به گزارش ایسنا، دکتر مریم واعظ جلالی عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با تاکید بر اینکه افراد نباید خارج از حیطه تخصصی خود اظهار نظر کنند، یادآور شد: این اظهار نظرها تبدیل به شایعه شده و این شایعات به تدریج برای جامعه یک حقیقت علمی میشوند و آن زمان دیگر نمیتوان آنها را کنترل کرد.

وی توضیح داد: برخی فکر میکنند تنها کسانی در بیمارستانها بستری میشوند که نوع حاد ویروس را گرفته و خطری باقی مردم را تهدید نمیکند در حالیکه منبع این اخبار به مطالعه‌ای در چین بر میگردد که در آن محققان ۱۰۳ ویروس کووید ۱۹ را از نظر ژنتیکی بررسی و در آن چند جهش را مشخص و بر اساس این جهش ها ویروس را به دو دسته تقسیم کرده اند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه داد: در این مطالعه قید شده که ۷۰ درصد ویروسهایی که بررسی کرده اند سویه "ال" دارد، یعنی از آن نوعی است که میتواند از انسانی به انسان دیگر منتقل شود و ۳۰ درصد سویه "اس" دارد و از آن نوعی است که مستقیما از منشا حیوانی وارد بدن انسان شده است.

مقاله نامعتبری که جدی گرفته شد

وی افزود: در این مطالعه خطای علمی رخ داده است، زیرا علیرغم اینکه به طور انتخابی ۷۰ درصد ویروسهای بررسی شده از نوع ال بوده، این طور نتیجه گیری کرده اند که نوع ال که نوع خفیف تر است در حال شیوع و گسترش است و به همین خاطر نباید در مورد این بیماری زیاد نگران بود.

به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، دکتر واعظ جلالی تصریح کرد: محققانی از انگلستان از سایت ژورنالی که این مقاله را منتشر کرده درخواست کرده اند که این مقاله را از دسترس خارج کند زیرا اشتباه بسیار فاحشی در آن رخ داده است.

وی توضیح داد: ویروسهایی که ماده ژنتیکی آن ها شبیه به کروناست، توانمندی تغییر دارند زیرا میخواهند مانند تمام موجودات زنده در طبیعت پایدار بمانند و باید برای این پایداری خود را مطابق با طبیعت تغییر دهند.

تغییرات پی در پی؛ تاکتیک ویروسها برای بقا

این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی افزود: زمانی که زندگی میزبان ویروس کووید ۱۹ یعنی خفاش تهدید شد، این ویروس مجبور شد برای ادامه بقای خود آنقدر تغییر کند تا میزبان جدیدی مانند انسان را برای ادامه حیات خود انتخاب کند. تغییرات ویروس ها به دو دسته تقسیم می شود، این تغییرات یا به نفع ویروس و یا به ضرر آن است، ویروس نمیتوند تصمیم بگیرد که دقیقا یک جایگاه خاص را در خود تغییر دهد، بنابر این باید اول این تغییر را در خود ایجاد کند تا نتیجه بگیرد این تغییر چه دستاوردی دارد.

وی با بیان اینکه در این تغییرات یک مکانیسم انتخابی رخ میدهد، توضیح داد: یعنی ویروسهایی که تغییرات بهتری انجام داده اند سالها در طبیعت باقی میمانند و ویروس هایی که تغییرات بدی کرده اند ممکن است نابود شوند.

این ویروس شناس با بیان اینکه از تغییرات ویروس ها برای تولید واکسن نیز استفاده می شود، گفت: برای مثال واکسن سرخجه و سرخک ویروسی است که تغییرات آن را ضعیف کرده است. دسته بندی این تغییرات بر اساس یک مطالعه کوچک ۱۰۳ موردی و پیش بینی الگوی آن مکانیسم درستی نیست زیرا در حال حاضر با اطلاعات موجود چنین پیش بینی امکان پذیر نیست.

دکتر واعظ جلالی تاکید کرد: دسته بندی ویروس کووید ۱۹ به دو سویه اس و ال یعنی خفیف و ضعیف یک شایعه بی اساس است و محققان بر این باورند که ممکن است در حال حاضر مقالاتی منتشر شود که به خاطر اضطرار در شرایط فعلی بدون طی کردن مراحل داوری و اعتبار سنجی وارد فضای علمی شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تاکید کرد: اظهار نظرهایی که در مورد شیوع بیشتر نوع خفیف کووید ۱۹ انجام می شود از نظر مجامع علمی قابل قبول نیست.

عدم بررسی علائم بالینی بیماران؛ اشتباهی دیگر در مقاله چینی

وی تاکید کرد: در این مقاله چینی وضعیت بالینی بیمارانی که ویروس آن ها مورد مطالعه قرار گرفته، بررسی نشده است و مشخص نیست که آیا فردی که دچار سویه خفیف این ویروس شده دچار علائم و بیماری خفیفی هم شده است یا خیر. ویروس تصادفا دچار جهش می شود و این جهش ها در طبیعت انتخاب می شوند و بر اساس الگوهای بیماری های ویروسی دیگر که همه گیر شده اند، انتظار داریم که ویروس در بدن افراد مختلف تغییر کند.

ویروس چه زمانی خاموش می شود؟

دکتر واعظ جلالی ادامه داد: ویروس قصد ندارد تمام میزبان های خود را از بین ببرد زیرا در این صورت در نهایت خودش هم از بین می رود و ما بر اساس هوشمندی که از ویروس ها سراغ داریم پیشبینی میکنیم ویروس آنقدر تغییر میکند تا در نهایت بتواند به یک هم زیستی مسالمت آمیز برسد.

وی اضافه کرد: این اتفاق زمانی رخ می دهد که سابقه برخورد با این ویروس در جامعه ایجاد می شود و پاسخ ایمنی در بدن افراد به وجود می آید و تعداد افرادی که در جامعه با ویروس برخورد می کنند زیاد شده و در آن زمان همه گیری خاموش می شود.

وی با اشاره به تجربه شیوع سارس در سال ۲۰۰۳ گفت: برای مثال سارس همچنان وجود دارد اما دیگر نمی تواند همه گیری ایجاد کند و گزارشی از شیوع جدی آن دیده نمی شود.

این متخصص با بیان اینکه در حال حاضر ده ها کشور در جهان به این ویروس آلوده شده اند، گفت: اکنون در اوج این اپیدمی هستیم و انتظار داریم که این ویروس انقدر تغییر پیدا کند که در نهایت نه شدت همه گیری اولیه را داشته باشد و نه از بین برود.

کووید ۱۹ باز هم برمیگردد؟

دکتر واعظ جلالی با بیان اینکه در سالهای آینده هم بروز بیماری کووید ۱۹ دور از انتظار نیست، افزود: اما در آن زمان بیماری کووید ۱۹ با بیماری فعلی تفاوت خواهد داشت و محققان بر اساس اپیدمیولوژی ملکولی ویروس باید بررسی کنند که تکامل ویروس چگونه خواهد بود.

وی تاکید کرد: نمی توان بر اساس رفتار فعلی ویروس انتظار داشت که خود به خود حذف شود،  در مقاله چینی مذکور، پیش بینی شده که ویروس خود به خود حذف می شود در حالی که این طور نیست و ویروس برای پایداری خود را تغییر می دهد.

کشف واکسن؛ تنها راه ریشه کنی کووید ۱۹

این ویروس شناس با بیان اینکه با مداخلات انسانی مانند تولید واکسن می توان ویروس را حذف کرد، توضیح داد: برای مثال ویروس آبله به طور کلی ریشه کن شده است اما این اتفاق با واکسن رخ داده است. 

 تبار کووید ۱۹ را بشناسید

خانواده کرونا ویروسها شامل گروهی از ویروسها می شوند که توانایی ایجاد بیماری را در انسانها و حیوانها دارند و عامل تعدادی از سرماخوردگی های هرساله ما نیز تعدادی از همین کرونا ویروس ها هستند. کرونا ویروسها میتوانند دسته های مختلفی از جانوران از جمله انسانها را در طبیعت آلوده کنند و گروه های مختلفی از جانوران وحشی و اهلی در معرض آلودگی با کرونا ویروس ها قرار دارند.

این ویروس شناس با بیان اینکه کرونا ویروس جدید که اول به عنوان کرونا ویروس ووهان شناخته شد، بعد کووید ۲۰۱۹ نامیده شد، گفت: این ویروس هفتمین عضو از اعضای خانواده کروناست که می تواند انسان را آلوده کند.

دکتر واعظ جلالی افزود: در خانواده کروناویروس هایی مانند ویروس ۲۲۹E و یاOC۴۳ به عنوان ویروسهای ایجاد کننده سرماخوردگی شناخته شدند و به تدریج با ورود ویروسی مانند سارس که عامل بیماری حاد دستگاه تنفسی است و ویروس مرس که به عنوان عامل بیماری حاد دستگاه تنفسی در خاورمیانه شناخته شده، تعداد ویروس هایی از این خانواده که میتوانستند انسان را آلوده کنند زیاد شد و در حال حاضر کووید ۲۰۱۹ به عنوان ویروسی که توانایی انتقال انسان به انسان را پیدا کرده وارد جامعه بشری شده است و توانسته آلودگی فراگیری را ایجاد کند.

عضوهیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه داد: خانواده کرونا ویروس ها، ویروس هایی را در برمیگیرند که در زیر میکروسکوپ الکترونی در اطرافشان تاجهایی دیده میشود و ترجمه لغوی این تاج ها کرونا نامیده می شود.

وی با بیان اینکه سایز این ویروس ها بزرگ است، توضیح داد: این ویروس ها علاوه بر سایز بزرگ، ظرفیت ژنتیکی بالایی دارند و امیدهای زیادی وجود دارد که بتوانیم در کرونا ویروسها دستورزی های ژنتیکی انجام دهیم تا بتوانیم از آن ها برای درمان به عنوان حامل های دارو استفاده کنیم.

نسبت خانوادگی ویروسها چگونه تشخیص داده میشود؟

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی افزود: در ویروسشناسی برای قرار دادن ویروسها در یک خانواده معیارهایی مانند نوع بیماریهای ایجاد شده، راه انتقال، شکل ویروس و شباهت در پاسخ ایمنی وجود دارد و یکی از راه های بسیار مناسب برای قرار دادن ویروس ها در یک خانواده تقسیم بندی بر اساس ژنتیک است و ویروس هایی که از نظر ژنتیکی تا حد مشخصی به یکدیگر شباهت دارند در یک خانواده قرار می گیرند.

نزدیکترین اقوام کووید ۱۹ را بشناسید

دکتر واعظ درباره اینکه کووید ۱۹ با کدام یک از ویروس ها مشترک است توضیح داد: در این خانواده ویروسی مانند سارس وجود دارد که توانسته عامل عفونت حاد دستگاه تنفسی باشد و در افراد با سن بالا ریسک مرگ ۵۰ درصدی را ایجاد کرده است، بنابراین کووید ۱۹ از نظر علائم بیشترین شباهت را با سارس داشته است.

این ویروس شناس با اشاره به وجود آمادگی ذهنی برای رویارویی با کووید ۱۹ در پی شیوع سارس و مرس در سالهای گذشته، تصریح کرد: مقایسه این ویروس کرونای جدید با سارس نشان می دهد که این دو ویروس حدودا ۸۰ درصد به یکدیگر شباهت دارند و شباهت این ها با ویروس هایی که از حیوانات جدا می شوند نیز بسیار زیاد است، یعنی این ویروس جدید از نظر ژنتیکی هم به سارس شباهت دارد و هم به ویروسی که از خفاش جدا شده است.

پای کویید ۱۹ چگونه به زندگی انسان ها باز شد؟

وی درباره مخزن و میزبان این ویروس توضیح داد: این ویروس در آغاز در استان ووهان چین و بازار ماهی فروش ها گزارش شد و در این بازار افرادی تردد می کردند که مبتلا به ذات الریه شده و هیچ علت مشخصی برای ذات الریه آن ها به دست نیامده بود و ویژگی مشترک تمام این افراد از نظرمدل زندگی، تردد در آن بازار بود. به نظر می رسد که این ویروس اولین بار توانسته است با جهش ژنتیکی از میزبانی که در طبیعت داشته و احتمالا این میزبان خفاش و یا مورچه خوار فلسدار بوده است، در  بدن انسان تکثیر پیدا کند و آلودگی ایجاد کند.

این ویروس شناس با بیان اینکه این ویروس علاوه بر ورود به بدن انسان، توانسته در بدن انسانها زندگی و عفونت ایجاد کند، درباره ساختار این ویروس از نظر ماندگاری در محیط توضیح داد: تا کنون تحقیقات خیلی کمی در مورد کووید ۱۹ انجام شده است اما سابقه تحقیقات روی سارس و مرس وجود دارد بنابر این پاسخ به این سوال مبنی بر مطالعاتی است که روی پایداری ویروس سارس و مرس بر روی سطوح مختلف انجام شده است.

حفظ چهره؛ مهمترین هنر ویروس ها برای پایداری در محیط

وی با بیان اینکه ویروسها خارج از سلول زنده توانایی تکثیر ندارند و تنها هنری که برای پایداری میتوانند از خود نشان دهند حفظ شکل و قیافه اصلی آنهاست، ادامه داد: علت توانمندی ویروس برای باقی ماندن بر سطوح این است که ویروس در سطح خود ملکولهایی مانند یک کلید دارد و بر سطح سلولهای بدن ما که قرار است ویروس در آنها تکثیر پیدا کند ملکولهایی شبیه به کلید وجود دارد و اگر اتصال قفل و کلید اتفاق بیفتد ویروس میتواند در سلول تکثیر پیدا کند و رطوبت و سرما باعث میشود که ویروس شکل اصلی خود را در محیط حفظ کند.

این عضو هیئت علمی افزود: در گرما شکل این کلید عوض می شود و اگر مدت زیادی خارج از سلول باقی بماند به علت تغییر شکل توانایی حیات در سلول زنده را از دست میدهد و ویروسها نمیتوانند همیشه پایدار باقی بمانند و برای پایداری احتیاج دارند که در محیط مناسب قرار بگیرند زیرا در غیر این صورت بعد از مدتی غیرفعال می شوند.

دکتر واعظ جلالی با بیان اینکه برای غیرفعال کردن ویروس نباید به دنبال روش خاصی گشت، گفت: میتوان با پختن یک ماده غذایی آلوده و یا جوشاندن آب آلوده به ویروس، ویروس را غیرفعال کرد زیرا پروتئین سطح ویروس غیرفعال شده و کلید خود را از دست می دهد.

این ویروس شناس ادامه داد: پایداری ویروسها بر روی سطوح از چند ساعت تا چند روز است و بر اساس ویژگی های غشایی خود میزان پایداری آن ها متفاوت است.

کلید ویروس را چگونه غیرفعال کنیم؟

وی با بیان اینکه ویروسهایی که پوشش دارند از جمله هپاتیت نوع بی، سی، اچ آی وی، کرونا ویروس و عامل تبخال، نسبت به شرایط محیطی حساس ترند ، افزود: از آنجاکه پوشش این ویروسها از نوع چربی است حلال چربی می تواند آن ها را غیرفعال کند و استفاده از حلال های چربی مانند صابون می تواند کلید را از ویروس بگیرد.

دکتر واعظ جلالی ادامه داد: تحقیقات نشان داده این ویروس ها به علت پوشش در محیط پایداری ندارند و این نوع ویروس های پوشش دار تنها از چند ساعت تا پنج روز می توانند شکل اصلی خود را در محیط حفظ کنند. البته تحقیقات در مورد پایداری ویروس ها بر روی سطوح مختلف نشان داده است که کرونا ویروس ها بر روی کاغذ حدود چهار ساعت زنده می ماند زیرا کاغذ رطوبت را می گیرد و ویروس را غیر فعال می کند.

دکتر واعظ جلالی با بیان اینکه این نوع ویروس بر روی دستکش جراحی نیز بعد از چند ساعت غیر فعال می شود یادآور شد: اما ویروس کرونا بر روی سطح فلز پایداری بیشتری دارد.

آیا نقره خاصیت ضد ویروسی دارد؟

 عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه فلزاتی مانند نقره تنها در صورتی میتوانند ویروس را جذب کنند که فعال باشند تا یون های آنان ویروس را جذب کند، تصریح کرد: نقرهای که در ساختار ظرف و سطوح استفاده شده است چنین خاصیتی ندارد و تنها نقره ای چنین خاصیتی دارد که در محیط آزمایشگاهی با آن کار انجام می شود.

وی با بیان اینکه ویروس بر روی سطح فلزی میتواند تا پنج روز زنده بماند گفت: تحقیقات خیلی زیادی در مورد پایداری ویروس کرونا بر روی پارچه انجام نشده است اما بر روی پلاستیک می تواند تا چند روز باقی بماند و بنابر این لازم است برای جلوگیری از ابتلا به ویروس در مورد پارچه هم احتیاط شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه وجود ویروس ای نوپدید را یکی از معضلات قرن فعلی عنوان کرد و گفت: با توجه به اینکه ۷۰ درصد ویروس های نوپدید منشا حیوانی دارند، باید به این مسئله توجه کنیم که اهمیت به طبیعت بسیار ضروری است و مسئله محیط زیست نباید یک موضوع حاشیه ای در نظر گرفته شود.

ویروس های نوپدید؛ انتقام طبیعت از بشر!

این ویروس شناس تاکید کرد: یکی از مسائل مهم در مورد ویروس های نوپدید تغییر سبک زندگی انسان هاست زیرا انسان ها هر روز بیشتر از روز قبل در طبیعت دخالت کرده اند و اکوسیستم های طبیعت را به خاطر منافع دستکاری کرده و سطح تماس خود را با آن ها افزایش داده اند در نتیجه ویروس ها که موجودات هوشمندی هستند تغییر کرده و توانسته اند میزبان های جدیدی برای خود پیدا کنند.

وی ادامه داد: زمانی که میزبان های جانوری از ویروس ها گرفته شوند ویروس ها مجبور اند برای پایداری در محیط خود را تغییر دهند.

این ویروس شناس با بیان اینکه برخی از این تغییرات به ضرر ویروس و برخی از آن ها به نفع ویروس است یادآور شد: به همین خاطر این ویروس کرونای جدید با جهش توانسته از خفاش و یا مورچه خوار به انسان برسد.  در مورد حیوانات خانگی باید آسوده خاطر بود زیرا حیوانات خانگی معاینه پزشکی می شوند و وارد طبیعت نمی شوند اما از آنجایی که کرونا ویروسها میتوانند حیواناتی مانند اسب را نیز آلوده کنند بنابراین بهتر است که منتظر تحقیقات بیشتر بر روی این موضوع بمانیم.

آیا حیوانات خانگی می توانند میزبان کووید ۱۹ باشند؟

وی با بیان اینکه احتمال آلودگی حیوان خانگی مانند گربه به کویید ۱۹ خیلی ضعیف است، گفت: نباید نگران آلودگی گربه به این ویروس باشیم زیرا آلودگی به این ویروس مشروط بر آن است که کویید ۱۹ در مدت زمان کوتاهی آنقدر تغییر کند که بتواند میزبان خود را تغییر داده و آن را آلوده کند که این مسئله این تغییر نیازمند سالها زمان است.

پیش بینی دانشمندان در مورد ظهور کووید ۱۹

دکتر واعظ جلالی با اشاره به برخی مقالات علمی که در سال ۲۰۱۳ در مورد کرونا ویروس ها منتشر شده است توضیح داد: در این مقالات اشاره شده است که ویروسی مشابه کویید ۱۹ از خفاش جدا شده است و با توجه به خصوصیات ژنتیکی که دارد توانایی انتقال به انسان ها را هم دارد.

همه اعضای یک پیکریم...

وی تاکید کرد: این مسئله موید آن است که نباید نسبت به طبیعت بی تفاوت بود زیرا زندگی همه انسان ها وابسته به یکدیگر است و در حال حاضر به خاطر حجم بی شمار سفرهایی که روی کره زمین انجام می شود اندازه زمین کوچک شده و به همین خاطر می توان در مدت کوتاهی ویروس ها را بر روی کره زمین جا به جا کرد.

منتظر بیماری های ویروسی جدید باشیم!

وی با هشدار نسبت به احتمال جابه جایی ویروس هایی که در بدن بندپایان وجود دارد و می توانند با بارهایی که در سفرها جابه جا می شود از محیطی به محیط دیگر انتقال یابند،گفت: با توجه به اتفاقاتی که در دوره کنونی رخ می دهد با ویروس های نوپدید زیادی رو به رو خواهیم شد.

این ویروس شناس افزود: از سال ۲۰۰۹ تا کنون سازمان بهداشت جهانی 6 بار نسبت به بیماری های ویروسی و نوپدید هشدار داده است و اپیدمی بیماری هایی مانند ابولا، سارس و کووید ۱۹ نشانگر حائز اهمیت بودن توجه به بیماری های ویروسی است.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با تاکید بر ضرورت توجه بیشتر به مبحث ویروس شناسی و تحقیقات در این زمینه، یادآور شد: با توجه به اینکه از سال ۲۰۰۹ تا کنون 6 تذکر سازمان جهانی بهداشت در مورد بیماری های ویروسی بوده است، اگر مراکز تحقیقاتی بیشتری با تجهیزات کافی در حوزه ویروس شناسی فعالیت کرده، همکاری متخصصان این حوزه در کشور با سازمان جهانی بهداشت توسعه یافته و با توجه به توان محققان و دانشگاهیان امکانات لازم برای تشخیص ویروس های نوپدید فراهم شود، می توان با آمادگی بیشتری در برابر این بیماری ها اقدام کرد.

انتهای پیام