به گزارش ایسنا، سال ۱۳۹۸، برای معدن و صنایع معدنی ایران هم سالی سخت بود و هم دستاوردهای زیادی داشت. این صنعت توانست به راحتی از پس تحریم های آمریکا در دو نوبت در کنار همه محدودیت ها و موانعی که همواره در داخل بر سر راه خود می دید، بر بیاید و سالی خوب با دستاوردهای فراوان به پایان برساند.
سال ۱۳۹۸ برای معدن ایران در حقیقت بی جان در اثر ترکش های به جا مانده از تحریم های آمریکا از سال ۱۳۹۷ آغاز شد؛ اما با روحیه بالا فعالان خود، حمایت‌ها و پشتکار سازمان توسعه و نوسازی معدن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو)، وزارت صنعت، معدن و تجارت و سایر نهادهای ذی ربط، جانی دوباره گرفت و توانست سالی موفق در کارنامه خود ثبت کند.
در همان روزهای ابتدایی سال، شرکت معدنی صنعتی گل‌گهر از احداث باغ ایرانی به مساحت ٢٠٠ هکتار و فرودگاه بین‌المللی خبر داد. دستور طراحی باغ ایرانی به مساحت ۲۰۰ هکتار در راستای مسئولیت‌های اجتماعی در برنامه کاری این شرکت قرار گرفت. دیگر مزیت این باغ احداث هتلی سنتی بزرگ به سبک ایرانی و اسلامی و همچنین ساخت فرودگاهی مدرن و بین‌المللی در مجاورت آن برای خدمت رسانی به مردم بوده است.
در اردیبهشت ماه بود که معاون امور معادن و صنایع معدنی وزیر صنعت، معدن و تجارت، مخالفت این وزارتخانه با خام فروشی را اعلام کرده و تاکید کرد که در سال رونق تولید مواد معدنی بایستی در داخل کشور به ارزش افزوده تبدیل شوند. سپس محصول صادر شود. این مقام مسئول معتقد بود که صادرات سنگ‌آهن به نفع کشور نیست. طبق اهداف سند چشم انداز، تامین ۱۴۰ میلیون تن نیاز کشور به سنگ آهن از جمله مشکلات بوده است که برای تامین این میزان نیاز بوده است ذخایر جدید کشف یا واردات انجام شود؛ بنابراین صادرات سنگ آهن اصلا به نفع کشور نیست و صادرات آن باید متوقف شده و برای توازن زنجیره فولاد مورد استفاده قرار گیرد.
این در حالی بود رئیس انجمن سنگ‌آهن ایران معتقد بود است بخشی از سنگ‌آهن تولیدی برای مصارف داخلی کاربرد نداشته و در کارخانه‌های کنسانتره‌سازی مورد استفاده نیست، بنابراین بهترین گزینه صادرات آن است تا حداقل جنبه ارزآوری داشته باشد. میزان صادرات سنگ‌آهن ایران بیش از ۲۰ میلیون تن بوده است. اما اینکه صنایع معدنی ما که جزو زنجیره فولاد هستند مشکل تأمین سنگ‌آهن داشته یا برای آینده بازار داخل مشکل تأمین سنگ‌آهن خواهند داشت، موضوعی است که باید از هر دو جنبه مورد بررسی قرار گیرد.
همانطور که در ابتدا گزارش هم اشاره شد؛ تحریم این صنعت از سال ۱۳۹۷، همراه سال ۱۳۹۸ شد؛ به گفته فعالان معدنی، موضوع تازه‌ای نبود که بخواهد چندان بر عملکرد فعالان این حوزه تاثیرگذار باشد و برعکس سبب خیر شد تا مسئولان کمی بشتر به فکر باشند تا از محدودیت‌ها داخلی بکاهند. قطع به یقین تولیدکنندگان و صنعتگران ما راه حل‌هایی برای دور زدن تحریم‌ها داشته‌اند اما آنچه که بیشتر تحریم های خارجی دست و پا گیرتر بوده است، محدودیت‌ها و تحریم‌های داخلی بوده است. یک روز حقوق دولتی را بدون در نظر گرفتن قوانین و دستورالعمل، اضافه کردند و روز دیگر مالیات بر صادرات؛ لذا تحریم ها چندان واژه نا آشنایی برای فعالین معدنی نیست.
رئیس خانه معدن ایران نیز هم نظر با فعالان معدنی معتقد بود که طی سال‌های اخیر آنقدر موفقیت های چشمگیر در این حوزه حاصل شده که تحریم‌های صنعت فلزی را کم اثر کرده است.
اوایل خرداد ماه بود که خبر محبوس شدن دو معدن کار در معدن کروم داورزن استان خراسان رضوی در محدوده روستای علی‌آباد شهرستان داورزن منتشر شد که با تلاش عوامل امدادی نجات داده شدند. در پی بارندگی و جاری شدن سیل، راه‌های روستایی علی‌آباد و نهالدان داورزن و همچنین راه دسترسی به معدن کروم این منطقه، مسدود و این مشکل منجر به محبوس شدن دو معدن‌کار در آن شده بود. که بلافاصله پس از اطلاع‌رسانی، گروه امداد و نجات جمعیت هلال‌احمر سبزوار که در روستاهای مجاور مشغول امدادرسانی و اسکان اضطراری ساکنان آن بودند به منطقه معدن، اعزام و پس از یک و نیم ساعت تلاش موفق به نجات معدن‌کاران محبوس در معدن شدند.
در سالی که گذشت با وجود تمام محدودیت‌های ناشی از تحریم‌ها، بخش معدن ایران با برنامه‌ریزی های خوبی که داشت، توانست در صنایع معدنی مازاد بر تولید داشته باشد.
امضای تفاهم نامه های معدنی
در سالی که پشت سر گذاشتیم، تفاهم نامه های زیادی به ویژه میان سازمان توسعه و نوسازی معدن وصنایع معدنی ایران(ایمیدرو) به عنوان یکی از مهمترین نهادهای معدنی با سایر سازمان ها و نهادها صورت گرفت است. این سازمان ۳۵ تفاهم نامه طی یک سال گذشته(سال ۱۳۹۸) با دیگر سازمان ها به امضا رسانده که از این تعداد ۱۵ تفاهم نامه به قرارداد تبدیل شده است که به تعدادی از آن ها در زیر اشاره می کنیم:
- دکتر حمیدرضا طیبی- رئیس جهاد دانشگاهی - با خداد غریب پور- رییس هیات عامل ایمیدرو- در اواخر خردادماه، تفاهم نامه با هدف کاربردی کردن کامل تحقیقات در حوزه صنایع معدنی و توسعه فناوری در این صنعت به منظور ارتقای بهره وری امضا شد تا گامی مهم در ایجاد تحول در حوزه تکنولوژی معدن در صنایع معدنی ایجاد شود.
- تفاهم نامه همکاری سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) در ۵ ماده به امضای معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست و معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت رسید. فعالیت‌های معدنی جزو فعالیت‌هایی است که همواره با محیط زیست در ارتباط بوده است؛ لذا چنانچه این فعالیت ها همراه با رعایت ملاحظات محیط زیستی باشد، می‌تواند به یک فعالیت اقتصادی با بهره‌وری مناسب، رشد اقتصادی پایدار و تولید سرمایه و شغل برای کشور تبدیل شود. در این زمینه وزیر صمت نیز معتقد بوده است که فعالیت معادن منافاتی با رعایت مبانی محیط زیست ندارد.
- ایمدرو کار مشترک تحقیقاتی با دانشگاه شهید بهشتی نیز آغاز کرد تا بر روی متدولوژی اکتشافات عمیق کار شود تا بتوانیم در عمق آن وارد شده و به استخراج مواد معدنی پرداخت.
- تفاهم نامه همکاری دو جانبه مرکز تحقیقات فرآوری مواد معدنی ایران و خانه معدن ایران با حضور خداداد غریب پور، رئیس هیات عامل ایمیدرو امضا شد. مفاد این تفاهم نامه شامل فراهم کردن بستر همکاری در زمینه های مختلف پژوهشی و رفع معضلات موجود در بخش معادن و صنایع معدنی، انجام پژوهش های کاربردی بر اساس نیازهای خانه معدن و نیز تسهیل و توسعه ارتباطات و تعامل مرکز با خانه معدن و اعضای آن است.
- امضای تفاهم نامه همکاری بین مرکز تحقیقات مواد معدنی و سازمان نظام مهندسی معدن که با هدف ایجاد تعامل و همکاری مشترک به منظور انجام پژوهش های بنیادی و نوآورانه در راستای دستیابی به دانش فنی و توسعه فناوری و تجاری سازی مورد نیاز بخش معدن و صنایع معدنی و نیز ارتقای کمی و کیفی ارائه خدمات مهندسی از طریق آموزش های کاربردی مطابق با شرایط مندرج در آن امضا شد.
- تفاهم نامه همکاری بین ایمیدر و وزارت کار با عنوان "ارتقای ایمنی کار در معادن و صنایع معدنی کشور" به امضا رسید. طبق این تفاهم نامه، استفاده بهینه از ظرفیت های موجود و اقدام مشترک برای توسعه فرهنگ ایمنی کار در معادن و صنایع معدنی، با انجام همکاری های فرابخشی برای حفظ سلامت شغلی سرمایه های ارزشمند انسانی و کاهش هزینه های حوادث ناشی از کار محقق خواهد شد.
بنابر این گزارش، در این تفاهم نامه پنج بند به عنوان تعهدات طرفین آمده است.
- تفاهم نامه همکاری "احیاء، فعال سازی و توسعه معادن کوچک و متوسط مقیاس " بین شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران"(ایمپاسکو) و "شرکت سرمایه گذاری صدر تامین" امضا شد. این تفاهم نامه با هدف تامین مواد اولیه و خوراک واحدهای فرآوری و صنایع معدنی هلدینگ سرمایه گذاری صدر تامین صورت گرفته است.
- انعقاد ۳ تفاهم نامه سرمایه گذاری در حوزه ریلی بین شرکت های ملی صنایع مس و معدنی و صنعتی گل گهر با شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران به ارزش بیش از ۱۰ هزار میلیارد ریال به امضا رسید.
واگذاری ۲۱ واحد معدنی لرستان
در اوایل تیرماه در جلسه شورای معادن استان لرستان ضمن رعایت ضوابط زیست‌محیطی فعالیت‌های معدنی، با هماهنگی سازمان صنعت، معدن و تجارت این استان، ۲۱ واحد معدنی سنگ چینی به بهره‌برداران قدیمی واگذار شد.
در اوخر تیرماه، وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: اکتشاف در حوزه معادن کوچک را از جمله برنامه‌های وزارت صمت در سال ۱۳۹۸ معرفی کرد و از آغاز انجام عملیات اکتشاف معادن در ۳۰۰ هزار کیلومترمربع در کشور در طی سال خبر داد و اظهار کرد: سازمان ایمیدرو این امر را آغاز کرده که تاکنون ۲۷۰ هزار کیلومتر انجام شده که بخش عمده آن در دولت یازدهم و دوازدهم بوده است.
این درحالی بود که در استان خرم‌دره، رییس اداره حفاظت محیط زیست این استان، مخالف صدور هرگونه مجوز جدید اکتشاف معدن در خرم‌دره شد. او معقتد بود که از ۲۵ معدن در شهرستان خرم‌دره، پنج واحد صنعتی وابسته به معدن در شهرستان فعال است که از تولیدات این معادن استفاده می‌شود و دیگر نیازی به اکتشاف معدن جدید نیست.
شناسایی ۴۰۰۰ معدن غیرفعالی که در دستورکار قرار گرفتند
طبق آمارها ۹۸.۳ درصد از معادن ایران کوچک مقیاس است که ۶۵ درصد تولید را نیز به خود اختصاص داده‌اند. ۸۵ درصد سهم اشتغال معادن نیز مربوط به معادن کوچک است. با توجه به اینکه حدود ۴۰۰۰ معدن در کشور غیرفعال تا مردادماه شناسایی شدند که براین اساس، سیاست دولت در چارچوب برنامه احیای معادن کوچک که از طرح‌های اقتصاد مقاومتی است، تکیه و جذب مشارکت بخش خصوصی در این عرصه قرار گرفت. ایمیدرو در سال جاری احیا و فعال‌سازی ۱۵۰ معدن کوچک با سهم اشتغال حداقل ۱۰۰۰ نفر را در برنامه حود قرار داد که تاحدودی هم در برنامه های خود موفق شد.
علاوه براین در مرداد ماه سال جاری بودجه صندوق توسعه سرمایه‌گذاری فعالیت‌های معدنی افزایش ۳۵۰ میلیارد تومانی پیدا کرد. با توجه به عدم کمک و ارایه تسهیلات از سوی بانک‌ها تا آن زمان برای احیا معادن، این افزایش سرمایه توانست به فعالان معدنی کمک کند.
همچنین در این زمینه به همت سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) نیز ۱۰۰ میلیارد تومان بودجه به طرح‌های استارتاپی و پژوهش‌ها در حوزه معدن و صنایع معدنی و آغاز پایش پروژه‌های نیمه‌تمام اختصاص یافت. با توجه به اینکه بیشتر معادن کوچک در مناطق روستایی کشور هستند، طرح توسعه این معادن نقش مهمی در توسعه متوازن کشور ایجاد می کرد.
در همایش "رونق تولید با احیا، فعال‌سازی و توسعه معادن کوچک مقیاس" که در مردادماه برگزار شد، مسئولان دولتی از ایجاد ۳۰۰۰ شغل در معادن کوچک در سال جاری و راه‌اندازی معادن کوچک در مناطق محروم کشور خبر دادند. در این مراسم مدیرعامل شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران (ایمپاسکو) با اشاره به وجود ۱۸۵ معدن غیرفعال قابل احیا در کشور، از برنامه‌ریزی برای ایجاد ۳۰۰۰ شغل در حوزه معادن کوچک نیز خبر داد که از جمله خبرهای خوب برای معادن کوچک به حساب می آمد. در این مراسم راه‌اندازی معادن کوچک در استان‌های محروم نیز اعلام شد. ٣٠ درصد ارزش افزوده در بخش معدن، متعلق به معادن کوچک است اما ٧٠ درصد اشتغال‌زایی مربوط به این بخش است. ارزش تولید معادن کوچک مقیاس راه‌اندازی شده، سالانه ٥٠ میلیون دلار است.
در این زمینه در مهر ماه، در راستای اجرای طرح احیا، فعال‌سازی و توسعه معادن کوچک مقیاس، تا ۲۱ مهر امسال، ۳۳ معدن احیا و فعال شد. البته طبق اعلام مدیر اجرایی و دبیر شورای هماهنگی طرح احیا، فعال‌سازی و توسعه معادن کوچک مقیاس، تا پایان بهمن سال ۹۸، ۱۴۳ معدن کوچک مقیاس احیا شده است. در قالب طرح احیا، فعال‌سازی و توسعه معان کوچک مقیاس، تا پایان بهمن ماه، ۱۴۸۳ معدن غیرفعال در سراسر کشور شناسایی شده و برای ۸۸۱ معدن، اقدام کلینیکی و راه حل ارائه شد و ۱۴۳ معدن نیز احیا شد. ضمن اینکه ۳۲ معدن به طور کامل فعال و فرصت اشتغال زایی مناسبی ایجاد شد.
آغاز انقلاب معدنی و تلاش برای حفظ نهضت ساخت داخل
در اواخر شهریور ماه، وزیر صنعت، معدن و تجارت ضمن تاکید بر ضرورت تلاش برای افزایش صادرات غیرنفتی به کشورهای همسایه، با بیان اینکه دو درصد واردات کشورهای همسایه از ایران است، اقدامات و فعالیت‌های وزارت صمت را در راستای هدف محوری "نهضت ساخت داخل" معرفی کرد و افزود: رهبر معظم انقلاب اسلامی همواره بر این موضوع تاکید ویژه دارند که باید بتوانیم با سرلوحه قراردادن فرمایش‌های ایشان در مسیر حرکت به سمت خودکفایی گام برداریم.
همچنین وزارت صنعت، هفت محور در سال رونق تولید با ٣۴ برنامه عملیاتی در دستور کار خود قرار داده است که یکی از محورها، معادن است که شامل برنامه‌های توسعه معادن، فعال‌سازی معادن کوچک، تکمیل زنجیره فلزات اصلی، اکتشاف و ... است که از آن به عنوان «انقلاب معدنی» یاد شده است. «انقلاب معدنی» و «نهضت ساخت داخل» از موارد مورد تایید است که باید به آن پرداخته و تعیین شود. در اکثر استان‌ها نهضت ساخت داخل به خوبی مورد توجه قرار گرفت و انجام شد. نهضت ساخت داخل از جمله حرکت‌های بزرگی بوده است که چرخ صنعت و اقتصاد ما را فعال کرد و اشتغال را به نحوه محسوسی تغییر داد. البته که حضور شرکت‌های دانش‌بنیان که به خوبی پای کار آمدند به روند این نهضت به خوبی کمک کرده است.
به اعتقاد وزیر صنعت، معدن و تجارت، در سال رونق تولید در شرایطی که استفاده همچنان از نفت در بودجه جاری، آفت است؛ معادن و صنایع معدنی ایران بهترین جایگزین برای درآمدهای نفتی بود. باتوجه به اینکه امروزه ارزش تولیدات صنایع معدنی ما حداقل ۲۰ میلیارد دلار است، بنابراین اولویت دولت در بخش معدن کشور، اکتشاف است. «تولید کار مقدس و حفظ تولید موجود کار جهادی است»؛ وزارت صمت و سازمان ایمیدر، طی یکسالی که گذشت همه سعی خود را کردند تا تولید را در حوزه معدن به خوبی حفظ کنند و در این زمینه طبق آمارهای سازمان ایمیدرو، انصافا به خوبی کار شد.
در اواخر مهرماه بود که ریزش معدن کرومیت در زاوه خراسان رضوی جان یک کارگر را گرفت که در آن مسئول معدن مقصر شناخته شد. ضمن اینکه یک نفر هم از ناحیه پا دچار مصدومیت شد. به رغم اینکه مجوز این معدن به صورت روباز بوده‌است و نباید اقدام به حفر تونل می‌کردند اما مسئول معدن بدون توجه دستور حفر تونل را داده که این بی‌توجهی موجب ریزش آن و جان باختن یک نفر و مصدومیت یک نفر دیگر گردید.
تسهیل دسترسی معدن کاران به تسهیلات بانکی
در آبان ماه سال جاری، به دنبال اینکه بانک‌ها بر اساس ماده ۳۱ قانون معادن، پروانه بهره‌برداری را به عنوان وثیقه برای دریافت وام نمی‌پذیرفتند، صندوق بیمه سرمایه‌گذاری فعالیت‌های معدنی، معدن و محل اجرای طرح را به‌عنوان وثیقه پذیرفت و بیمه را تحویل داد تا معدن‌کاران بتوانند تسهیلات اخذ کنند. با توجه به اینکه تمام دارایی‌های معدنی شامل ماشین‌آلات مشغول به کار در سایت و پروانه بهره‌برداری معدن است، لذا تمام سرمایه معدن‌کار در بخش خصوصی همین دو مورد است، که از نظر بانکی قابل قبول نیستند؛ بنابراین صندوق بیمه سرمایه‌گذاری در اینجا ورود کرد و برای حل مشکل، طرح توسعه یا فرآوری را بررسی و سپس بیمه نامه اعتباری یا ضمانت‌نامه بانکی به بانک ارائه داد.
در مجمع سالیانه سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی (ایمیدرو)، رییس این سازمان از عدم سرمایه‌گذاری‌های موازی خبر داد و گفت: با برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته، دیگر سرمایه‌گذاری‌های موازی انجام نمی‌شود و فعالیت‌ها و پروژه‌ها در قالب یک زنجیره انجام می‌پذیرد. برخی شرکت‌ها از بنگاه داری خارج شده و به عنوان سرمایه‌گذار فعالیت خود را آغاز کردند.
لایحه بودجه ۹۹ برای معدن
آذر ماه بود که لایجه بودجه سال ۱۳۹۹، تقدیم مجلس شد. بر اساس لایحه بودجه ۱۳۹۹ درآمد حاصل از وضع عوارض صادرات مواد خام و کالاهای با ارزش افزوده پایین ۲۵۰ میلیارد تومان پیش‌بینی شده بود که نسبت به عوارض در نظر گرفته شده این بخش در قانون بودجه سال ۹۸، ۲۵ برابر شده بود. همچنین رقم پیش‌بینی شده حقوق دولتی معادن در لایحه بودجه سال ۱۳۹۹، با رشد ۸۹ درصدی نسبت به سال ۱۳۹۸، از رقم ۱۵۰۰ میلیارد تومان به رقم ۲۸۲۴ میلیارد تومان افزایش یافت.
در حالی که برخی فعالان معدن اظهار می کردند که این افزایش بهره مالکانه از جمله انجمن سنگ‌آهن ایران معتقد بود که افزایش بهره مالکانه معادن در لایحه بودجه سال ۹۹، می‌تواند شرکت‌های معدنی از جمله گل‌گهر و چادرملو را تحت تاثیر قرار دهد و در واقع به ضرر معدنی ها تمام خواهد شد. در این زمینه مدیرعامل شرکت معدنی چادرملو اعلام کرد: این افزایش بر چادرملو تاثیر چندانی ندارد اما افزایش بهره دریافتی باید از ناحیه افزایش تولید یا قیمت محصول باشد اما مسلما زمانی که دولت این بهره را دریافت می‌کند، برای دولت منفعت داشته و برای معادن، ضرر. دولت اگر قرار باشد حقوق دولتی را بدون افزایش تولید یا افزایش قیمت، دریافت کنند، علی‌القاعده ظلمی در حق معادن خواهد بود.
درخواست تمدید مهلت تسویه حساب های ارزی
در پی ممنوعیت صادرات برای صادرکنندگانی که مدرک تسویه حساب ارزهای حاصل از صادرات را تا پایان آذرماه ارائه نکرده بودنند، انجمنهای صنفی مورد خطاب قرار گرفته توسط معاون معدنی وزرات صمت (انجمن کارفرمایان صنعت سیمان، انجمن صنفی تولیدکنندگان کاشی و سرامیک و کاشی و سرامیک تزئینی، انجمن صنایع سرب و روی ایران، انجمن صنفی صنعت شیشه و سندیکای لوله و پروفیل فولادی)، خواستار درخواست تمدید مهلت تا پایان سال شدند. در پی این درخواست چند ماه دیگر بر مهلت تسویه حساب ها افزوده شد.
مرگ دو کارگر معدن زغال سنگ در عرض یک هفته
معدن و کار در آن همیشه خطر و حادثه را هم به دنبال داشته است. کارگران معادن اگرچه ثروت و سرمایه زیادی را برای کشور تولید می‌کنند اما سهم پایینی از آن دارند. خطر مرگ و مصدومیت نیز همیشه در کمین آن‌ها بوده است. عمده حوادث معادن مربوط به معادن کوچک هستند که از چشم ناظران و سازمان‌های مسئول برای ایجاد امنیت دور می‌مانند.
۱۶ دی ماه سال جاری بود که یک کارگر معدن کلاته رودبار استان سمنان در واحد دپو وجمع آوری زغال‌سنگ شهر کلاته رودبار جان خود را براثر سقوط در قیف زغال‌شویی از دست داد. این اتفاق همزمان با ریزش آوار زغال‌سنگ بر روی سر وی به وقوع پیوسته است. در رابطه با مرگ این کارگر، انجمن زغال‌سنگ با بیان اینکه اساسا حادثه در معدن اتفاق نیفتاده و خارج از محدوده معدن رخ بوده است، ایمنی معدن را تایید و مشکل را مربوط به کارخانه‌های زغال‌شویی و فرآوری دانست که در حیطه صنایع معدنی محسوب می‌شود.
چند هفته پس از این حادثه، خبر ریزش معدن زغال‌سنگ "آسفیج" شهرستان بهاباد یزد موجب مرگ یک کارگر دیگر شد. در بررسی‌های اولیه مأموران مشخص شده است که کارگر حین کار به دلیل ریزش ناگهانی تونل در محل حادثه در دم جان خود را از دست داده است. اما علت حادثه مشخص نشد. اما معاون فنی سازمان نظام مهندسی معدن اعلام کرد که که حادثه در محدوده اکتشافی بوده است که کار اکتشاف آن تمام شده و گزارش پایان اکتشاف آن ارائه شده بوده است اما طبق گزارشاتی که در اختیار قرار گرفته است، در ساختمان‌های معدن نیمه کار اطراف آن لوازمی بوده است که یکی از کارگران داخل ساختمان رفته تا وسائل را بیاورد، ریزش بر روی سر کارگر صورت گرفته و منجر به فوت وی شده است. عدم رعایت موارد اولیه ایمنی توسط تمام پرسنل، آمار منجر به فوت آن نباید به پای بخش معدن‌کاری کشور نوشته شود.
در اواخر دی ماه نیز بار دیگر، وزیر خزانه‌داری آمریکا با وزیر امور خارجه آمریکا، به وضع تحریم های جدید علیه ایران پرداخت. این تحریم‌ها صنایع مرتبط با ساخت و ساز، عمران، معدن‌کاری، پارچه، فلز و آهن را هدف قرار داد. در این رابطه فعالان معدن کشور، ضمن تاکید بر اینکه تحریم صنایع معدنی ایران موضوع تازه‌ای بر بی‌تاثیر بودن تحریم‌های جدید آمریکا اشاره کردند. بنابراین عملا مورد جدیدی به محدودیت‌ها اضافه نشد.
تشکیل کارگروه احیای معادن کوچک و متوسط
معاون معادن و صنایع معدنی سازمان صمت استان تهران از تشکیل کارگروه احیای معادن کوچک و متوسط در جهت جلوگیری از تعطیلی معادن کوچک خبر داد. ضمن اینکه با توجه به هدف ساماندهی معادن استان تهران به لحاظ استخراج فنی، ایمنی و مهندسی، کارگروه‌هایی با منابع طبیعی استان برگزار شد. همچنین کارگروه سوخت نیز برگزار شد تا سوخت معادن تامین شوند و گشایش‌های بسیار خوبی صورت گیرد.
افتتاح استحصال عناصر کمیاب خاکی و استراتژیک
در اوایل بهمن ماه جاری، استحصال عناصر کمیاب خاکی و استراتژیک برای نخستین بار در کشور با تلاش محققان و متخصصان داخلی آغاز شد. فرآوری و استحصال عناصر خاکی از خام‌فروشی معادن جلوگیری می‌کند. سالیانه در حدود ۲۰۰ تن از این عناصر وارد می شد که قیمت آن برای هر کیلو بیش از ۶۰ دلار بود. افتتاح پایلوت عناصر نادر خاکی رخداد مهمی بود که فرآیند آن از ۵-۶ سال گذشته آغاز شد. باتوجه به اینکه عناصر نادر خاکی ارزش افزوده بسیار خوبی دارند، افتتاح این پایلوت نشان از قدرت دانش برای ما داشت. آنچه که به این پایلوت فرآوری و استحصال عناصر نادر خاکی و دیگر عناصر استراتژیک اضافه کرد، این بود که ظرفیت تولید در کشور بالاتر رفت.
اوایل اسفند ماه کمیته محیط زیست و خدمات شهری شورای شهر تهران، خواستار متوقف شدن عملیات معدن‌کاری در ارتفاعات توچال جنوبی به دلیل تخریب شدن کوهستان و افزایش خطر سیلاب در آن منطقه شد. در پی این درخواست، معاون امور معادن سازمان صمت تهران تصریح کرد: این معادن با مجوز وزرات صمت و کاملا قانونی فعال هستند و فعالیت، استخراج و انفجارها کنترل شده و هیچ خطری از جانب این معادن تاکنون گزارش نشده است. شاکیان عده‌ای هستند که معادن را مزاحم ساخت‌وسازهای خود می‌دانند. معضلاتی در این مناطق همچون شمیرانات و بخشی از دماوند وجود دارد که ساخت‌وساز چه قانونی و غیرقانونی بسیار زیاد شده بنابراین سازندگان احساس می‌کنند که این معادن مزاحم آن‌هاست؛ به همین دلیل همیشه خواستار تعطیلی آن ها هستند.
تاکنون ۳۷ مورد برداشت غیرمجاز که هیچ اصول ایمنی را رعایت نمی‌کنند صورت گرفت، جالب است که هیچکس هم شکایت نکرد اما با فعالیت معادنی که دارای مجوز بهره‌برداری از وزارت صمت است و کاملا قانونی فعالیت می‌کنند، مخالفت می‌کنند.
سال طلایی برای معدن طلا زرشوران
طبق اعلام سازمان ایمیدرو، از جمله دستاوردهای این سازمان در یک سال اخیر شامل موار زیر می شود:
شناسایی ۷۶۰ محدوده اکتشافی و دسترسی به ذخایر معدنی جدید که از این تعداد تا پایان سال، مجوز ۵۲ پروانه اکتشاف، صادر شد. از این تعداد محدود شناسایی شده برای اکتشاف، ایمیدرو خواستار صدور پروانه برای ۲۸۰ محدوده شده که تاکنون مجوز ۵۲ پروانه اکتشاف نیز صادر شده است.
دسترسی به ذخایر جدید سنگ آهن، طلا و بوکسیت نیز از جمله دستاوردهای ما در این یک سال بوده است. اکتشافات انجام شده دستاوردهای قابل توجهی برای کشور داشته است. یکی از موفقیت ها در اکتشافات معدن شرکت گل گهر در سیرجان بود که ۵۳۷ میلیون تن ذخیره اکتشافی جدید را در اثر اکتشافات تکمیلی به ذخایر گل گهر اضافه شد. از سوی دیگر در اکتشافات زرشوارن ۵۰ درصد به ذخایر جدید این مجموعه اضافه شد که این تضمینی برای آغاز فاز ۲ طلای زرشوران است. همچنین ذخایر بوکسیت کشور از ۱۴ میلیون تن به ۳۸ میلیون تن ارتقاء پیدا کرد که این موضوع موجب پیشبرد اهداف و تامین خوراک آینده کارخانه آلومینیوم جاجرم خواهد شد.
افزایش ذخایر جدید معدنی
طبق اعلام معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت، مجموع مساحت پهنه های اکتشافی ایمیدرو به ۶۵۰ هزار کیلومتر مربع رسیده است. به این ترتیب ایمیدرو علاوه بر شناسایی محدوده برای خود، مشارکت با بخش خصوصی را در شمار برنامه های خود قرار داده است. شناسایی منابع جدید معدنی و ایجاد تنوع در مواد معدنی را از جمله برنامه‌های این سازمان است و ایمیدرو در نظر دارد در استفاده از روش‌های نوین اکتشاف، توسعه و ارتقای بانک اطلاعاتی مکان محور GIS را در برنامه‌های سال آتی خود قرار دهد. این سیستم در حفظ و ذخیره و پردازش داده‌ها کمک خواهد کرد. ضمن اینکه روش‌های نوینی را برای اکتشاف ذخایر پنهان مورد توجه قرار خواهد داد.
اقدامات معدنی ها برای جلوگیری از شیوع کروناویروس
البته قابل ذکر است که اکثر شرکت های بزرگ معدنی در زمینه جلوگیری از شیوع ویروس کرونا، کارگروه‌ها و جلساتی تشکیل دادند و با به کارگیری تمام توان موجود در مقابله با این ویروس و حفظ سلامت پرسنل خود شرایط را در معادن خود کاملا در دست کنترل گرفتند. ضمن اینکه کمک هایی هم در زمینه تولید ماسک، مواد ضدعفونی و ... داشتند.
و البته تغییر بی سر وصدای معاون معدنی وزارت صمت...
در اواسط بهمن ماه بود که وزیر صنعت، معدن و تجارت در حکمی داریوش اسماعیلی را به سمت معاون امور معدن و صنایع معدنی وزارت صنعت و جایگزین جعفر سرقینی، منصوب کرد. این خبر هرچند که محرمانه نبود اما چندان رسانه ای نشد و بی سروصدا صورت گرفت.
اما آنچه که به نظر می رسد در طول سال ۹۸، بیشتر از هرچیز مهم بوده است، افزایش صدور گواهی کشف و پروانه بهره‌برداری معادن در آمارهای ماه به ماه سال جاری نسبت به همان ماه ها در سال ۱۳۹۷ بوده است. و مهمتر از آن در همه ماه ها نیز در مقایسه با مدت های مشابه سال۱۳۹۷، از ۱۱ محصول منتخب معدنی اکثر محصولات افزایش تولید داشتند. آخرین آمار منتشر شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز نشان می دهد که در ۱۱ ماهه سال ۱۳۹۸، نیز تعداد پروانه بهره برداری و بازهم غریب به اکثر محصولات منتخب معدنی نسبت به ۱۱ ماهه سال ۱۳۹۷، به ترتیب افزایش صدور و افزایش تولید داشته اند.
انتهای پیام