حجت‌الاسلام والمسلمین غلامرضا بهروزی‌لک، استاد دانشگاه باقرالعلوم(ع)، امروز، ۱۳ اردیبهشت‌ماه در اولین نشست «حکومت جهانی موعود در قرآن کریم» که به همت کارگروه دانشگاهیان ستاد هماهنگی فعالیت‌های مهدویت کشور، مرکز تخصصی مهدویت و جهاددانشگاهی واحد استان قم برگزار شد، گفت: مراد از حکومت جهانی، حکومتی است که قلمرو آن در سراسر زمین شکل بگیرد.

وی افزود: البته این سؤال مطرح است که آیا دیدگاه قرآن این است که حکومت جهانی فقط روی زمین برقرار است یا اینکه انسان‌ها ممکن است بتوانند روی کرات دیگر هم زندگی بکنند و حکومت موعود شامل آن هم خواهد شد؟

بهروزی‌لک اضافه کرد: قرآن از تعبیر «الارض» استفاده کرده است که جای بحث دارد که شامل آسمان هم می‌شود یا خیر؟ در بحث ما شامل هر جایی است که انسان بتواند بر روی آن سکنی بگزیند. در آیات شریفه ۳۰ بقره «... إِنِّی جَاعِلٌ فِی الْأَرْضِ خَلِیفَةً... »، آیه ۲۱ انبیاء «وَلَقَدْ کَتَبْنَا فِی الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذِّکْرِ أَنَّ الْأَرْضَ یَرِثُهَا عِبَادِیَ الصَّالِحُونَ» و ۵ قصص «وَنُرِیدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَی الَّذِینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِینَ» سخن از الارض است لذا مراد، کل بنی آدم می‌شود که در کره خاکی زندگی کرده‌اند.

بهروزی لک تصریح کرد: بحث دیگر در این زمینه آن است که آیا حکومت جهانی برای بشر است یا اجنه و کل مخلوقات را شامل می‌شود. همچنین بحث مهدویت و موعود از مباحثی است که باید به آن پرداخته شود؛ مهدی یا موعود، ریشه قرآنی و حدیثی دارند و ریشه قرآنی آن آیه ۵۵ نور است: «وَعَدَ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَلَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دِینَهُمُ الَّذِی ارْتَضَی لَهُمْ ...»؛ یعنی وعده الهی برای حکومت مومنان اهل عمل صالح داده شده است. 

بدا در اصل ظهور ممکن نیست

استاد دانشگاه باقرالعلوم(ع) تصریح کرد: خداوند چون عادل و حکیم است، هرگز از وعده خود تخلف نخواهد کرد و وعده موجود در این آیه محقق می‌شود. به همین دلیل از موعود به عنوان آینده محتوم هم یاد می‌شود؛ در روایت بیان شده که امام جواد(ع) وقتی از نشانه‌های ظهور سخن می‌گفتند، از ایشان سؤال شد که ممکن است در نشانه‌ها، بدا حاصل شود که حضرت فرمود بله ممکن است، راوی از بدا در ظهور سؤال می‌کند و امام پاسخ دادند در اصل ظهور موعود هیچ بدایی رخ نخواهد داد.

استاد دانشگاه باقرالعلوم(ع) با اشاره به واژه «مهدی» با بیان اینکه مهدی، لقب امام عصر است که در روایت بیان شده است، افزود: در روایات، ایشان را با نام «م ح م د» نامیده‌اند که علما معتقدند از روی تقیه بوده، ولی امروز این تقیه ضرورتی ندارد؛ در مسجد النبی چتری وجود دارد که اسامی ۱۲ امام از جمله امام مهدی ذکر شده است.

وی ادامه داد: در مورد اصطلاح مهدویت هم این فرض وجود دارد که آن را یای نسبت بگیریم و  به مباحث منتسب به مهدی بدانیم یا اینکه مصدر جعلی مانند انسانیت تلقی کنیم و به معنای مهدی بودن بگیریم. 

بهروزی‌لک در ادامه بحث خود با اشاره به روش‌های استفاده از قرآن اظهار کرد: به لحاظ منهج و روش در استفاده از قرآن، چند شیوه وجود دارد؛ اول، تفسیر آیه به آیه که به آن تجزیه‌ای یا ترتیبی می‌گویند. روش ترتیبی هم می‌تواند تنزیلی یا ترتیب مصحفی باشد؛ براین اساس، در سوره بقره و در آیه شریفه «الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ وَیُقِیمُونَ الصَّلَاةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ یُنْفِقُونَ» غیب به امام مهدی(ع) تفسیر شده است. 

استاد حوزه و دانشگاه بیان کرد: روش دوم هم تفسیر موضوعی یا به تعبیر صدر، توحیدی است؛ برای تفسیر موضوعی مهدویت، باید ایضاح مفهومی برای این مسئله داشته باشیم؛ این کار با سه شیوه قابل انجام است؛ تفسیر موضوعی استنطاقی یعنی در هر بحث به دانشمندان متخصص آن موضوع رجوع کرده و قرآن را برای پاسخ به مسائل آن موضوع، استنطاق کنیم. آسیب این روش آن است که سبب تحمیل پرسش بر قرآن شده و ما را از استماع قرآن باز می‌دارد.

وی با بیان اینکه روش دوم، موضوعی استخراجی است، افزود: تفسیر موضوعی سوم هم به جای استنطاق یا استخراج، براساس تنزیل یعنی تفسیر موضوعی تنزیلی است؛ یعنی به لحاظ ترتیب نزولِ سوره‌ها به موضوع خودمان بپردازیم که نمونه آن در رساله‌ای با موضوع دولت‌سازی این کار صورت گرفت و نتایج خوبی هم گرفتیم. 

تاویل غیب به امام مهدی(عج)

بهروزی‌لک با بیان اینکه میان تفسیر و تأویل قرآن، تفاوت وجود دارد، در پاسخ به این سؤال که غیب در آیات ابتدایی سوره بقره چگونه بر امام زمان تفسیر می‌شود؟ تصریح کرد: میان تفسیر و تأویل باید فرق بگذاریم؛ یعنی وقتی بطن قرآن را فراتر از الفاظ بکاویم، تأویل می‌شود؛ در روایات ذیل آیه فوق، غیب را به غیبت امام غایب تأویل کرده‌اند، لذا در گردآوری داده‌ها می‌توانیم به تأویل هم استناد کنیم.

وی با بیان اینکه جهانی‌شدن از حکومت جهانی متفاوت است، اظهار کرد: وقتی اصطلاح «گلوبالیزیشن» در ادبیات جهانی مطرح شد خیلی‌ها آن را با حکومت جهانی پیوند زدند، در حالی که این دو، دو مفهوم متفاوت است؛ جهانی شدن عبارت از وضعیتی است که انسان‌ها با آن روبرو شده و از حالت محلی و منطقه‌ای به گستره بزرگ جهانی تسری یافته اند و این پدیده موجب فشردگی ارتباطات و زمان و مکان شده است.

بهروزی‌لک بیان کرد: جهانی‌شدن پدیده‌ای جدید است، ولی میان جهانی شدن و حکومت جهانی علقه وجود دارد، البته جهانی شدن مانند تلویزیون و وسایل دیگر، ظرف است که نیاز به محتوا دارد و می‌توانیم جهانی‌شدن را با محتوای آموزه‌های مهدویت پیوند دهیم.

انتهای پیام