هرچند ولگا به دلیل در اختیار داشتن ۸۵ درصد حوزه آبریز، مهم‌ترین منبع ورود آلودگی در خزر معرفی شود اما ورود انواع فاضلاب و پساب خانگی و صنعتی، ورود آلودگی دامداری و مرغداری‌ها، وارد شدن شیرآبه‌های دپوی زباله و غیره موجب شده تا برای سه استان شمالی کشور به ویژه مازندران که با وسعت زیاد در مجاورت آن قرار دارد، دارای اهمیت باشد.
ولگا؛ سهم اصلی آلودگی خزر را در اختیار دارد
عزیر عابسی، عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به اینکه دریای خزر بزرگترین دریاچه محصور در خشکی است، اظهار کرد: دریای خزر با مساحتی حدود ۱.۵ برابر خلیج فارس و با عمق حداکثر ۱۰۲۵ متر که ۵ برابر دریای خلیج فارس است، نقش مهمی در اکولوژی آب و هوا و بسیاری از مشخصات مناطق پیرامون خود دارد.
وی با بیان اینکه دریای خزر باقیمانده اقیانوس کم عمقی است که شکل‌گیری آن حدود ۴۰ میلیون سال پیش آغاز شد، تصریح کرد: پهنه‌هایی بر اثر رانش قاره‌ای از زیر آب بیرون آمد و پهنای کوچکی از اقیانوس‌های کم عمق شکل گرفت و در نهایت این اقیانوس‌های کم عمق آب شأن را به چند چاله بزرگ منتشر کردند که ارومیه، آرال و دریای خزر همان چاله‌های باقی مانده است.
این فوق دکتری مهندسی عمران – هیدرولیک محیط زیست با اشاره به اینکه دریای خزر بین ۵ کشور ترکمنستان، قزاقستان، آذربایجان، روسیه و ایران مماس شده است، خاطرنشان کرد: بزرگترین پهنه حوضه آبریز از شمال و به طور خاص رودخانه ولگا که بزرگترین رودخانه اروپا است وارد دریای خزر می‌شود.
عابسی با اشاره به اینکه حدود ۸۵ درصد از آبی که وارد دریای خزر می‌شود از این حوضه آبریز است، اظهار کرد: این رودخانه حوضه آبریز شهرهای زیادی است که نهایتاً تمامی آلودگی‌هایشان به آنجا ختم می‌شود و با توجه به اینکه ۸۵ درصد آب دریای خزر را تأمین می‌کند سهم بزرگی از آلودگی را شامل می‌شود.
آلودگی دریای خزر و نقش زباله‌ها
وی با بیان اینکه رودخانه‌های دیگر حدود ۱۵ درصد آلودگی را برای دریای خزر به همراه خود دارند، افزود: آلودگی گاوداری، مرغداری و اراضی کشاورزی از رودخانه‌هایی که از بالادست سرازیر می‌شوند و در مسیر دریای خزر قرار دارند وارد آن می‌شوند.
عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل گفت: دامداری‌ها بر اساس مستندات موجود، خروجی‌های سیستم فاضلاب جامد و مایع را در کنار رودخانه می‌ریزند که باعث کدر و کثیف شدن آب می‌شود.
وی، فاضلاب‌های شهرک صنعتی را یکی از منابع بزرگ و مهم آلودگی رودخانه‌ها دانست و افزود: شهرک صنعتی امام زاده عبدالله یا بابلکنار یکی از نمونه‌هایی است که فاضلاب آن پس از تصفیه در تصفیه‌خانه، وارد دریای خزر می‌شود، هر چند این فاضلاب باید در مکانی تخلیه شود اما نکته اینجاست زمانی باید این اتفاق صورت بگیرد که کار تصفیه به درستی انجام شده باشد.
عابسی، ورود مستقیم زباله به رودخانه و دریا را یکی دیگر از منابع آلوده کننده دریای خزر برشمرد و گفت: در زمانی که باران می بارد، شیرابه‌های محل دپوی موقت زباله محمود آباد که پشت ورزشگاه جهان پهلوان توکلی است، مستقیم وارد دریا می‌شود.
تخلیه ۳۵ ساله زباله‌ها در فاصله ۲۰۰ تا ۳۰۰ متری دریای خزر در بابلسر
عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل با اشاره به اینکه زباله گردهایی که اقدام به جدا کردن زباله‌ها می‌کنند نیز به پراکندگی زباله‌ها و آسیب محیط‌زیست دامن می‌زنند، خاطرنشان کرد: تخلیه ۳۵ ساله زباله‌ها در فاصله ۲۰۰ تا ۳۰۰ متری دریای خزر در بابلسر یکی دیگر از مصداق‌های آلودگی است.
این استاد دانشگاه شیرابه زباله‌هایی که در چند صد متری دریا قرار دارند پس از بارش باران، مستقیماً توسط آب‌های زیرزمینی به سرعت وارد دریای خزر می‌شود، افزود: شیرابه محل دپوی زباله در آمل که به عمارت معروف است، به طور مستقیم وارد هراز و در نهایت دریای خزر می‌شود.
وی با اشاره به اینکه کشورهای دیگر چون آذربایجان پررنگ‌ترین نقش را در آلودگی دریای خزر دارد، تصریح کرد: صنایع نفتی که در گذشته در اختیار شوروی قرار داشت و در حال حاضر نیز رها شده است، در ورود آلودگی به دریای خزر نقش پررنگی دارد.
شنا در مازندران ممنوع / شناگاه‌های مازندران میکروبی هستند
این استاد دانشگاه با بیان اینکه بیشتر شناگاه‌های مازندران آلودگی میکروبی دارد و هیچ فردی نباید در آن شنا کند، افزود: آلودگی اثبات شده میکروبی در بسیاری از شناگاه های مازندران به ویژه منطقه شنا ممنوع که تمامی فاضلاب‌های منتهی به دریا در آن قسمت قرار دارد باید جدی گرفته شود چرا که انگار افراد در فاضلاب‌ها شنا می‌کنند و این امر در آینده ایجاد کننده مشکلات پوستی است.
وی با اشاره به اینکه آلودگی صنعتی نوع جدی‌تری از آلودگی‌های رایج در دریای خزر است، اظهار کرد: شهرک‌های صنعتی کشورمان و صنایع نفتی آذربایجان موجب ورود جیوه سرب به دریای خزر شده است، بدین ترتیب رژیم غذایی ماهیان نیز در این دریا تغییر کرده و باید گفت ماهیان دریای خزر نیز آلوده‌اند.
غلظت ۵ برابری فلزات سنگین دریای خزر نسبت به عسلویه
این استاد دانشگاه با اشاره به نتیجه مقاله‌های افرادی که در مرکز اکولوژی دریای خزر مشغول تحقیق هستند، با بیان اینکه بر اساس مستندات، غلظت فلزات سنگین و آلودگی‌های خاص دریای خزر ۵ برابر عسلویه است، خاطرنشان کرد: بافت‌های عمده ماهیان دریای خزر به جیوه و نیکل آلوده است اما به طور خاص ماهی کفال که از لجن کف دریا تغذیه می‌کند نیز آلودگی اثبات شده‌ای دارد و نباید آن را مصرف کرد.
گفت‌وگو از زینب تذکاری، خبرنگار ایسنا مازندران
انتهای پیام