مهدی مطهرنیا در گفت‌وگو با ایسنا در ارزیابی خود از عدم تمدید معافیت‌های نفتی از سوی آمریکا اظهار کرد: آنچه آمریکا به دنبال آن است، صفر به معنای مطلق نیست و اصولا در ادبیات سیاسی مفهوم مطلق به نام صفر یا یک نداریم، آن چه وجود دارد نسبی است، بنابراین اگر فروش نفت ایران کاهش قابل توجهی پیدا کند، بر منطق صفر قرار گرفته است زیرا دولت با کسری بودجه بالا برای پرداخت حقوق مواجه خواهد شد و این می‌تواند بحران را در جامعه ملی افزایش دهد.
وی افزود: در واقع آنچه که براساس کاهش صادرات به معنای صفر گفته می‌شود، در نگاه تحلیل‌گرایانه به این معنی است که ایران نتواند حتی یک بشکه نفت چه به صورت رسمی یا غیر رسمی از طریق بازارهای آزاد یا قاچاق نفت در بازار بین المللی به فروش برساند، اما آنچه اهمیت دارد این است که اگر ایالت متحده آمریکا بتواند فروش نفت ایران را به مقداری برساند که ایران با کسری بودجه بسیبار بالا رو به رو شود، یعنی به منطق صفر نزدیک شده است، چرا که فروش نفت نمی‌تواند تکافوی حداقل‌های مورد نیاز جامعه ملی باشد.
این کارشناس مسائل سیاسی معتقد است؛ از طرف دیگر باید بپذیریم که علیرغم این‌که گفته می شود کشورهای دیگر نمی‌توانند جایگزین نفتی فراهم کنند، آمریکا اکنون دیگر به نفت خاورمیانه نیاز ندارد و نفت برای آمریکا دیگر کالای استراتژیک نیست زیرا تولید نفت در این کشور بالاترین میزان تولید در جهان را دارد و از طرف دیگر کشورهایی مانند عربستان و امارات آمادگی خود را اعلام کرده‌اند تا بتوانند نفت جایگزین ایران را فراهم کنند.
این استاد دانشگاه ادامه داد: اما این که عربستان و امارات تا چه اندازه بتوانند این جایگزینی را حفظ کنند، وضعیت بازار نفت نشان داده به وعده عربستان و امارات تا حدود زیادی اعتماد می‌کنند، چرا که با تحریم نفت ایران و قرار گرفتن سپاه در لیست گروه‌های تروریستی توسط آمریکا شاهد بودیم که بازار نفت تکانی نخورد و وضعیت خودش را حفظ کرد.
مطهرنیا همچنین بیان کرد: در نگاه واقع‌گرایانه باید بپذیریم که وضعیت بازار نفت در این مسیر قرار گرفته، حتی زمانی که آمریکا هشت کشور را در این زمینه مستثنی کرد، یک تحلیل این بود که آمریکایی‌ها بر آن هستند تا بتوانند کنترل قیمت نفت را در بازار جهانی به نفع خود یا به نفع هم‌پیمانان خود تثبیت کنند، برای همین آمریکا برای ثبات قیمت نفت و کنترل این ثبات در یک وضعیت قابل قبول هشت کشور را از سال گذشته تاکنون مستثنی کرد و اکنون با توجه به اطمینان عملی که به دست آورده است چنین تصمیمی را در مورد عدم معافیت اتخاذ کرده است. گرچه بسیاری از کشورهایی که از ایران نفت خریداری می‌کردند، در ماه‌های اخیر به واسطه همین مساله خرید نفت را کاهش داده بودند و در یک وضعیت معنا داری شاهد این وضعیت قبل از اقدام آمریکا بوده‌ایم.
وی درباره این‌که آیا وضعیتی که بازار نفت با آن مواجه خواهد شد می‌تواند بر اقتصاد کشورهایی مانند هند یا چین تاثیرگذار باشد؟ گفت: اصولا کشورهای پیشرفته برای چنین وضعیت‌هایی از قبل تمهیداتی را می‌اندیشند و انبار ذخیره نفتی خود را افزایش می‌دهند تا با توجه به فعل و انفعالات سیاسی بتوانند آن را کنترل کنند، لذا فکر می‌کنم قیمت نفت همان‌طور که تاکنون تکان نخورده بعد از این هم تکان چندانی نخواهد داشت چرا که حدود یکسال است بازار نفت و مسائل بین‌المللی در حال آماده شدن با چنین وضعیتی بوده است.
این کارشناس مسائل بین‌الملل همچنین در مورد این‌که اگر کشورهایی بخواهند خارج از روال تولید نفت شان را افزایش دهند تا صادرات ایران را محدود کنند، واکنش ایران در برابر این اقدام چه می‌تواند باشد؟ ابراز کرد: ایران چه واکنشی می‌تواند نسبت به عربستان یا امارات داشته باشد یا هر کشور دیگری، پیش از این هم شاهد بودیم که روس‌ها بارها از این چنین شرایطی استفاده کرده‌اند تا سود بیش‌تری ببرند، ایران اهرم‌های فشار بر دیگر کشورها از طریق اوپک را دارد، اما تصمیمات اوپک تنها در مورد ایران گرفته نمی‌شود، از طرف دیگر تولیدکننده‌های نفت مانند عربستان در کنار آمریکا عمل می‌کنند.
انتهای پیام