دیاکو حسینی در گفت‌وگو با ایسنا در ارزیابی خود از ثبت سازوکار ویژه مبادله تجاری اروپا با ایران (اینستکس) از سوی سه کشور اروپایی آلمان، فرانسه و انگلیس گفت: بخش مهمی از ارزیابی درست از این مساله وابسته است به این‌که باید توقعات‌مان را از مسائل مختلف کنترل کنیم، امروز باید تصریح کنیم توانایی سه کشور اروپایی برای جبران مافات خروج آمریکا از برجام بسیار محدود است و سه کشور اروپایی در برابر قدرت جهانی آمریکا و در برابر قدرت دلار توانایی محدودی دارند و به طور خاص این سه کشور خیلی در هم تنیده و وابسته به اقتصاد آمریکا هستند.

وی تصریح کرد: بنابراین، این انتظار که اروپا بتواند کاملاً خروج آمریکا از برجام را جبران کند و ما را به وضعیتی برساند که گویا آمریکا از برجام خارج نشده، قطعاً یک انتظار اشتباهی است لذا در این چارچوب باید اقدامات سه کشور اروپایی را ارزیابی کرد.

این تحلیل‌گر ارشد مسائل بین‌الملل خاطرنشان کرد: نکته مهم این است که اروپایی‌ها به رغم همه تهدیدات آمریکا، مخالفت‌ها و هزینه‌هایی که به طور بالقوه پرداخت می‌کنند، تصمیم گرفتند که این کار را انجام داده و نشان دهند که از برجام حمایت خواهند کرد و تلاش می‌کنند که خروج آمریکا از برجام را برای ایران جبران کنند.

حسینی در ادامه اظهار کرد: درواقع چنین اقدامی یک اراده سیاسی را بازتاب می‌دهد که به نظرم تا این‌جای کار قدم قابل توجهی از طرف اروپا برداشته شده است. البته در طرف دیگر ماجرا این واقعیت قرار دارد که ایران نتایج عملی را خواهد سنجید که اقدامات خوب اروپا می‌تواند تا اندازه‌ای جبران کننده خروج آمریکا از برجام به لحاظ مادی و مزایای اقتصادی برجام برای ایران باشد یا خیر و براساس آن باید تصمیم گرفت که چه کاری در آینده در واکنش به اقدامات آمریکا انجام دهیم.

مدیر برنامه مطالعات جهانی مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری تاکید کرد: اولین گام بعد از ثبت این مکانیزم طبعاً اجرایی شدن آن است، در مرحله اجرایی شدن باید نواقص سیستم تشخیص داده شده و مشکلات شناسایی شود، در این صورت تکامل پیدا می‌کند و در جریان این تکامل در آینده همه کشورها غیر از آمریکا می‌توانند تلاش کنند که چنین مکانیزم‌هایی را برای خودشان در ارتباط با ایران ابداع کنند یا چه بسا بتوانند همین مکانیزم اروپایی را به لحاظ کارکردی گسترش دهند که شامل سایر کشورهای مختلف تجارت کننده با ایران هم شود.

وی افزود: این‌ها گام‌های بعدی است، اما قبل از این کار، باید بدانیم این مکانیزم در ارتباط با اروپا چگونه عمل می‌کند؟ چه نقاط ضعفی دارد؟ و به این فکر کنیم که چطور آن را بسط دهیم تا شامل سایر کشورها از جمله هند و چین هم شود.

این تحلیل‌گر ارشد مسائل بین‌الملل درباره این‌که آیا این امکان وجود دارد اتحادیه اروپا بخواهد مکانیزم جامع‌تری را ارائه دهد؟ گفت: همه این‌ها وابسته است به این‌که این مکانیزم در رابطه با سه کشوری که آن را به پیش می‌برند چگونه عمل می‌کند، اگر موفقیت‌آمیز باشد از آن جایی که فرانسه و آلمان عملاً قوه محرکه اتحادیه اروپا هستند، می‌توانند سایر کشورهای اروپایی را متقاعد کنند که از این مکانیزم برای تجارت با ایران استفاده کنند.

حسینی تصریح کرد: بنابراین همه این موضوعات وابسته است به چند ماه آینده و اجرایی شدن و نحوه موفقیت آمیز بودن آن، به ویژه در ارتباط با همان معدود شرکت‌های کوچک و متوسطی که قرار است در سایه این مکانیزم با ایران وارد تجارت و تعامل شوند.

مدیر برنامه مطالعات جهانی مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری در ادامه بیان کرد: این مکانیزم زمانی می‌تواند موفقیت‌آمیزتر بوده و برای ایران قانع کننده باشد که امکان تجارت‌های پولی و مالی را فراهم کند نه فقط از طریق فروش کالا به ایران بدون اینکه پول مشخصی دخالت داشته باشد، مدلی که در اینستکس طراحی شده صرفاً سپردن اعتبار است، در حالی که آنچه ایران نیاز دارد جذب سرمایه‌گذاری خارجی برای تقویت روابط تجاری خودش است که این مکانیزم قادر نیست آن را مورد حمایت قرار دهد اما می‌تواند سنگ بنایی باشد برای اینکه مکانیزم ارائه شده چتر پوششی مالی را هم در آینده در روابط تجاری ایران و اروپا به طور کلی فراهم کند.

وی در پایان درباره اینکه آیا اقدام آمریکا در خروج از پیمان‌های بین‌المللی از جمله INF (پیمان منع موشک‌های هسته‌ای میان‌برد ) واکنشی به اقدامات اروپایی‌ها است؟ گفت: نه الزاماً، این مساله خاص مربوط به رقابت‌های جهانی آمریکا به طور خاص با کشور چین می‌شود، امروز چینی‌ها مهم‌ترین کشوری هستند که برتری نظامی آمریکا را در یک چشم‌انداز میان مدت به طور جدی تهدید می‌کنند و انگیزه بالایی هم برای این کار دارند، از نظر آمریکایی‌ها بخشی از پیمان‌های نظامی که آمریکا عضو آن است محصول دوران جنگ سرد و در ارتباط با روسیه بوده که باید به روز رسانی شود و متناسب با تهدیداتی که آمریکا را مورد توجه قرار می‌دهد هماهنگ شود، لذا از نظر آمریکایی‌ها منبع بسیاری از این تهدیدات امروز در شرق آسیا به خصوص در چین است.

انتهای پیام