به گزارش ایسنا، امروزه تاثیرات تغییر اقلیم به نقطه‌ای رسیده است که دیگر هشدارها از اثبات وجود آن فراتر رفته و خط مشی‌ها و سیاست‌ها در راستای کاهش اثرات آن تعیین می‌شوند.
در این میان دانیال قربانی، دانشجوی کارشناسی ارشد گروه مهندسی آب دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری با راهنمایی دکتر محمود رائینی استاد این دانشگاه، به بررسی «ارزیابی تاثیر اقلیم بر تامین نیاز سرمایی گردو» پرداختند.
دکتر محمود رائینی در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به اینکه مناطق معتدل در همه‌جای جهان با تنوع فصل‌ها شناخته می‌شوند، اظهار کرد: بروز سرما در زمستان بسته به عرض جغرافیایی و ارتفاع در این مناطق متفاوت است اما شاخصه کلی این مناطق گذراندن سرمایی محسوس در زمستان به حساب می‌آید.
وی با اشاره به اینکه جانوران و حیواناتی که در این نواحی زندگی می‌کنند باید خود را به نحوی با این سرماها سازگار سازند در غیر این صورت فرد یا گونه در معرض مرگ و نابودی قرار می‌گیرد، تصریح کرد: پدیده خواب زمستانی یا نهفتگی، سازوکاری است که موجب تاب آوری گیاهان چندساله در معرض سرمای زمستان می‌شود.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری افزود: به شکل کلی نحوه عمل این سازوکار این‌گونه است که گیاه تحت اثر نوردورگی، کاهش طول روز و دما برخی فعالیت‌های حیاتی خود را کند یا متوقف می‌کند تا از آسیب دیدگی در زمستان بپرهیزد.
رائینی با اشاره به اینکه درخت تا زمانی که مقادیر مشخصی از سرما را پشت سر نگذارد از این مرحله خارج نمی‌شود و این به آن خاطر است که جوانه‌های گیاه در معرض سرماهای بحرانی قرار نگیرند، گفت: پدیده مذکور در طول سال‌ها تکامل و سازگاری ایجاد و در درختان نهادینه شد اما تغییر اقلیم جهانی که در اثر تولید بیشتر گازهای گلخانه‌ای در حال روی دادن است می‌تواند تأثیراتی بر زیست طبیعی موجودات بگذارد.
این استاد دانشگاه افزود: بشر پس از عصر صنعتی‌سازی با تولید مقادیر بیشتر گازهای گلخانه‌ای به‌ویژه دی‌اکسید کربن ناشی از فعالیت کارخانه‌ها و خودروها باعث به دام افتادن مقدار بیشتری از گرما در نیوار (جو) زمین شده است که خود را به شکل گرمایش فراگیر نشان میدهد.
وی با اشاره به اینکه از جمله اثرات ناشی از گرمایش فراگیر، تاثیر بر بخش کشاورزی و باغبانی است، خاطرنشان کرد: یکی از اشکال ممکن این تاثیرات، اثر بر نیاز سرمایی است و همان‌گونه که اشاره شد، درختان نواحی معتدل مانند گردو برای خروج از نهفتگی زمستانی نیاز به تحمل مقادیری سرما دارند اما گرمایش فراگیر که با بالا رفتن میانگین دمای جهانی و کاسته شدن از سرمای زمستانی همراه است، ممکن است این سازوکار تکاملی را متاثر سازد.
رائینی افزود: فراهم نشدن سرمای مورد نیاز در زمستان برای درخت گردو موجب تاخیر در گلدهی و کاهش محصول می‌شود.
ارزیابی عملی تاثیر تغییر اقلیم بر تامین نیاز سرمایی گردو
دانیال قربانی، دانشجوی کارشناسی ارشد گروه مهندسی آب دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری نیز در حاشیه دفاع از پایان‌نامه خود در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: در این پژوهش درختان گردو در مناطق شمالی استان سمنان مورد مطالعه قرار گرفتند.
وی تصریح کرد: سناریوهای اقلیمی برای سال‌های پیش‌رو تا پایان سده کنونی میلادی با کمک نرم افزار SDSM برای منطقه مورد مطالعه (دامنه جنوبی البرز مرکزی و شمال استان سمنان) ریزمقیاس شد تا بتوان نحوه تغییرات دما را در ابعاد محلی مشاهده کرد.
این دانشجو افزود: سپس با کمک برخی مدل‌های رایج سرمایش، (مدل ساعات سرمایش، مدل یوتای اصلاح شده و یوتای مثبت) اندازه سرمایش برای بازه‌های زمانی 30 - 2006، 75 - 2031 و 99 - 2076 و سه سناریوی RCP2.6 ، RCP4.5 و RCP8.5 برآورد و با مقادیر کنونی مقایسه شد.
دانشجوی کارشناسی ارشد گروه مهندسی آب دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری خاطرنشان کرد: نتایج به دست آمده نشان میدهد که در بازه‌های زمانی متاخر کاهش معناداری در مقدار سرمای زمستانی به وجود می‌آید و ممکن است این کاهش باعث فراهم نیامدن سرمای مورد نیاز درختان گردوی منطقه شود.
وی با اشاره به اینکه اندازه کاهش در سناریوی بدبینانه‌تر ( RCP8.5 ) حتی شدیدتر و نگران کننده‌تر است، گفت: از این رو و با چشم‌انداز نامطمئن از آینده اقلیمی زمین، لازم است تا در این مورد چاره‌ای برای سازگاری با وضع پیش‌رو اندیشیده شود.
قربانی اظهار کرد: استفاده و توسعه رقم‌های سازگار و با وضع جدید که با تحمل سرمای کمتری به گلدهی میروند یا بهره‌گیری از روش‌های مکمل، مانند استفاده از برخی مواد شیمیایی برای شکستن نهفتگی درخت راهکارهایی هستند که باید از هم اکنون به شکل جدی مورد مطالعه و بررسی قرار گیرند تا با آمادگی در برخورد با تغییرات محتمل اقلیمی از زیان ناشی از آن پیشگیری یا از اندازه خسارات کاست.