به گزارش ایسنا، اشرف بروجردی در نشست خبری امروز (شنبه، ۲۵ آبان‌ماه) با تشریح برنامه‌های سازمان اسناد و کتابخانه ملی درباره سندهایی که گفته می‌شود در بارندگی‌های چندی پیش تهران آسیب دیده‌اند، بیان کرد: در زمان احداث ساختمان آرشیو سازمان اسناد و کتابخانه ملی که در ضلع شمالی اتوبان حقانی واقع شده دقت کافی نشده است. این ساختمان در جایی بنا شده که مردم به اصطلاح می‌گفتند چاله هرز و از طرفی نیز در کنار رودخانه قرار دارد. زمانی هم که مترو حفر شد یک‌بار آب گرفت و شروع به تخلیه آن کردند. آن زمان جهت‌گیری کانال‌های آب تغییر پیدا کرد.
او با بیان این‌که زیر شهر تهران منبع وسیع آب قرار دارد گفت: ساختمان آرشیو ۱۶ طبقه دارد که پنج طبقه آن زیر زمین و ۱۱ طبقه آن بالاست. احتمال نفوذ آب در این ساختمان بسیار زیاد است و در ادوار گذشته نیز این مخاطره وجود داشته است و همین موضوع باعث شده ما نسبت به بحث اسناد حساس باشیم و اجازه ندهیم اسناد آرشیوی در جایی که احتمال نفوذ آب وجود دارد باشند.
بروجردی خاطرنشان کرد: طبقه منفی پنج نزدیک به زمین است و امکان دارد که در آن‌جا آب نفوذ کند، اما ما هیچ سند معتبر و قابل استفاده ملی را در آن‌جا نگهداری نمی‌کنیم.
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی با اشاره به کمبود فضا در ساختمان اسناد، گفت: ما دیدیم که طبقه منفی پنج کامل ریل‌گذاری نشده است و یک‌سری از اسناد را از ساختمان آرشیو به طبقه منفی سه ساختمان کتابخانه ملی منتقل کردیم و این انتقال نیز با دقت بسیار انجام شد.
او خاطرنشان کرد: سطح آب در زمان بارندگی مقداری بالا آمده بود و فوقش مچ پای شما زیر آب می‌رفت اما سندی در آن‌جا وجود نداشت که قابلیت نگهداری داشته باشد. سند از دستگاه‌های مختلف در کتابخانه ملی جمع‌آوری و کار غربالگری انجام می‌شود و اسناد قابل حفاظت تکلیفش مشخص می‌شود و به طبقات بالا می‌رود، اما اسناد امحایی به طبقه منفی پنج می‌رود و تا زمانی که به کارخانه‌های خمیرسازی منتقل شود آن‌جا می‌ماند.
بروجردی در ادامه بیان کرد: برخی افراد دغدغه‌شان این بود و فکر می‌کردند اسناد ماندگار بلایی سرشان آمده و می‌گفتند چه نشسته‌اید که همه اسناد در سازمان اسناد از بین رفته است. این در حالی است که اسناد به طبقه منفی سه ساختمان کتابخانه ملی منتقل شده‌اند. با انتشار این اخبار همه دستگاه‌های مختلف از سازمان بازرسی کشور و نهادهای دیگر نسبت به این موضوع حساس شده‌اند و ما گفته‌ایم که همه می‌توانند از این اسناد بازدید کنند.
او تاکید کرد: اسنادی که قابلیت نگهداری داشته به هیچ وجه از دست نرفته و آسیب ندیده‌اند. آسیبی که ما درنظر داریم به معنای رطوبت بالایی است که به آن‌ها منتقل می‌شود. در واقع نرم رطوبت برای نگهداری اسناد به هم می‌خورد. ما اقدامات اولیه را انجام داده‌ایم و فن‌ها در آن‌جا روشن هستند تا رطوبت را کامل از بین ببریم.
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی درباره این‌که چرا این موضوع زودتر اطلاع‌رسانی نشده است گفت: حادثه خاصی نبود که ما بخواهیم جواب بدهیم، بلکه بیشتر فضاسازی انجام شده است. اتفاق خاصی نیفتاده است و ما این‌قدر عقل‌مان می‌رسد که اسناد آرشیوی را در جایی که مخاطره دارد نگذاریم. چیزی که آن‌جا بود اوراق امحایی بود که باید برای خمیرسازی می‌رفت. برخی از دوستان فضاسازی ایجاد کردند. ما اوراق امحایی را خارج کرده‌ایم. هنوز هم بخشی از اسناد در ساختمان اسناد هستند که تخلیه نشده‌اند.
مظفر پاسدار، معاون منابع انسانی سازمان اسناد و کتابخانه ملی، نیز درباره این موضوع توضیح داد: اولویت اول ما برای ریل‌گذاری در ساختمان اسناد طبقه منفی دو و منفی چهار است که قفسه‌ها در آن‌جا ثابت هستند. به دلیل کمبود جا خانم بروجردی در نظر داشتند بحث بایگانی راکد ملی را ایجاد کنند اما به خاطر این‌که بودجه نداشتیم و امکان ایجاد ردیف بودجه جدید وجود نداشت فعلا ریل‌گذاری ساختمان اسناد را انجام داده‌ایم که با این موضوع ظرفیت مخازن ۳۰ درصد افزایش می‌یابد. این موضوع بازه زمانی چهار پنج‌ساله‌ای را برای ما ایجاد می‌کند تا بتوانیم ساختمان بایگانی راکد ملی را داشته باشیم.
علی زرافشان، معاون اسناد سازمان اسناد و کتابخانه ملی، نیز در سخنانی گفت: بعد از این‌که این اتفاق افتاد ابتدا آب را به بیرون هدایت کردیم و بعد سعی کردیم رطوبت را کنترل کنیم. برای کنترل رطوبت نیز مجبور شدیم دما را افزایش دهیم که این موضوع باعث شد رطوبت به حد استاندارد برسد. الان دما بالاست و زمانی که به این اطمینان برسیم که رطوبت آن‌جا تحت کنترل است دما را نیز کاهش می‌دهیم.
اشرف بروجردی در نشست خبری امروز همچنین درباره برنامه‌های سازمان اسناد و کتابخانه ملی در هفته کتاب و کتابخوانی اظهار کرد: دغدغه اصحاب فرهنگ در هفته کتاب این است که چگونه حوزه کتابخوانی و کتابداری را توسعه بدهیم و جامعه گزینه‌هایی برای انتخاب الگوی زندگی از کتاب‌ها داشته باشد و از آن‌ها استفاده کند.
او افزود: برای توسعه فرهنگ کتابخوانی به رسالت اولیه نیاز داریم که بر عهده نهادهای دیگر است و سازمان اسناد و کتابخانه ملی نقش سیاستگذار را در این زمینه دارد و مباحث مربوط به کتابخوانی را انجام می‌دهد. کتابخانه ملی اقداماتی را انجام داده که بیشتر جنبه سیاستگذارانه دارد که خریدار داشته باشد؛ اگر سیاست‌های ما خریدار نداشته باشد نمی‌تواند خواسته‌های ما را محقق کند. از طرفی نیز رویکرد ما نمی‌تواند فقط منحصر به هفته کتاب باشد و این فرهنگ باید ادامه داشته باشد. برخی از برنامه‌های ما در هفته کتاب آغاز می‌شود و در طول سال ادامه خواهد داشت.
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی سپس توضیح داد: یکی از برنامه‌های ما «کتاب برای همه است»؛ ما معتقدیم که همه افراد باید از کتاب بهره‌مند شوند و از آن استفاده کنند و بحث خواندن کتاب در همه جا اتفاق بیفتد. ما می‌توانیم با رویکرد جدید کتاب را برای همه فراهم کنیم تا از آن استفاده کنند. همچنین برنامه دیگری که داریم «تبادل کتاب» است و در ۲۲ منطقه تهران جاهایی برای مبادله کتاب تعبیه شده است و افراد می‌توانند کتاب‌های خود را در آن‌جا مبادله کنند. علاوه بر این ۱۰ فرهنگسرا داریم که برنامه مبادله کتاب برای کودکان در آن‌جا برگزار می‌شود تا دغدغه کتاب را گسترش دهیم.
به گفته او، یکی دیگر از برنامه‌های سازمان اسناد و کتابخانه ملی ارسال کتاب به مناطق محروم و دورافتاده است که دسترسی کمتری به کتاب دارند.
این عضو شورای سیاست‌گذاری هفته کتاب و کتابخوانی در ادامه گفت: یکی از دیگر برنامه‌های ما معرفی کتاب‌های پرخواننده است و می‌خواهیم به نحوی اطلاع‌رسانی کنیم. برای همین هفته آینده رضا امیرخانی درباره «رهش» برنامه‌ای خواهد داشت، همچنین عادل فرودسی‌پور درباه کتاب‌هایش توضیح خواهد داد. هدف ما از این برنامه‌ها توسعه فرهنگ کتابخوانی است. دیگر برنامه ما «چهره‌خوانی» است و افراد مشهور درباره این‌که چگونه کتاب می‌خوانند سخن خواهند گفت. از جمله این افراد سروش صحت و رامبد جوان هستند. «این فصل را با من بخوان» نیز یکی دیگر از برنامه‌های ماست که افراد در آن‌جا ممکن است کتاب را روخوانی کنند یا به نقد و بررسی آن بپردازند.
بروجردی سپس بیان کرد: ما یک‌سری برنامه برای سازمان‌ها داریم که در آن برنامه‌هایی برگزار خواهد شد؛ مثلا در روزهای آینده در دانشگاه الزهرا برنامه‌ای خواهیم داشت. علاوه بر این روز دوشنبه همایشی را برای معرفی هویت ایرانی در نظر گرفته‌ایم که در این برنامه از محمدجواد ظریف تجلیل می‌شود.
او همچنین از رونمایی از سامانه «پردازش خودکار» در هفته کتاب خبر داد و گفت: این سامانه جدید که در سال‌های آینده به کار گرفته می‌شود وظیفه فهرست‌نویسی را بر عهده دارد و با قراردادن کتاب در سامانه مشخصات کتاب را پردازش خواهد کرد. کارکنان ما نیز در این بخش دقت دارند تا اطلاعات به دقت ثبت شود. به دلیل حجم بالای کتاب‌ها گاه کارکنان ما نمی‌رسیدند فهرست‌نگاری کنند بنابراین با شرکتی قرارداد بسته بودیم تا کار فهرست‌نگاری را انجام دهند.
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی همچنین توضیحاتی درباره «پنجره واحد» که با همکاری وزارت ارشاد و خانه کتاب راه‌اندازی شده و در هفته کتاب رونمایی می‌شود، ارائه داد و گفت: همه افراد از این به بعد به سامانه «پنجره واحد» مراجعه می‌کنند تا کتاب خود را ثبت کنند و دیگر برای ثبت فیپا و اخذ مجوز و این‌ها لازم نیست به سه جا مراجعه کنند.
او همچنین درباره پروژه «تاریخ شفاهی» اظهار کرد: این‌طور نیست که این پروژه تعطیل شده باشد. ما همچنان تولید داریم. چند سال پیش قراردادی بین سازمان اسناد و کتابخانه ملی، حسین دهباشی و سازمان صدا و سیما درباره این پروژه بسته شده بود که هر کدام کار خود را انجام دهند. این موضوع فراتر از تاریخ شفاهی‌ای بود که آقای دهباشی پیگیری می‌کرد. ما هنوز برای این موضوع مرتب برنامه می‌گذاریم و منحصر به ۵۰ شخصیت با تمرکز بر دوره پهلوی نیست. صدا و سیما نیز کارهای خود را انجام داده و با توجه به رویکردی که دارد بخش‌های مختلفی از آن را به مرور استفاده کرده است.
بروجردی افزود: ما توافق کرده بودیم که ۵۰ جلد را آرم آرام منتشر کنیم که چهار جلد آن در گذشته منتشر شده بود و سه جلد آن نیز به تازگی منتشر شده است.
سپس هانیه گرائیلی - مدیر کل حوزه ریاست و روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی - درباره مسئله سلبریتی‌محوری که برای برنامه‌های هفته کتاب عنوان شد، بیان کرد: ما باید توسعه کتابخوانی را در سطح عمومی در نظر بگیریم و مخاطب ما عام باشد و توده مردم بتواند با کتاب ارتباط برقرار کند. این‌جا خانه دوم فرهیختگان است اما خیلی از مردم ما از این‌جا اطلاعی ندارند و کتابخانه ملی را نمی‌شناسند. هدف ما بیشتر این است که بتوانیم از ابزارهایی مانند شخصیت‌ها برای هدف‌مان استفاده کنیم.
بعد از برگزاری نشست خبری اشرف بروجری، خبرنگاران از اسنادی که به گفته مسئولان سازمان اسناد و کتابخانه ملی، از طبقه منفی پنج ساختمان آرشیو به طبقه منفی سه ساختمان کتابخانه ملی منتقل شده بازدید کردند. اما بازدید از ساختمان آرشیو به زمان دیگری موکول شد.
همچنین به گفته زرافشان، معاون اسناد سازمان اسناد و کتابخانه ملی، اسناد امحایی از در شرقی به کارخانه‌های خمیرسازی منتقل می‌شوند و اسناد آرشیوی از در شمالی وارد ساختمان کتابخانه ملی می‌شوند.
به گفته او، اسناد «نهضت جنگل» که گفته می‌شود در جریان ورود آب به طبقه منفی پنج سازمان اسناد از بین رفته در این طبقه نبوده، همچنین اسناد مربوط به وزارت نفت و قوه قضاییه در طبقه منفی‌چهار ساختمان آرشیو نگهداری می‌شود.
انتهای پیام
پی‌نوشت: این گزارش به‌روزرسانی شده است.