فرشاد فصاحت استاد دانشگاه پیام نور استان قزوین در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، اظهار کرد: در علم اقتصاد اخذ مالیات همواره به عنوان یکی از سیاست‌های موجود برای کاهش تقاضای غیر مؤثر کالاها و خدمات به‌شمار می‌رود؛ مالیات بر خانه‌های خالی از سکنه یک نوع مالیات است که طی چند سال اخیر در اقتصاد ایران مطرح شده و نظرات موافق و مخالفی را به همراه داشته است.
وی ادامه داد: درواقع یکی از راهکارهای موجود برای کاهش قیمت مسکن، برقراری مالیات بر روی خانه‌های خالی است؛ زیرا این نوع مالیات از سفته‌بازی در بازار مسکن جلوگیری کرده و مانع احتکار مسکن و در پی آن گران‌فروشی خانه‌ها توسط مالکین می‌شود.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه مالکین خانه‌های خالی شامل دو دسته می‌شوند، اضافه کرد: دسته اول مالکان شخصی خانه‌های خالی و دسته دوم نیز سفته‌بازهای ملکی هستند؛ سوداگری با خانه‌های خالی زمانی بیشتر می‌شود که اشخاص به طمع افزایش قیمت در آینده، اقدام به خرید ملک و آپارتمان می‌کنند و آن را تا زمان بروز تورم در بازار مسکن بدون استفاده رها می‌کنند.
وی تصریح کرد: همان‌طور که می‌دانیم ازجمله مشکلات موجود در بازار مسکن، سفته‌بازی و فسادی است که در این بازار شکل گرفته است. یکی از دلایل اصلی افزایش قیمت‌ها و کمبود عرضه واحدهای مسکونی، پدیده احتکار و خالی نگه‌داشتن واحدهای مسکونی در کشور است؛ پدیده‌ای که در سال‌های اخیر بسیار شایع شده است.
وجود بیش از سه میلیون خانه خالی در کشور!
فصاحت با اعلام اینکه مطابق با داده‌های سرشماری سال 95، تعداد واحدهای مسکونی خالی کشور دو میلیون و 580 هزار خانه رسیده است، افزود: همان‌گونه که از این آمار برمی‌آید تعداد خانه‌های خالی در کشور در پنج سال منتهی به 95 حدود 60 درصد افزایش یافته است؛ در حال حاضر بیش از سه میلیون و 400 هزار واحد مسکونی خالی در کشور وجود دارد که در برهم زدن تعادل بازار مسکن تأثیر مستقیمی گذاشته است.
وی عنوان کرد: نظریات علم اقتصاد بیانگر آن است که عرضه و تقاضا مهم‌ترین عامل قیمت‌گذاری کالاهاست و درحالی‌که بیش از چهار میلیون تقاضای انباشته در بازار مسکن وجود دارد، این تعداد خانه خالی عاملی در جهت برهم خوردن تعادل در این بازار شده است. اتفاقی که در بازار مسکن در کشور افتاده منجر به افزایش قیمت مسکن شده است.
این استاد دانشگاه اشاره کرد: با توجه به افزایش تعداد واحدهای مسکونی خالی و جهش قیمت مسکن در کشور، اجرای سریع قانون مالیاتی مربوط به خانه‌های خالی را بیش‌ازپیش ضروری می‌سازد. اما پیش‌نیاز اجرای این قانون شناسایی خانه‌های خالی و راه‌اندازی سامانه‌ای تحت عنوان سامانه املاک و اسکان در کشور است.
بین نوسان تعداد خانه‌های خالی با نوسان قیمت مسکن ارتباط معکوس وجود دارد
وی تشریح کرد: مطالعات صورت گرفته در بازار مسکن نشان می‌دهد که بین نوسان تعداد خانه‌های خالی با نوسان قیمت مسکن ارتباط معکوس وجود دارد؛ بدین معنی که در شرایط کاهش رشد قیمت مسکن، صاحبان واحدهای مسکونی به امید افزایش قیمت در دوره‌های آتی، از عرضه واحدها به بازار خودداری می‌کنند. بنابراین پر واضح است که در زمان افزایش قیمت مسکن، عرضه خانه‌های خالی به بازار سبب جبران نسبی کمبود عرضه می‌شود و در مرحله رونق معاملات، دسته دوم یعنی سفته‌بازهای ملکی باعث افزایش بیشتر قیمت مسکن خواهند شد.
فصاحت بیان کرد: دو نوع مالیات وجود دارد که می‌تواند ریسک سفته‌بازی و سوداگری در بازار مسکن را افزایش دهد، مالیات سالانه بر املاک و مالیات بر نقل‌وانتقال؛ این دو نوع مالیات هم برای مهار سفته‌بازی و هم برای کاهش تعداد واحدهای خالی از سکنه مناسب است.
وی گفت: تجربه‌های موفق در دنیا نشان داده است که دولت‌ها با اخذ مالیات‌های سنگین بر خانه‌های خالی، جذابیت احتکار و خالی نگه‌داشتن مسکن را کاهش می‌دهند. درواقع این نوع مالیات باید بازدارنده باشد، بدین معنی که برای صاحب ملک خالی بودن خانه صرف نداشته باشد، در این صورت خانه‌های زیادی در معرض اجاره و فروش قرار خواهند گرفت که کمک شایانی به اجرای برنامه‌های دولت برای راه‌اندازی جریان تولید خواهد کرد.
این استاد دانشگاه ادامه داد: بر همین اساس، دولت با وضع مالیات بر خانه‌های خالی، باعث پر شدن خانه‌ها و کاهش فشار تقاضا و در پی آن کاهش قیمت‌ها می‌شود. در همین راستا، در ایران نیز طرح مالیات بر خانه‌های خالی به‌عنوان بخشی از لایحه اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم در سال 1394، به تصویب مجلس رسید.
وی یادآور شد: متأسفانه در طول شش سال گذشته این مورد هم همواره مورد غفلت بود و بااینکه از سال 94 دولت باید مصوبه اخذ مالیات از خانه‌های خالی را اجرا می‌کرد، به دلیل آماده نبودن سامانه املاک، عملاً هیچ اقدام مؤثری انجام نشده است.
فصاحت توضیح داد: نبود سازوکار مناسب مالیاتی و همچنین عدم پایه‌ریزی و ایجاد سامانه ملی املاک و اسکان کشور و شرایط خاص بازار مسکن را می‌توان به‌عنوان مهم‌ترین دلایل اجرایی نشدن قانون مالیات بر خانه‌های خالی دانست. به‌طورکلی وضع مالیات بر خانه‌های خالی کار درستی به نظر می‌رسد اما تنها راه رونق بازار مسکن نخواهد بود. باید در کنار اخذ مالیات از خانه‌هایی که سال‌ها است ساخته شده و به‌صورت خالی نگهداری می‌شوند، سیاست‌های تشویقی نیز برای رونق بازار مسکن در نظر گرفته شود.
نباید از نقش سفته‌بازی غافل شد
این استاد دانشگاه در پایان اظهار کرد: علاوه بر موارد فوق که نقش عرضه و تقاضا در بازار مسکن را توضیح می‌دهد، نباید از اهمیت نقش سفته‌بازی را در افزایش قیمت‌ها غافل شد. زیرا هر مقداری که عرضه افزایش یابد، بازهم سفته‌بازان، دلالان و سوداگران بازار مسکن، اقدام به خرید واحدهای جدید کرده و در برابر کاهش قیمت مسکن مقابله می‌کنند.
انتهای پیام