به گزارش ایسنا، نشست خبری نوزدهمین جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی دوشنبه (۱۴ مردادماه) با حضور داوود فتحعلی‌بیگی دبیر جشنواره، علی‌محمد سعادتی شهردار منطقه ۱۲، حمیدرضا اردلان دبیر بخش سمینارها، پیمان شریعتی دبیر اجرایی، محمدحسین ناصربخت قائم‌مقام جشنواره، اکبر رضوانیان مدیر اجرایی و هماهنگی بخش کاشان و مدیران بخش‌های مختلف جشنواره در عمارت کاظمی واقع در محله امامزاده یحیی در اودلاجان برگزار شد.

می‌گفتند در این قبر مرده‌ای نیست

داوود فتحعلی‌بیگی دبیر این رویداد هنری در ابتدای این نشست بیان کرد: زمانی افرادی به من می‌گفتند در این قبر مرده‌ای نیست و بی‌خود بالای سر آن گریه نکن! ای کاش دوستانی که این حرف را می‌زدند امروز بودند تا ببینند حدود ۵۰۰ تقاضا داشته‌ایم و اکنون ۱۵۰ اثر در بخش‌های مختلف جشنواره حضور پیدا کرده‌اند. امسال از کودک چهار - پنج‌ساله تا پیرمرد هفتادوچندساله در این جشنواره شرکت کردند. همچنین وقتی آمارها را نگاه می‌کنیم مشخص است که دو سوم استان‌های کشور در این جشنواره حضور دارند. این آمارها معنی دارد.

او ادامه داد: خوشحال هستیم که بیشترین آمار برای تحصیل‌کرده‌های فوق لیسانس بود و دانشگاهیان به نمایش‌های آیینی و سنتی توجه دارند. این نشان می‌دهد تجربه پیشینیان اگر مورد استقبال هنرمندان تحصیل‌کرده قرار نمی‌گرفت چه بسا بخشی از آن از دست می‌رفت. ۳۰ سال از آغاز اولین دوره جشنواره می‌گذرد و امسال بخش خصوصی و استان کاشان در این رویداد شرکت دارند. شهرداری‌ منطقه ۱۲ تهران هم از میزبانان این جشنواره است.  

دانشگاه‌ها به فکر دایر کردن رشته نمایش‌های آیینی و سنتی باشند

دبیر این جشنواره افزود: ما به گذشته نگاه نکردیم که فقط تکرار کنیم بلکه می‌خواستیم بدانیم چه ره‌آوردی برای امروزمان داریم. امیدوارم همان‌گونه که تاکنون حمایت‌هایی از ما شده است، دانشگاه‌ها هم به این نکته واقف شوند و هرچه زودتر به فکر دایر کردن رشته نمایش‌های آیینی و سنتی باشند.

فتحعلی‌بیگی در سخنان خود به جایزه «جلال ستاری» هم اشاره کرد و گفت جایزه این بخش به تعدادی از پژوهشگران در کاشان اهدا خواهد شد.

برای حفظ تعزیه به چند تیم ملی احتیاج داریم

او افزود: تعزیه فقط همین مجالسی که در ایام عزاداری برگزار می‌شود نیست. ما بیش از ۵۰۰ عنوان مستقل شبیه‌نامه داریم. سیاستی که ما داشتیم این بود که در جشنواره به سمت مجالس سوگواری نمی‌رویم و برگزاری جشنواره باعث شده اهمیت این هنر بالا برود. متاسفانه ما در تهران مرکز معینی نداریم و سال‌هاست که پیگیر این موضوع هستیم تا این میراث از دست نرود. ما در زمینه حفاظت و گسترش تعزیه به چند تیم ملی احتیاج داریم. اگر در این ۳۰ سال امکاناتی را که درخواست کرده‌ بودیم به ما می‌دادند الان تمام ایران را تسخیر کرده بودیم ولی با وجود این کاستی‌ها استقبال مردم فراوان است زیرا این جشنواره ریشه‌های مردمی دارد.

آماری از بخش سمینارهای جشنواره

در ادامه حمیدرضا اردلان، دبیر بخش سمینارها که امسال در قمصر کاشان برگزار خواهد شد، بیان کرد: ما هشتمین سمینار را در این جشنواره برگزار می‌کنیم و در واقع هفت دوره و به تعبیری ۱۴ سال دوام آورده است. شش کتاب از سمینارهای گذشته چاپ شده که به مرجعی برای تحقیقات دانشجویان تبدیل شده است.  پرسش این است که یک سمینار چقدر می‌تواند در سرنوشت فرهنگی کشور موثر باشد؟ ما تلاش کردیم تا به این پرسش پاسخ بدهیم.  ده‌ها پژوهشگر ایرانی و خارجی دعوت فراخوان جشنواره را قبول کردند و نکته مهم این است که ۱۸ پژوهش از استان‌های مختلف ایران به دبیرخانه رسیده است. 

او همچنین بیان کرد: ۳۲ اثر از کل ۴۵ اثر ارسالی پذیرفته شدند. ۱۹ اثر از تهران ارسال شد که در نهایت ۲۰ مقاله برای سخنرانی انتخاب شدند. در نهایت باید بگویم که ۱۲ مقاله از تهران و ۸ مقاله هم از استان‌ها در جشنواره حاضر خواهند بود. رسم ما این بوده است که هر سال از پژوهشگران بین‌المللی دعوت کنیم که امسال هم دو نفر از ایتالیا، یک نفر از افغانستان و یک مقاله هم از بارسلونای اسپانیا رسیده است. از استادان کشور هم در این سمینارها حضور خواهند داشت. در نهایت ۳۷ مقاله و پوستر در جشنواره ارائه خواهد شد.

اردلان با بیان این‌که "یکی از سیاست‌های مهم فرهنگی بین‌المللی این است که شهرهای تاریخی میزبان نشست‌های پژوهشی باشند" گفت: امسال ما مهمان شهر قمصر کاشان هستیم.

او همچنین درباره اجرای برخی آثار در ایران مال نیز توضیح داد: بنا داشتیم تا بخش خصوصی وارد حوزه فرهنگی شود، البته این حمایت نباید با اهداف جشنواره مخالف باشد. یک نمایش عظیم را تولید کرده‌ایم که در محوطه تئاترشهر و شهر کاشان اجرا خواهد شد که بر اساس شخصیت‌های کهن است، همچنین عروسک‌های غول‌پیکری در این نمایش وجود دارد.

شاهد تغییر ذائقه مردم هستیم

سپس علی‌محمد سعادتی، شهردار منطقه ‌۱۲ با اشاره به این‌که "شهر تهران مدت‌ها به عنوان مقصد گردشگری در نظر گرفته نمی‌شد" بیان کرد: اکنون منطقه ۱۲ مهمان‌خانه تهران تلقی می‌شود و جزء قدیمی‌ترین و ریشه‌دارترین بخش‌های تهران است. با توجه به آمارهای سی‌ساله شاهد تغییر ذائقه مردم هستیم و آن هنری ماندگار است که بر پایه اندیشه‌های مردمی شکل بگیرد. در حوزه‌های نمایشی، موسیقی و خوشنویسی ظرفیت‌های بالایی در شهر تهران داریم. باید بگویم حمایت‌های شورای شهر و شهرداری‌ها باعث شده است از یک نهاد خدماتی به سمت نهادی اجتماعی و حمایت‌گر برویم.

او همچنین اظهار کرد: پایگاه‌هایی را در مرکز تهران تشکیل داده‌ایم و امیدوار هستیم در منطقه ۱۲ پایگاهی در خورشان نمایش‌های آیینی و سنتی تشکیل بدهیم. درگذشته تنها سازمان میراث فرهنگی در چنین زمینه‌هایی حمایت می‌کرد ولی حافظان اصلی میراث فرهنگی مردم هستند و اگر بتوانیم ذائقه مردم را به آن‌چه شایسته است نزدیک کنیم از آن حفاظت و صیانت بهتری خواهد شد.

بازگرداندن لاله‌زار به صاحبان اصلی خود

شهردار منطقه ‌۱۲ در ادامه بیان کرد: هیچ برنامه و رویداد فرهنگی-هنری که امکانی برای حضور در این منطقه داشته باشد بر زمین نخواهد ماند و از آن استقبال می‌کنیم. درباره محوریت خیابان لاله‌زار قرار است به این مسیر حرکت کنیم که موضوع سینما، تئاتر و نمایش و هنرهایی که در این حوزه جغرافیایی مستقر بودند و سالیان سال تاریخ این شهر و سرزمین مزین به تلاش مفاخر فرهنگی هنری بوده، یک به یک به صاحبان اصلی خود برگردند و رویدادهای اصیل در آن اتفاق بیفتد. ما در سال‌های گذشته با مالکان سینماهایی مواجه بودیم که درصدد پیدا کردن راهی برای تخریب و نوسازی آن‌ها بودند و می‌خواستند پاساژ بسازند اما در همین چند ماه اخیر چندین مالک سینما تئاتر متقاضی احداث سینما تئاتر و مراکز فرهنگی هستند و این نشان می‌دهد جامعه به سمت برگشتن به ذائقه خود می‌رود. ما برای احداث مرکزی برای نمایش‌های آیینی و سنتی از هیچ تلاشی دریغ نمی‌کنیم.

او درباره شرایط تئاتر نصر هم گفت: در حال حاضر پیمانکاران و مشاوران ذیصلاح  انتخاب شده‌اند و فرآیند مرمت و آماده‌سازی این اثر شروع شده است. امیدواریم موضوع در سازمان زیباسازی شهر تهران که متولی اجرا و انجام عملیات است به سرانجام برسد و آن‌جا پایگاهی شود برای حوزه تئاتر و فرهنگ و هنرهای نمایشی.

نمایش‌های آیینی و سنتی باید از قاب صحنه بیرون بیاید

در ادامه پیمان شریعتی دبیر اجرایی جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی در سخنانی بیان کرد: حداقل در  ۱۲ سال گذشته برای اولین‌بار است که خارج از مجموعه تئاترشهر نشست رسانه‌ای گذاشته‌ایم. این جشنواره بسیار مردمی است به همین دلیل نمایش‌های آیینی و سنتی باید از قاب صحنه بیرون بیاید و به دل مردم برود؛ دقیقا همان جایی که بستر اصلی‌اش بوده است. امسال مهمان شهر کاشان هستیم و امیدواریم در سال‌های آینده شهرهایی مانند یزد و کرمان یا همه این شهرها هم به میزبانی جشنواره اضافه شوند. ما بیشترین مهمان را در دل جشنواره آیینی و سنتی داریم که امسال بالغ بر ۱۵۰۰ نفر می‌شوند. این جشنواره‌ها باید مرکززدایی شوند زیرا اثرگذاری بیشتری پیدا می‌کنند.

شریعتی با اشاره به حضور علی نصیریان در جشنواره توضیح داد: جای علی نصیریان را خالی می‌دانم و باید بگوییم که این هنرمند امسال رییس افتخاری جشنواره است. این جشنواره 20 سال است یک ستاد پایدار و متمرکز دارد و استادانی مانند علی نصیریان، اردشیر صالح‌پور و محمود عزیزی در آن فعالیت کرده‌اند. 

او در ادامه با اشاره به گستردگی این جشنواره بیان کرد: جشنواره آیینی و سنتی پنج جدول گسترده دارد. بخش میدانی، شبیه‌خوانی،‌ پژوهش و بخش‌های دیگر بسیار مهم هستند. در این سال‌ها نسخ غریبی از شبیه‌خوانی‌ها از سراسر کشور پیدا و بازنویسی شده‌اند. همچنین یکی از گسترده‌ترین بخش‌های جشنواره مربوط به آثار قهوه‌خانه‌ای است که در منطقه اودلاجان برگزار خواهد شد.

تصمیم برای راه اندازی مدرسه ویژه نمایش‌های آیینی و سنتی

دبیر اجرایی جشنواره افزود: در نظر داریم مدرسه ویژه نمایش‌های آیینی و سنتی را راه‌اندازی کنیم. در این سال‌ها خیلی از هنرمندان حوزه آیینی و سنتی را  از دست داده‌ایم و این اتفاق خوشایندی نیست زیرا این هنر به شیوه سینه به سینه منتقل می‌شود و اگر کوتاهی در حفاظت از آن ادامه پیدا کند ما این میراث را از دست می‌دهیم.

شریعتی هم در پاسخ به پرسش خبرنگاری مبنی بر ورود دولت به فعالیت‌های هنری بیان کرد: هر آن چیزی که مردم‌نهاد است باید به همان شکل ادامه پیدا کند و هر جا که دولت وارد شده است با مشکلاتی مواجه شده‌ایم. اگر به شهر خوانسار هم نگاه کنید با آیین‌ها و تعزیه‌هایی مواجه می‌شویم که به واسطه علاقه مردم زنده مانده‌اند. دولت باید وارد شود و حمایت کند. با این حال شاید بشود از الآن برای محرم و صفر برنامه‌ریزی کرد که در اودلاجان و منطقه ۱۲ تهران یک تکیه برای برگزاری تعزیه داشته باشیم.

تئاترهای آیینی و سنتی را به میان مردم ببریم

او در ادامه صحبت‌های خود بیان کرد: تئاتر مردمی ما صرفا به تئاتر خیابانی محدود نمی‌شود و ما آرزو داریم تئاترهای آیینی و سنتی را به میان مردم ببریم. هدف ابتدایی ما تولید آثار مردمی است ولی باید مولفه‌های نمایش‌های سنتی را رعایت کنیم، که این روزها تعداد تولیدات ما در این حوزه کاهش یافته است. ما تحقیقاتی نیز انجام داده‌ و دریافته‌ایم کاخ گلستان در صبح‌ها میزبان بازدیدکنندگان مناسبی است و امیدوار هستیم اجراهای صبح جشنواره در این مکان دیده بشود.

امیدواری برای تاسیس خانه نمایش‌های آیینی و سنتی

محمدحسین ناصربخت، قائم‌مقام جشنواره نیز در ادامه این نشست با اشاره به انتشارات جشنواره و انتشار مقالات و پژوهش‌ها بیان کرد: شعار جشنواره امسال «نمایش سنتی؛ فرصتی برای تئاتر معاصر» است. امیدوار هستم این دوره از جشنواره آرزوی دیرینه ما را تحقق بخشد و مکان مشخص و ثابتی به منظور اجراهای آیینی و سنتی ایجاد شود که بتوانیم در طول سال هم فعالیت کنیم و خانه نمایش‌های آیینی و سنتی احداث شود.

این میراث در خطر است

قائم‌مقام جشنواره در ادامه در پاسخ به سوال ایسنا مبنی بر حفظ آیین‌های سنتی و نمایشی ایران به عنوان یک میراث در خطر بیان کرد: این هنر به عنوان میراث در خطر ثبت شده است. این خطر برای تعزیه و نقالی هم وجود دارد. این نمایش‌ها به تجربه‌های پیشینیان وابسته است. روش آموزش آن به شیوه استاد و شاگردی و سینه به سینه است و به دلیل گذار و شرایط پیش‌آمده در کشور فرزندان این‌ هنرمندان که معمولا از کسانی بوده‌اند که آموزش می‌گرفته‌اند به این کار تمایلی ندارند و رابطه‌شان بریده شده است. بله این میراث در خطر است. با توجه به این‌که مرکز هنرهای نمایشی اولین گام‌ها را برای ثبت جهانی آن برداشت اما کار نهایی را میراث فرهنگی باید انجام می‌داد، که از آن زمان به بعد کار خاصی انجام نشده است. به طور شخصی ما پیگیر این موضوع و با میراث در ارتباط بوده و جلساتی برگزار کرده‌ایم. آن‌جا هم تمایلاتی وجود دارد و تلاش‌هایی می‌کنند ولی واقعیت این است که گام عملی برداشته نشده است.

جای میراث در جشنواره خالی است

او سپس تاکید کرد: برای نجات نمایش‌های آیینی سنتی به یک همت ملی نیاز داریم. باید همه دست به دست هم بدهند و در این زمینه فعالیت کنند. در بخش آموزش باید دانشگاه‌ها و آموزش و پرورش پیش‌قدم شوند. در زمینه تأسیس بنیاد حتماً باید میراث فرهنگی اقدام کند و سپس وزارت ارشاد در زمینه تولید می‌تواند حمایت کند. ما هر سال می‌گفتیم پژوهشگاه نمایش‌های آیینی و سنتی می‌خواهیم، محل دائمی اجرای نمایش‌های آیینی و سنتی نیاز داریم، ما بنیاد نمایش‌های آیینی و سنتی می‌خواهیم و این  به آرزو تبدیل شده است. باید میراث پیش‌قدم شود و اکنون هم جای میراث در جشنواره خالی است.

اعلام برنامه‌های جشنواره در کاشان

سپس اکبر رضوانیان، مدیر اجرایی و هماهنگی بخش کاشان جشنواره درباره مراسم افتتاحیه جشنواره گفت: شب عید قربان در خانه طباطبایی‌های شهر کاشان افتتاحیه جشنواره برگزار می‌شود و پس از این مراسم به سوی منطقه باستانی سیلک کاشان می‌رویم. نمایشی با عروسک‌های غول‌پیکر در سیلک برگزار خواهد شد. ما همه‌روزه اجرای چندین نمایش را برای مردم خواهیم داشت و اصل این میزبانی هم بر اساس نمایش‌های روحوضی خواهد بود. همچنین به برگزیده‌های عکاسی از نمایش‌های آیینی و  سنتی هم جوایزی تعلق خواهد گرفت. ورک‌شاپی هم برای آموزش تدارک دیده شده است.

به گزارش ایسنا، نوزدهمین جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی به دبیری داوود فتحعلی‌بیگی از ۱۹ تا ۲۶ مردادماه برگزار می‌شود.

انتهای پیام