این عضو هیئت علمی فرهنگستان زبان و ادب فارسی که با کتاب «سنجش منابع تاریخی شاهنامه در پادشاهی خسرو انوشیروان» در بخش نقد و پژوهش ادبی هفدهمین دورۀ جشنوارۀ «قلم زرّین» برگزیده شده است، در گفت‌وگو با ایسنا، دربارۀ میزان زمینه‌های فراهم برای پژوهش‌های ادبی خصوصاً در حوزۀ «شاهنامه» اظهار کرد: در حال حاضر برای پژوهش دربارۀ «شاهنامه» زمینه خیلی خوبی در محافل و مراکز علمی فراهم است و اقبال خوبی دارد، خوشبختانه منابع خیلی خوبی هم در این زمینه وجود دارد، از جمله «شاهنامه» با ویرایش استاد خالقی مطلق که نسبت به شاهنامۀ چاپ مسکو مزیت‌های زیادی دارد و کمک بزرگی به پژوهشگران است.
او افزود: بنابراین زمینه برای پژوهش و تحقیق فراهم است، فقط برخی مشکلات مثل وضعیت معیشتی در زندگی امروز برای اهل فرهنگ و علم وجود دارد که ممکن است برای آن‌ها کار را دشوار کند و اجازه ندهد محقق با فراغ بال بیشتری بر روی کارش تمرکز داشته باشد، وگرنه امروز پژوهش دربارۀ «شاهنامه» به طور کلی رونق گرفته است. اما پژوهشگران ما باید فراغ بال داشته باشند و دغدغه‌های زندگی نداشته باشند تا مانع کارشان نشود. البته مسئله دیگری هم وجود دارد که ما به طور کلی در حوزۀ نقد متون تاریخی و ادبی کم کار کرده‌ایم و از این لحاظ عقب هستیم که این عقب‌ماندگی باید جبران شود.
غفوری با بیان این‌که باید بیشتر به کارهای تحقیقی و پژوهشی توجه شود تا باعث تشویق محققان شود، گفت: از جشنواره‌ها و جوایزی که هست، بیشتر این انتظار می‌رود تا بر روی کارهای تحقیقی و پژوهشی که زحمت زیادی برای آن‌ها کشیده شده است، تمرکز کنند؛ چون این تقدیرها باعث دلگرمی محققان و تداوم کارهای پژوهشی می‌شود.
نویسندۀ کتاب «سنجش منابع تاریخی شاهنامه در پادشاهی خسرو انوشیروان» همچنین دربارۀ نحوۀ پژوهش خود برای این کتاب توضیح داد: من این کار را در دورۀ فوق لیسانس و به عنوان رسالۀ کارشناسی ارشد شروع کردم. اما آشنایی و مطالعه آن برای من به قبل از دورۀ کارشناسی ارشد، هنگامی‌که برای کنکور مطالعه می‌کردم، برمی‌گردد. وقتی وارد دورۀ فوق لیسانس شدم، با دیدن برخی مطالب تاریخی مربوط به دورۀ خسرو انوشیروان توجهم بیشتر جلب شد و تقریباً از همان نیمسال اول مشغول مطالعه در این زمینه شدم، به طوری که دو مقاله‌ام قبل از دفاع از رسالۀ کارشناسی ارشد در فصل‌نامه انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در سال‌های ۸۶ و ۸۷ منتشر شد. چون این کار موفقیت‌آمیز بود در دورۀ دکتری هم ادامۀ آن را پی گرفتم و به تکمیل و تعمیق آن پرداختم.
غفوری با اشاره به این‌که حدود ۱۰ سال برای این کتاب تحقیقی وقت صرف کرده است، افزود: کتاب «سنجش منابع تاریخی شاهنامه در پادشاهی خسرو انوشیروان» دو بخش دارد. بخش اول مربوط به بررسی تطبیقی است؛ یک مطالعۀ تطبیقی بین مطالب منابع تاریخی و اطلاعات شاهنامه دربارۀ دورۀ خسرو انوشیروان که نشان می‌دهد فردوسی دربارۀ جنگ‌های خسرو انوشیروان اطلاعات دقیق‌تر، درست‌تر و بیشتری را نسبت به تاریخ‌نگاران حرفه‌ای همانند طبری، بلعمی، یعقوبی و دیگران ارائه می‌کند و همین‌طور شاهنامه گزارش‌های دیگری دارد که ارزش تاریخی زیادی دارند. در بخش دوم کتاب که مطالعۀ انتقادی منابع است به این پرداخته‌ام که فردوسی این اطلاعات درست را از کجا به دست آورده است و چون این اطلاعات در کتاب‌های دیگر مورخان نیست پس فردوسی باید از منبع منحصر به فردی استفاده کرده باشد که فقط به دست او رسیده بود. در بیش از ۱۰۰ سال گذاشته، اجماعی بین ایران‌شناسان به‌وجود آمده است که منبع اساس فردوسی در کار سرایش «شاهنامه» و همچنین منبع اساس ثعالبی در تألیف قسمت تاریخ ایران باستان در کتاب «غرر السیر»، شاهنامۀ منثور ابومنصوری بوده است. اما اطلاعات مهم تاریخی که فردوسی آورده و ثعالبی نیاورده، باید از منبع دیگری به جز شاهنامه منثور ابومنصوری اخذ شده باشد. در هنگام پژوهش، دیدم ابن ندیم در کتاب ارزشمند «الفهرست» به وجود چند کتاب خاص دربارۀ تاریخ پادشاهی خسرو انوشیروان اشاره کرده است که یکی از آن‌ها «الکارنامج فی سیرۀ انوشیروان» است و بعد توانستم رد محتوای این کتاب را در قسمت ساسانی شاهنامه (در پادشاهی خسروانوشیروان) پیدا کنم. به این ترتیب به این نتیجه رسیدم که این کتاب خاص به دست فردوسی رسیده بود و حکیم توس در تکمیل پادشاهی خسرو انوشیروان، افزون‌تر از آن‌چه در شاهنامۀ منثور ابومنصوری آمده بود، از این منبع خاص هم استفاده کرده است.
انتهای پیام