در کارگاه کوچکش عکس‌های قدیمی زیبایی از بزرگان و اساتید خطاطی استان بر روی دیوار جلوه‌نمایی می‌کند که از او درباره این عکس‌ها پرسیدم و او با معرفی هر یک از آن‌ها به بیان خاطراتش و چگونگی شاگردی کردن در محضر آن‌ها پرداخت.
علی محمدی متولد یک بهمن سال ۴۲ در محله قدیمی قطارچیان (به‌ردوکانه‌کان) سنندج است که سی‌وهفت سال پیش با شاگردی در محضر اساتید صاحب‌نام سنندج چون نعمت‌الله محمودی کردستانی، علی‌اکبر بهزادیان نازک‌کار و دیگر هنرمندان کار با چوب را آغاز کرد. همچنین وی با تقبل سختی‌ها و بی‌مهری‌های روزگار توانسته در جهان کتابت قرآن کریم را برای اولین بار از چوب تمام معرق (پشت و رو) شروع کند و بین هنرمندان ۱۲۰ کشور جهان در سال ۸۰ در نمایشگاهی تخصصی مقام اول جهان را به دست آورد.
«علی محمدی» که عنوان مقام اول جهان در نمایشگاه تخصصی معرق را دارد، با آمیختن هنرهای معرق، نازک‌کاری، منبت، ارسی‌سازی، نجاری و دیگر هنرهای اصیل کردستان اثر جهانی زیبا و ماندگاری را در عرصه قرآنی خلق کرده که در نوع خود بی‌نظیر است.
برای آشنایی بیشتر با این هنرمند نام‌آشنای کردستانی و معرفی این اثر جهانی راه یکی از محله‌های قدیمی سنندج را در پیش می‌گیریم. بعد از گذر از کوچه‌های قدیمی شهر به محله «جورآباد» می‌رسیم. خانه و کارگاه کوچکش در انتهای کوچه قرار گرفته، خانه‌ای ساده و به دور از هر گونه آلایش و تظاهر دنیایی، اما خانه دلش بزرگ است چراکه بخشی از خانه کوچک خود را به کارگاهی برای کتابت قرآن اختصاص داده بود.
خانه‌ای به وسعت کارگاه کتابت قرآن
وی که سابقه ۳۰ سال خدمت در شهرداری سنندج را در پرونده خود دارد و با حقوق بازنشستگی به امورات زندگی خود می‌رسد، نزدیک به چهار دهه از عمر گرانمایه خود را در عرصه هنر گذرانده است. بسیار جای تأمل دارد که با وجود تلاش‌های شبانه‌روزی خود در عرصه خلق اثری جهانی به دور از حمایت هر فرد و نهادی بخشی از خانه خود را به کارگاهی برای کتابت قرآن اختصاص داده و در حیاط کوچک خانه‌اش اتاقکی کوچک برای انبار کردن ابزارآلات مورد نیازش بنا کرده است.
وی که به دنبال اسم و رسم دنیایی نیست در طول گفت‌وگو هیچ گاه به موفقیت‌هایش اشاره نکرد اما براساس بروشور معرفی ایشان که در کارگاه کوچکش دیدم وی توانسته با خلق این آثار هنری ارزشمند در سال ۸۳ به عضویت انجمن نخبگان کشور درآید. وی اخذ درجه هنری کارشناسی در رشته چوب از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی کشور در سال ۸۲، فعال منتخب قرآنی وزارت ارشاد در سال ۹۰، برگزیده حوزه هنرهای قرآنی در سال ۹۱ و دریافت درجه هنری لیسانس از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سال ۹۳ را در کارنامه هنری خود دارد.
در حال حاضر آثار هنری این هنرمند دلسوز در اکثر نمایشگاه‌ها و موزه‌های دنیا به ویژه انگلستان، آمریکا، اروپا و اکثر کشورهای عربی عرضه می‌شود و چندین بار از آن کشورها دعوتنامه داشته که بنا به علاقه به وطن هیچ‌گاه به آن‌ها جواب مثبت نداده و با وجود پیشنهاد پرداخت رقم‌های میلیاردی برای آثار ایشان از سوی کشور عربستان آن را قبول نکرده و به گفته خودش قیمت عشق به وطن بسیار بالاتر از این ارقام مادی است.
کتابت پنج جزء قرآن در ۶۰ تابلو
این هنرمند سنندجی درباره چگونگی آغاز فعالیت خود در بخش معرق‌کاری قرآن گفت: عشق به قرآن یکی از دلایل اصلی من برای خلق این اثر هنری بوده است. در راستای خلق اثر هنری قرآن با چوب درصدد خلق اثری ماندگار و در شأن قرآن برآمدم و با بهره‌گیری از تجارب و تخصص خود و آمیختگی رشته‌های مختلف هنری کردستان کتابت این اثر را شروع کردم و به لطف خداوند متعال پنج جزء را در ۶۰ تابلو به ابعاد ۳۵ در ۵۰ سانتیمتر کتابت کردم.
وی با بیان اینکه مصالح صفحه کار از چوب گردو و مصالح نوشتن و خط این اثر ارزشمند از چوب گلابی است افزود: برای صفحات اول قرآن بیش از ۱۲ هزار قطعه برای هر تابلو و در دیگر صفحات به طور میانگین هفت هزار قطعه برای هر صفحه به کار رفته است.
علی محمدی گفت: برای کتابت این اثر بر روی تمامی کلمات سه بار کار می‌شود؛ یک‌بار روی خط عثمان طه از چوب گلابی تراش می‌خورد، یک‌بار برش حروف آیات بر روی صفحه چوب گردو و خالی کردن آن و بار سوم گذاشتن این حروف بر روی صفحه اصلی.
وی اظهار کرد: با توجه به بازنشسته شدن از کار اداری، در حال حاضر روزانه بیش از یازده ساعت کار می‌کنم که این میزان ساعت کاری در قبل از بازنشستگی هشت ساعت بود.
۷۵ روز فعالیت برای اتمام کتابت یک صفحه قرآن
وی با اشاره به سختی این هنر گفت: به طور میانگین برای اتمام یک صفحه از این کار ۷۵ روز فعالیت لازم است؛ البته مصالح باکیفیت کار نیز متأسفانه در این اواخر به سختی در سطح استان پیدا می‌شود، چراکه شایعاتی درباره صادرات غیررسمی چوب‌های گردو به کشورهای اروپایی وجود دارد.
نکته قابل توجه در مورد ایشان این است که وی تمامی ابزارهای کار خود را مانند سوهان و اره درست می‌کند و بر این باور است که استادکار باید ابزار کار خود را متناسب با خواسته‌های خودش در انجام کار تهیه کند.
این هنرمند سنندجی نبود مکان و کارگاه بزرگ و امکانات لازم را یکی از دغدغه‌های اصلی‌اش دانست و افزود: اگر مکان مناسب و امکانات در اختیار داشتم، قطعاً شاگردان زیادی را پرورش می‌دادم و علاوه بر ماندگاری این هنر در کردستان، سرعت کار هم بیشتر می‌شد، ولی متأسفانه چون کارگاه در خانه‌ام است شاگردان رغبتی به حضور در این کارگاه ندارند.
وی با اشاره به آموزش بیش از پنج هزار هنرجو بدون هیچ چشم‌داشتی در کلاس‌های صنایع دستی و گردشگری کردستان در سال‌های گذشته گفت: اکنون نیز اگر شرایط برایم مهیا شود، قطعاً در آموزش علاقه‌مندان به این هنر کوتاهی نخواهم کرد.
نازک‌کاری شناسنامه هنر سنندج است
وی انتقال این هنر را به نسل‌های بعدی بسیار ضروری خواند و افزود: از آنجایی که هنر کار با چوب در کردستان سابقه درخشانی دارد و به گفته بزرگان نازک‌کاری، که شناسنامه هنر سنندج است، از قدیم‌الایام در دنیا از آن استقبال می‌کردند، به طوری که در ۱۵۰ سال گذشته از هندوستان و چین برای آموختن این هنر علاقه‌مندانی به کردستان آمده‌اند.
علی محمدی در صحبت‌های خود از شورای اسلامی شهر سنندج انتقاد کرد و گفت: با توجه به پیگیری‌های پنج‌ساله برای خرید مکانی از سوی شهرداری سنندج و اختصاص آن به کارگاه، متأسفانه با مخالفت آن‌ها روبه‌رو هستیم. این در حالی است که مسئولان ارشد استان بارها طی مکاتباتی خواستار این امر شده‌اند، ولی همچنان چشم‌انتظاریم که آن‌ها به یک درصد از وعده خود عمل کنند.
این هنرمند سنندجی ایجاد موزه قرآنی را در استان فرهنگی کردستان بسیار ضروری دانست و اعلام کرد: در صورت راه‌اندازی موزه قرآنی در سنندج بدون چشم‌داشتی تمام آثار خود را به خاطر مردم استان و کشورم به این موزه هدیه می‌کنم.
البته درک بسیاری از صحبت‌های ایشان کمی سنگین است چراکه او علی‌رغم داشتن شرایط مالی سخت به راحتی پیشنهادات میلیاردی را رد می‌کند. او حاضر است حاصل یک عمر تلاش خود را به عشق وطنش رایگان هدیه کند. این تفکر با بسیاری از افکار امروزی همخوانی ندارد و حقیقتاً باید از وی آن‌گونه که در شأن ایشان است تقدیر شود.
کتابت تمام قرآن را بزرگ‌ترین آرزوی زندگی خود می‌داند
وی اتمام این اثر هنری و کتابت تمام قرآن را بزرگ‌ترین آرزوی زندگی خود می‌داند که تحقق آن نیازمند حمایت و کمک متولیان امر در استان است.
وی سلامت جسمی و روحی اش را بهترین هدیه الهی و از برکات خدمت به قرآن دانست و گفت: با وجود فعالیت نزدیک به چهار دهه در این کارگاه و بهره‌گیری بیش از اندازه از چشمم در ریزه‌کاری‌های این اثر و گرد و خاک و بالا رفتن سن خوشبختانه چشمانی سالم‌تر از هم‌سن و سالان خود دارم و از سلامت کامل سیستم تنفسی برخوردارم و از نظر روحی نیز بسیار سالم هستم.
این هنرمند با اخلاق کردستانی ابراز کرد: همه انسان‌ها باید با تفکر و اندیشیدن بدانند که برای چه به دنیا آمده‌اند و زمان ترک دنیا باید چه یادگاری از خود برجا بگذارند؛ این تفکر بود که مرا وادار به خلق این اثر کرد.
وی در صحبت‌های خود تغییر سبک فعالیت‌های هنر با چوب را در عصر کنونی بسیار ضروری خواند و خاطرنشان کرد: در دنیای امروز هنرمندان نیز باید متناسب با سلایق امروزی آثار خود را تولید کنند؛ البته اصالت و کیفیت کار را نباید فدای تنوع و به‌روزرسانی کنیم، چراکه مردم هزار سال دیگر هم کیفیت و اصالت هر هنر و حرفه‌ای را بیشتر از ظاهر آن می‌پسندند و قبول دارند.
انتهای پیام