همدان از جمله استان ها و مناطقی است که زیبایی و جاذبه های بکر و منحصربه فرد طبیعی را در کنار آثار تاریخی، فرهنگی و بناهای بازمانده از دوران باستان را یک جا در برابر دیدگان مشتاق مسافران و علاقه مندان می‌گشاید.

همدان را با خیلی وصف‌ها می‌شناسند، شهرسراب ها، شهر بناهای تاریخی، شهر بوعلی و باباطاهر و آخوندملاعلی و شهر هنرمندان صنایع‌دستی، هنرهای اصیلی که ریشه در این خاک داشته و دارد.

صنایع‌دستی، جزو لاینفک همدان به‌شمار می‌رود، اگرچه از مدتها قبل، بخشی از این هنرها به دیگر نقاط ایران نیز راه باز کرد و بعضا به نام دیگر شهرها، آوازه گرفته است اما همچنان ریشه در همدان و هنرمندان همدانی دارد.

به گزارش ایسنا، روستای کاج درشهر قروه درجزین و در 16 کیلومتری مرکز شهرستان رزن از توابع استان همدان واقع شده است که اهالی این روستا در ساخت تابلو عکس و فرش مهارت و هنر دیرینه ای را از نیاکان خود به ارث برده اند.

شغل سنتی غالب مردم این روستا و روستاهای اطراف از دیرباز کشاورزی و دامداری بوده است اما این روزها این روستا به عنوان مهد و مرکز یک هنر ارزشمند و گرانسنگ در کشور و حتی در سطح بین المللی شناخته می‌شود.

تاریخچه قاب عکس سازی چوبی در روستای کاج به حدود 50 سال قبل برمی گردد و این هنر توسط شخصی به نام برات علی صفاری که نخستین قاب عکس ساز در این روستاست به روستای کاج منتقل شده است.

هنرمند قاب سازمجموعه‌ای از هنرها را در خود دارد، منبت، نجاری، حکاکی، نقاشی و ... باید رنگ‌ها و چوب ها را بشناسد، باید هندسه بداند و قرینه‌سازی را با هوشیاری اجرا کند، همانطور که ذوق و سلیقه اهالی خونگرم و میهمان نواز کاج در دستان هنرمندان پیر و جوان هدایت شده و در قالب طرح ها و نقش و نگار زیبا در بدنه بی‌جان قاب عکس و دیگر دست ساخته ها نمود می یابد.

روستای «کاج» رزن قدیمی‌ترین مرکز قاب سازی کشور به‌شمار می‌آید که با بیش از ۵۰ سال قدمت سبب شده تا بیکاری از چهره خانواده‌های این روستا رخت ببندد و علاوه بر ایجاد اشتغال برای اهالی روستا، مردم از روستاهای همجوار نیز برای کار به این روستا می‌آیند.

تخت خلیل و برج‌های دیده‌بانی بنایی قدیمی است که در روستای کاج قرار گرفته است، این بنای تاریخی به گفته اهالی روستای کاج 700 سال عمر دارد و روزگاری قلعه باشکوهی بوده است اما نه تنها در فهرست آثار ملی ایران ثبت نشده است بلکه هنوز بسیاری از دوستداران میراث فرهنگی هم آن را نمی‌شناسند و به علت بی توجهی و عدم مرمت این قلعه تاریخی در گذر زمان،تخت خلیل به یک قلعه مخروبه تبدیل شده است.

معاون گردشگری میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان با اشاره به اینکه گردشگری روستایی ظرفیت مناسبی برای توسعه گردشگری استان است، گفت: این ظرفیت‌ فرصت خوبی برای توسعه تولید و ایجاداشتغال پایدار به وجود آورده است.

علی خاکسار با بیان اینکه  پرداختن به موضوع اقامت و پذیرایی از گردشگران در محیط روستایی می‌تواند در جذب گردشگر و شکوفایی گردشگری روستایی نقش موثری ایفا نماید، افزود: روستای کاج یکی از روستاهای هدف گردشگری استان همدان است که مردم این روستا به حرفه قاب سازی مشغول هستند.

وی تاکید کرد: روستاهای هدف گردشگری باید در طول زمان بر اساس میزان مشارکت اهالی، شورا و دهیاران ارزیابی شوند و تا مناطقی که نمی‌توانند به عنوان روستای هدف ادامه مسیر دهند از فهرست خارج شده و روستاهایی که برای همکاری و مشارکت دارای انگیزه هستند؛ وارد این حوزه گردند.

خاکسار با بیان اینکه روستای کاج اقامتگاه بومگردی ندارد عنوان کرد: علت نام‌گذاری روستا مشخص نیست اما اوج شکوفایی روستا به دوره سلجوقیان برمی‌گردد و گلیم، قالی و قاب از مهم ترین صنایع دستی کاج به شمار می‌روند.

وی با بیان اینکه پیشینه تاریخی بسیار قوی، وجود نیروی انسانی پای کار و وجود نیروی جوان علاقمند به کار در این زمینه از نقاط قابل توجه در این روستا است افزود: صنایع دستی می تواند اقتصاد استان را رونق دهد وبا تقویت صنایع دستی می توانیم اقتصاد استان را تقویت کنیم و افراد پشتیبان می توانند در این زمینه نقش کلیدی داشته باشند.

سرپرست اداره میراث فرهنگی شهرستان رزن با بیان اینکه تنها منبع آب روستای کاج در وسط تخت خلیل احداث شده که نشان از زندگی پر رونق در این روستا با مرکزیت این قلعه تاریخی بوده است، گفت: قلعه تاریخی تخت خلیل به دلیل نبود سازمان میراث فرهنگی در شهرستان رزن در سال های گذشته مورد توجه قرار نگرفته و تا حدودی تخریب شده است اما در حال حاضر به دنبال گرفتن اعتبار برای مرمت تخت خلیل هستیم.

شهروز کهیایی با بیان اینکه کاج به عنوان روستای شاخص در بخش صنایع دستی در شهرستان رزن معرفی شده است، افزود: این روستا جزء روستاهایی است که از طرف میراث فرهنگی و صنایع دستی به عنوان خوشه صنعتی محسوب شده و در تولید محصولاتی مانند قاب عکس ،آینه و میز کنسول درغرب کشور بی نظیر و در ایران کم‌نظیر است.

وی با بیان اینکه تولید کنندگان بیشتر تولیدات خود را به استانهای تهران‌، کرمانشاه‌، قم‌، اصفهان‌، فارس‌ و خوزستان‌ صادر می کنند وبه طور غیر مستقیم و با واسطه نیز تولیدات خود را به کشورهای حاشیه خلیج فارس به فروش می رسانند، اضافه کرد: اهالی روستای گرمک همدان نیز در حوزه قاب سازی فعالیت می کنند.

کهیایی بزرگترین مشکل قاب سازان کاجی را نبود صنعت بسته بندی دانست و گفت:قاب های تولید شده بدون بسته بندی با قیمت ارزان صادر شده و این کشورها با بسته بندی قاب های تزئینی آنها را چندین برابر قیمت اولیه به کشورهای اروپایی صادر می کنند.

وی  با بیان اینکه بسته بندی صنایع دستی منتج به ارزش افزوده بالای محصول شده و هویت محصول خواهد بود عنوان کرد: بسته‌بندی باعث می‌شود محصول به لحاظ زیبایی شناسی جلوه بهتری پیدا کرده و ارتباط بین مخاطب و تولید کننده به صورت دائمی برقرار شده و حضور صنایع دستی در بازارهای جهانی نیازمند بسته بندی این محصولات است.

کهیایی بیان کرد: صنایع دستی بر خلاف تولیدات ماشینی، با گذشت زمان و فرسودگی دستگاه ها نه تنها از کیفیت شان کاسته نمی شود بلکه تولید کنندگان با افزایش مهارت و به کارگیری خلاقیت های جدید، ارزش و افزوده بیشتر ایجاد می کنند.

وی با بیان اینکه صنایع دستی به دلیل برخورداری از بار فرهنگی و دارا بودن جنبه های هنری می‌تواند عامل ترویج عناصر فرهنگی در نقاط مختلف کشور و حتی فراسوی مرزها باشد، افزود: با رونق بسته‌بندی درست در حوزه صنایع‌دستی، قطعا شاهد افزایش فروش محصول و ارزآوری برای کشور خواهیم بود همچنین صنایع‌دستی یکی از دستاوردهایی است که قضاوت‌های تاریخی منتسب به آن دوره تاریخی را آسان می‌کند.

دهیار روستای کاج با بیان اینکه 70کارگاه قاب سازی درروستا فعال است و از این تعداد 60 کارگاه مجوز دارند گفت: این کارگاه های تولیدی برای 300 نفر مستقیم و150 نفر به طور غیر مستقیم فرصت شغلی ایجاد کرده است و صنعتگران فعال در این حرفه تولیدات خود را در سطح کشور و حتی شهرهای کوچک در حجم فراوان به فروش می رسانند.

محسن حجازی با بیان اینکه هزار و 53 نفر در این روستا زندگی می کنند، افزود: مردم روستای کاج غالبا دامدار یا کشاورز بودند اما حدود نیم قرن است که به حرفه قاب سازی مشغول هستند.

وی با بیان اینکه قاب های تولیدی به کشورهای عربی و سراسر کشور صادر می شوند، عنوان کرد: تخت خلیل تنها آثار تاریخی روستای کاج است که با گذر زمان به یک مخروبه تبدیل شده و تاکنون به ثبت آثار ملی نرسیده است.

حجازی فرسودگی شبکه آب، نبود شبکه فاضلاب،خشک شدن قنات و نبود آسفالت و زیرساخت های جاده ای را از مشکلات اصلی روستا برشمرد و گفت: کارگاه‌های این روستا در تولید قاب عکس، آینه و میز کنسول فعالیت می‌کنند همچنین دست‌ ساخته‌های‌ هنرمندان‌ روستای‌ کاج‌ منحصر به‌ قاب‌ کردن‌ عکس‌ها و خاطره‌ها نیست،آثار خوشنویسی‌، نقاشی، فرش‌های‌ تزئینی‌ و آینه‌ها در این‌ قاب‌ها جلوه‌ دیگری‌ پیدا می‌کند.

گزارش از: نرگس باستان، خبرنگار ایسنا، منطقه همدان

انتهای پیام