مثالی از قوانین مربوط به صید کوسه‌ماهیان در سطح ملی است.
رضائی عطاقلی‌پور افزود: در سطح بین‌المللی نیز ایران عضو کنوانسیون تجارت بین‌المللی گونه‌های در معرض خطر گیاهان و حیوانات (CITES)، کنوانسیون حفاظت از گونه‌های مهاجر وحشی (CMS) و کمیته صید تن ماهیان اقیانوس هند (IOTC) است که هر یک قوانین و دستورالعمل‌هایی خود را برای مدیریت صید و تجارت انواع کوسه‌ماهیان و سفره‌ماهیان دارند و طبیعتاً ایران با عضویت در این معاهدات اجرای آن‌ها را پذیرفته است.
وی در خصوص راه‌کارهای ممکن برای مدیریت صید و تجارت ماهیان غضروفی افزود: در این خصوص روش‌های مؤثری وجود دارند که آزموده شده و جواب گرفته‌اند؛ ازاین‌رو ما نیازمند اتکا به دانش متخصصین و مدیریت صحیح هستیم تا بتوانیم معضل صید گونه‌های در معرض خطر انقراض در خلیج همیشه فارسمان را حل کنیم.
گردشگری و آبزی‌پروری؛ جایگزینی مناسب برای صیادی
این فعال زیست‌محیطی وی کاهش میزان فعالیت‌های صید و صیادی همگام با جایگزین کردن مشاغل جایگزین برای صیادان را یکی از راه‌های مؤثر در مدیریت صید و تجارت ماهیان غضروفی عنوان کرد و افزود: سواحل جنوب کشور ما مملو از زیبایی‌ها و جاذبه‌های طبیعی است که می‌تواند زمینه مناسبی برای توسعه گردشگری مسئولانه باشد و به‌طور مستقیم و غیرمستقیم مشاغل زیادی را برای جوامع محلی به وجود آورد.
رضائی عطاقلی‌پور با اشاره به اینکه آبزی‌پروری گزینه دیگری است که کشورها برای رونق فعالیت‌های شیلاتی و به‌عنوان جایگزین مناسبی برای صید و صیادی انتخاب کرده‌اند، عنوان کرد: هر روشی که استفاده می‌شود باید همراه با مطالعه باشد تا زیان‌های دیگری را به منابع طبیعی وارد نکند. برای مثال استخرهای پرورش میگو در جزیره قشم که برخی از ژئوسایت‌های تنها ژئوپارک کشورمان را تحت تأثیر قرار داد، یکی از کارهای بدون مطالعه‌ای بود که در این زمینه صورت گرفت و این در حالی است که معیشت تعداد زیادی از مردم جزیره قشم به این ژئوسایت‌ها وابسته است.
وی ادامه داد: مثال دیگر اینکه اگرچه ما در یک کشور خشک با منابع محدود آب شیرین زندگی می‌کنیم، اما در تولید گونه سردابی آب شیرین همچون قزل‌آلا سرمایه‌گذاری کرده و به یکی از موفق‌ترین کشورهای تولیدکننده قزل‌آلا در جهان تبدیل شده‌ایم درحالی‌که در بخش آبزی پروی دریایی باوجود ظرفیت‌های فراوان موجود هنوز حرف چندانی برای گفتن نداریم.
این فعال زیست‌محیطی خاطرنشان کرد: درست است که تکثیر آبزیان دریایی به‌مراتب سخت‌تر از آبزیان آب شیرین است، اما تجربه‌های گذشته نشان داده‌اند، هر زمان به نیروی کار جوان و متخصص اعتماد کرده و زیرساخت‌های لازم را در اختیارشان قرار داده‌ایم غیرممکن‌ها را ممکن ساخته‌اند. تکثیر و پرورش موفق و اصولی آبزیان دریایی به شکلی پایدار از مهار کردن انرژی هسته‌ای یا فرستادن ماهواره به فضا سخت‌تر نیست. اگر ما از عهده آن کارها برآمدیم، از عهده این نیز برخواهیم آمد.
مدیریت روش‌های صید با ایجاد تغییرات ساده در ادوات صیادی
رضائی عطاقلی‌پور راه دیگر کنترل میزان صید کوسه‌ماهیان و سفره‌ماهیان در آب‌های جنوبی کشورمان را مدیریت روش‌های صید دانست و بیان کرد: نمی‌توان صید ترال یا هریک از روش‌های دیگر صید را به‌یک‌باره حذف کرد اما امروزه در بسیاری از نقاط دنیا با ایجاد تغییرات ساده در تورها و ادوات صیادی از به دام افتادن گونه‌های در معرض خطر دریایی جلوگیری به عمل می‌آید.
وی اضافه کرد: برای مثال دستگاه‌هایی را در میانه تور ترال تعبیه می‌کنند تا گونه‌های در معرض انقراض مانند لاک‌پشت‌های دریایی، کوسه‌ماهی‌ها و سفره‌ماهیان را از تور خارج کند. اتفاقاً صیادان از این روش‌ها استقبال می‌کنند. صیادی که برای صید میگو توسط تور ترال به دریا می‌رود دوست دارد تورش پر از میگو شود و نه انواع سفره‌ماهی‌هایی که اگرچه ارزش تجاری و اقتصادی ندارند، اما اغلب در معرض خطر انقراض قرارگرفته‌اند و همچنین ازلحاظ اکولوژیکی دارای ارزش بسیاری هستند.
مدیرعامل موسسه حفاظت از محیط‌زیست قشم اظهار کرد: امروزه به کمک فناوری، دستگاه‌های ساخته‌شده که با اتصال به ادوات صیادی و ارسال پالس‌های الکتریکی و فیلدهای مغناطیسی که تنها توسط گروه خاصی از آبزیان قابل‌درک هستند آن‌ها را از اطراف تور فراری می‌دهند. استفاده از این روش هم‌اکنون در برخی نقاط جهان برای دور کردن سفره‌ماهی‌ها و کوسه‌ماهی‌ها از ادوات صیادی همچون لانگ‌لاین (قلاب‌های طویل)، تور گیل نت (گوشگیر) و تور ترال با موفقیت عمل کرده‌اند.
اره‌ماهیان و کوسه‌نهنگ‌ها، ساکنان منقرض‌شده خلیج‌فارس
رضائی عطاقلی‌پور با بیان اینکه صید ماهیان غضروفی در آب‌های جنوبی کشورمان پیشینه‌ای تاریخی دارد، تصریح کرد: اگر به‌زودی اقدامی جدی برای حفاظت از این آبزیان منحصربه‌فرد نکنیم خیلی زود آن‌ها را از دست خواهیم داد. هم‌اکنون برخی از گونه‌های منحصربه‌فرد غضروف ماهیان برای همیشه در آب‌های جنوبی ما منقرض‌شده‌اند و وضعیت برخی گونه‌های دیگر در وضعیت بحرانی قرار دارد.
وی ادامه داد: به‌عنوان‌مثال سه گونه از اره‌ماهیان، که آن‌ها را به‌عنوان در معرض خطرترین ماهیان دریایی در کل جهان می‌شناسیم، تا چند دهه گذشته در آب‌های جنوبی کشورمان مشاهده می‌شدند، اما هم‌اکنون در این منطقه از جهان به‌کلی منقرض‌شده‌اند. برخی از این اره‌ماهیان تا حدود هفت متر رشد می‌کرده‌اند و پوزه اره مانند آن‌ها طولی بیش از یک متر داشته و تنها دلیل صید این ماهی‌ها استفاده از پوزه اره مانندشان به‌عنوان ابزار دکوری بوده و هنوز می‌توان در خانه‌های صیادان قدیمی اره‌های بی‌روح این آبزیان شگفت‌انگیز را مشاهده کرد که بر روی دیوار آویزان شده‌اند و این در حالی است که دیگر ما و نسل‌های آینده‌مان هیچ‌گاه نخواهیم توانست این موجودات شگفت‌انگیز را در آب‌های خلیج‌فارس ببینیم.
این فعال زیست‌محیطی خاطرنشان کرد: یکی دیگر از گونه‌های منحصربه‌فردی که زمانی به فراوانی در جنوب ایران یافت می‌شد کوسه‌نهنگ است که در میان مردم جنوب با نام کولی کر (به معنی کوسه کَر) شناخته می‌شود. این ماهی به‌عنوان بزرگ‌ترین ماهی زنده جهان شناخته می‌شود که طول آن گاهی به بیش از ۲۰ متر نیز می‌رسد.
رضائی عطاقلی‌پور افزود: در مستند صید کولی کر به کارگردانی حمیدرضا احمدی لاری که در سال ۱۳۵۴ تا ۱۳۵۵در بندر سلخ قشم ساخته‌شده، می‌بینیم که صیادهای محلی سلخ تنها در چند ساعت دریانوردی، دو کوسه‌نهنگ غول‌پیکر را صید می‌کردند. تنها دلیل صید این بزرگ‌ترین ماهی جهان جدا کردن کبد آن برای تهیه روغن کوسه بوده است. امروزه اگرچه هنوز می‌توانیم جوامع بزرگی از گروه‌های تغذیه‌کننده کوسه‌نهنگ‌ها را در آب‌های جنوبی خلیج‌فارس همچون آب‌های اطراف کشور قطر مشاهده کنیم، اما غول دریایی زیبا و منحصربه‌فرد در آب‌های جنوبی ایران اکنون به‌ندرت مشاهده می‌شود.
گونه‌های دریایی؛ مغفول مانده از حساسیت‌های زیست‌محیطی
وی اضافه کرد: نکته مهم در خصوص حفاظت از گونه‌های دریایی این است که چون ما انسان‌ها ارتباط نزدیکی با محیط دریا نداریم، جامعه از وضعیت تنوع زیستی شگفت‌انگیز آن خبر ندارد و به‌ندرت نسبت به آن حساس می‌شود.
مدیرعامل موسسه حفاظت از محیط‌زیست قشم گفت: امروزه به لطف فعالین حوزه حیات‌وحش خشکی، جامعه نسبت به آن بسیار آگاه شده، برای مثال ما می‌دانیم که در ایران چهار گربه‌سان بزرگ داشته‌ایم که اکنون دو عدد از آن‌ها (شیر ایرانی و ببر هیرکانی) را از دست داده‌ایم. و یا می‌دانیم وضعیت یوزپلنگ آسیایی بحرانی است و پلنگ ایرانی نیز در وضعیت در معرض خطر قرار دارد. به‌گونه‌ای که اگر مثلاً یک پلنگ، یوز یا خرس شکار شود، در جاده تصادف کند یا مورد آزار و اذیت قرار بگیرد بلافاصله جامعه به آن واکنش می‌دهد.
رضائی عطاقلی‌پور ادامه داد: اما چند درصد از مردم می‌دانند شکارچیانی باستانی، متعلق به زمانی حتی پیش از حضور دایناسورها بر روی کره زمین، در خلیج‌فارس وجود دارند که اگر فرصت رشد کردن پیدا کنند گاهی آن‌قدر بزرگ می‌شوند که به‌زحمت می‌توان آن‌ها را پشت یک کامیون جا داد؟ چند نفر می‌دانند چندگونه از این آبزیان شگفت‌انگیز هم‌اکنون برای همیشه در سواحل جنوبی کشورمان منقرض‌شده‌اند و چه تعداد اگر فکری به حال آن‌ها نکنیم به‌زودی منقرض خواهند شد؟
وی خاطرنشان کرد: تصاویری که این روزها مقارن با روز خلیج‌فارس از شکار چند کوسه‌ماهی در فضای مجازی منتشر شد، تقریباً هرروز در قسمتی از سواحل جنوبی کشورمان اتفاق می‌افتد. کافی است در اینستاگرام کلیدواژه‌هایی همچون #کوسه، #سفره‌ماهی، #پو و یا #کولی را جستجو کنید تا به مثال‌های بی‌شماری بربخورید و زمانی که همه آن تصاویر دل‌خراش را نظاره می‌کنید به این فکر کنید که ۹۹٪ صیادان ازآنچه صید می‌کنند عکس نمی‌گیرند و در شبکه‌های اجتماعی نمی‌گذارند.
خلیج‌فارس بدون میراث طبیعی‌اش ارزشی برای افتخار نخواهد داشت
این فعال زیست‌محیطی اظهار کرد: خلیج‌فارس هم بخشی از سرزمین ماست، ما آن را فارس می‌نامیم و نسبت به فارس بودنش تعصب داریم اما باید بدانیم بدون میراث طبیعی‌اش دیگر ارزشی نخواهد داشت تا بدان افتخار کنیم.
رضائی عطاقلی‌پور افزود: همان‌طور که جنگل‌های هیرکانی بدون ببر و دامنه‌های زاگرس بدون شیر چیزی کم دارد، خلیج‌فارس نیز بدون کوسه‌ماهیان و سفره‌ماهیانش چیزی کم خواهد داشت. باید مواظب ببرها و شیرهای خلیج‌فارس نیز باشیم. ازنظر من هنوز دیر نشده و با یک اقدام همه‌جانبه و مشارکت بین نهادهای دولتی، دانشگاهیان، سازمان‌های مردم‌نهاد و مهم‌تر از همه جوامع محلی می‌توانیم تنوع زیستی خلیج همیشه فارس، این میراث ملی گران‌بها را نجات دهیم.
انتهای پیام