میثم مجیدی در گفت‌وگو با ایسنا عنوان کرد: افزایش شدید افت سطح آب زیرزمینی، افزایش شوری آب به میزان تقریباً دو برابر وضعیت فعلی، تشدید نشست زمین، کاهش چشمگیر تغذیه آب‌های زیرزمینی و به طور قطع افزایش هزینه‌های پمپاژ و تخریب برخی از چاه‌های بهره‌برداری و در پی آن تخریب سکونت‌گاه‌های مجاور آن‌ها، از پیامدهای ادامه روند کنونی در بهره‌برداری از منابع آب است.

وی ادامه داد: بخش‌های وسیعی از دشت نیشابور تا سال 1420 به لحاظ افت سطح آب و نیز به لحاظ کیفیت منابع آب در دسته آسیب‌پذیری بسیار زیاد و زیاد قرار خواهند گرفت، در واقع ادامه روند کنونی برداشت از منابع آب زیرزمینی، موجی از معضلات و آسیب‌های جدی را در بخش‌های مرتبط با منابع و مصارف آب مواجه خواهد نمود.

این استاد دانشگاه بیان کرد: در صورت ادامه روند کنونی تقریباً مناطق شرقی دشت نیشابور به لحاظ افت سطح آب از چرخه بهره‌برداری و تولید خارج خواهند شد و مناطق غربی و جنوبی دشت به لحاظ کیفی از چرخه تولید خارج می‌شوند.

مجیدی افزود: چنانچه میزان برداشت فعلی از منابع آب را تا حدود 40 درصد کاهش دهیم، می‌توان به حفظ وضعیت کنونی و پیشگیری از بروز وضعیت اسفناک در سال‌های آتی کمک کرد، مهم‌ترین عوارض محیط زیستی ناشی از افت سطح آب‌های زیرزمینی را می‌توان مسائل کیفی آب، اثرات بر اکوسیستم منطقه و نشست زمین عنوان نمود.

وی اظهار کرد: شرایط کنونی موجب شده در نیشابور شاهد درز و شکاف‌های طولانی بالغ بر 15 کیلومتر باشیم. درز و شکاف‌ها و فرونشست‌های دشت نیشابور با افت سطح آب‌های زیرزمینی در ارتباط هستند، این درز و شکاف‌ها بیشتر در حاشیه دشت نیشابور مشاهده می‌شوند. این شکاف‌ها در شمال شرقی دشت وجود دارند و اگر در کنار یکی از سازه‌های حیاتی اتفاق بیفتد و یا به سمت یکی از آن‌ها حرکت کند بدون شک دچار جابه‌جایی خطوط ریلی، لوله‌های خط انتقال و زیرساخت‌های طولی خواهد شد.

مجیدی گفت: هرچند استاندارد آستانه بحرانی شدن نشست زمین 4 میلی‌متر اعلام شده ولی به طور متوسط سالانه دشت نیشابور 120 میلیمتر با فرونشست همراه بوده است.

وی ادامه داد: نشست زمین نه تنها به مشکلات کیفی آب دامن می‌زند، بلکه باعث کاهش ذخایر آب زیرزمینی و نیز کاهش تغذیه این منابع و به هم خوردن الگوی جریانات سطحی و زیرسطحی می‌شود که همچون چرخه‌ای تمام‌نشدنی، قادر هستند به طور کلی توسعه و پایداری منابع آب را در منطقه از بین ببرند.

منابع آب شیرین در معرض خطر

این پژوهشگر مرکز پژوهشی آب و محیط زیست شرق گفت: طبق بررسی‌ها در حال حاضر منابع آب شیرین در دشت نیشابور بسیار در معرض خطر بوده و تا سال 1420 گستره وسیعی از دشت نیشابور و منابع آب زیرزمینی در معرض شوری بیشتر قرار می‌گیرد، این موضوع به معنی خروج بیش از 40 درصد اراضی کشاورزی مرغوب این دشت از چرخه تولید بوده و تهدید جدی برای تامین آب سالم و مرغوب به منظور مصارف شرب و بهداشت است.

وی مطرح کرد: مهم‌ترین عامل در افزایش شوری آب زیرزمینی افت سطح آب است که سبب انباشت شوری در نقاط مختلف دشت شده، همچنین عدم خروج نمک اضافی از آب زیرزمینی به دلیل افت سطح آب، تعادل نمک و نیز سایر املاح را در آب زیرزمینی نیشابور از بین برده است.

مجیدی افزود: کاهش برداشت‌ها و مدیریت صحیح آن، اصلی‌ترین راهکاری است که می‌تواند از تشدید وضعیت کنونی جلوگیری کند، تغییر در الگوی کشت و در نتیجه بهینه‌سازی الگوی مصارف آب در بخش کشاورزی از حداقل برنامه‌هایی است که باید در دستور کار برای حفظ منابع و توسعه منطقه مد نظر قرار گیرد.

وی عنوان کرد: نشست زمین و بروز شکاف‌های عمیق در سطح زمین، آسیب جدی دیگری است که رفته رفته احتمال ورود خسارت به اراضی غیر کشاورزی را نیز فراهم می‌کند، نشست زمین با تاثیر بر فشردگی لایه‌های مختلف زمین، تغذیه آب زیرزمینی و افزایش احتمال آلودگی منابع آب، از عوارض محیط زیستی بارز دیگری هستند که گریبان‌گیر دشت نیشابور شده است.

وی گفت: افزایش سالانه شوری آب زیرزمینی به میزان 140 میکروموس بر سانتیمتر و نیز نشست حدود 10.5 سانتیمتر در سال، عواقب ناخوشایندی را برای منابع و مصارف آب در نیشابور رقم خواهد زد.

انتهای پیام