به‌ گزارش ‌ایسنا، علی محمد طهماسبی بیرگانی در نشست خبری با موضوع "اقدامات ستاد ملی مقابله با پدیده گردوغبار" با اشاره به این که ستاد ملی مقابله با پدیده گرد و غبار از سال 88 ــ 89 کار خود را آغاز کرد، گفت‌: به دنبال وقوع رخدادهای گردوغباری در مناطق مختلف کشور در حدود سال 85 که ناشی از گردوغبارهای عراق و سوریه بود، کارگروه مقابله با گردوغبار تشکیل شد.

وی با اشاره به ابلاغ آیین‌نامه‌ ستاد ملی مقابله با گردوغبار توسط هیات دولت در سال 88، اظهار کرد: در سال 95 اصلاحیه‌ای روی این آیین‌نامه‌ صورت گرفت و در حال‌ حاضر نیز این آیین‌نامه‌ ملاک کار ما  است. 14 هزار وزارتخانه و سازمان عضو مقابله با گردوغبار هستند و سازمان محیط زیست نیز مسئولیت نظارت بر اجرای برنامه‌های مقابله با گردوغبار، پیگیری اقدامات و تهیه برنامه‌های عمل مقابله با گردوغبار را بر عهده دارد.

رییس ستاد ملی مقابله با پدیده گردوغبار، با بیان این که به دلیل تعدد موضوعات و طولانی شدن تصمیم گیری‌ها کارگروه‌های تخصصی در ستاد ملی مقابله با گردوغبار راه‌اندازی کرده‌ایم، گفت‌:  وظایف دستگاه‌های مختلف بر اساس مواد آیین‌نامه‌ تفکیک شده است. بر این اساس کمیته‌های تخصصی را تشکیل داده‌ایم  که این کمیته‌های تخصصی و فنی با حضور کارشناسان 14 دستگاه برگزار می‌شود.

وی ادامه‌ داد: ریاست کارگروه اصلی مقابله با گردوغبار را عیسی کلانتری، رییس سازمان محیط زیست بر عهده دارد و جلسات  کارگروه اصلی با حضور معاونان وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها برگزار می‌شود.

طهماسبی بیرگانی با اشاره به این که بر اساس ماده "سه" آیین‌نامه‌ ستاد ملی مقابله با گردوغبار باید با کمک دستگاه‌ها منشاءیابی گردوغبار را در نقاط مختلف کشور انجام دهیم، گفت‌: سازمان محیط زیست منشاءیابی و تدوین برنامه‌های عمل و اقدام به منظور مقابله با گردوغبار را بر عهده دارد و برای همین موضوع کارگاهی را راه‌اندازی کرده‌ایم. منشاءیابی داخلی گردو غبار با استفاده از نظرات سازمان جنگل ها، سازمان زمین شناسی و سازمان هواشناسی در حال‌ انجام شدن است.

وی در مورد منشاءیابی خارجی گردوغبار ، اظهار کرد: پیش از این قراردادهایی با کشورهای عراق و سوریه به منظور شناسایی و مقابله با گردوغبار منعقد کرده‌ایم که متاسفانه محقق نشده است. بنابراین بنا داریم برنامه‌هایی که مورد قبول این کشورها باشد را تهیه کرده و از طریق کنوانسیون‌های بین‌المللی جنبه عملیاتی به این برنامه‌ها ببخشیم.  

رییس ستاد ملی مقابله با پدیده گردوغبار با اشاره به پیگیری موضوع مالچ جایگزین توسط ستاد ملی مقابله با گردوغبار ، تصریح کرد: حدود 70 متقاضی درباره "مالچ جایگزین" داشتیم و از چند سال پیش صحبت‌های متعددی در این مورد مطرح شده بود. بر اساس ماده "چهار" آیین‌نامه‌ ستاد ملی مقابله با گردوغبار به این موضوع پرداخته شد و یک کارگروه تخصصی برای پیگیری مالچ جایگزین تشکیل شد تا تعیین تکلیف  در این مورد صورت گیرد. تاکنون این کارگروه تخصصی  14 جلسه تشکیل داده و 24 متقاضی از بین 70 متقاضی به سوالات سازمان محیط زیست پاسخ دادند. شاخص‌های مربوط به این موضوع تا مرحله صدور مجوز، تعیین تکلیف شده است.

وی با اشاره به اهمیت تالاب‌ها در کنترل کانون‌های گردوغبار هم، گفت‌: جلساتی هم در ستاد ملی مقابله با گردوغبار برای احیای تالاب‌ها برگزار  می‌شود چون بیشتر مناطق گردوغبار خیز مربوط به محدوده‌هایی است که از مناطق تالابی به مناطق دشتی تبدیل شده است.

طهماسبی بیرگانی با بیان این که مهم‌ترین متولی تثبیت گردوخاک در کشور وزارت جهاد کشاورزی است، خاطر نشان کرد: در سال 94 برای بحث گردوغبار 17.5 میلیارد تومان هزینه شد. همچنین در سال 95 به دلیل وسعت مشکل گردوغبار در استان خوزستان 30 میلیارد تومان برای این استان اختصاص یافت. در سال 96 اعتبار بیشتری برای  مقابله با گردو غبار پرداخت شد که حدود 285 میلیارد تومان برای کل استان های کشور بود. این رقم برای فعالیت همه دستگاه‌های متولی مقابله با گردوغبار اختصاص داده شد.

وی ادامه‌ داد: امسال 350 میلیارد تومان از محل صندوق توسعه ملی به گردوغبار استان خوزستان اختصاص یافته است. البته استان‌های سیستان‌وبلوچستان ، کرمان، خراسان جنوبی و هرمزگان جزو اولویت های سازمان محیط زیست در مقابله با گردوغبار هستند.

رییس ستاد ملی مقابله با پدیده گردوغبار با اشاره به این که 85 درصد از مساحت کشور ما در مناطق خشک و نیمه خشک واقع شده است، گفت‌: همین موضوع باعث شده که بیابان زایی در کشور ما با سرعت بیشتری صورت گیرد و در نتیجه‌ بیابان زایی ، گردوغبار و فرسایش بادی ایجاد می‌شود. از قدیم کشور ما با این پدیده مواجه بوده که طبیعتا افزایش تبخیر و تغییر اقلیم و همچنین فعالیت‌های انسانی ، فرسایش بادی و توفان ماسه ای را گسترش داده است.  

وی با تاکید بر اینکه تثبیت ماسه و فرسایش بادی را وزارت جهاد کشاورزی دنبال می‌کند، گفت‌: طی حداقل نیم قرن اخیر این وزارتخانه اقداماتی را برای تثبیت ماسه و فرسایش بادی انجام داده است، اما گردوغبار یک پدیده نوظهور است که در اثر تغییر اقلیم و همچنین فعالیت‌های مخرب انسانی در حوزه توسعه ایجاد شده است.

طهماسبی بیرگانی ادامه‌ داد: 20 میلیون هکتار مناطق تحت تاثیر فرسایش بادی در کشور وجود دارد که با توجه به مطالعات اخیر صورت گرفته و 30 میلیون هکتار از مساحت کشور تحت تاثیر گردوغبار قرار دارد.

وی تاکید کرد: به استثنای نوار  ساحلی کشور بقیه استان‌ها یا تاثیرگذار و یا تاثیرپذیر از گردوغبار هستند.

رییس ستاد ملی مقابله با پدیده گردوغبار در مورد تعیین سهم گردوغبارهای داخلی و خارجی کشور، تصریح کرد: نمی‌توان در مورد تاثیر کانون‌های داخلی و خارجی گردوغبار درصد بندی ارائه داد، چون عوامل متعدد از جمله تعداد رخ دادهای گردوغبار، غلظت گردوغبار و ماندگاری آن در تعیین سهم‌ها تاثیرگذار است. بنابراین  درصد بندی‌ها از نظر علمی منسوخ و من در آوردی است.

وی اظهار کرد: باید به جای تعیین سهم کانون‌های داخلی و خارجی در گرد و غبارهای ایران  پهنه‌های سرزمینی غبارخیز را شناسایی و مشخص کنیم. بنابراین در تعیین کانون‌های گردوغبار خارجی نیز باید بدانیم که در کشورهای عراق، سوریه، یمن و عربستان که پهنه‌های سرزمینی که استعداد خیزش گردوغبار را دارند و کشور ما را تحت تاثیر قرار می‌دهند چه میزان هستند و شدت تاثیر آنها بر کشور ما تا چه حدی است؟

طهماسبی بیرگانی ادامه‌ داد: در شرق کشور گردوغبارهایی از افغانستان و پاکستان کشور ما را متأثر می‌کند. همچنین از شمال شرق از ترکمنستان گردوغبار را داریم.

وی گفت‌: در استان‌های خوزستان و سیستان‌ و بلوچستان علاوه بر طوفان ماسه، گردوغبار هم داریم که اخیرا نیز تشدید شده است.

رییس ستاد ملی مقابله با پدیده گردوغبار در مورد بودجه‌های مربوط به گردوغبار، خاطرنشان کرد: پیشنهاد بودجه 525 میلیارد تومانی برای بحث مقابله با گردوغبار کشور را داشتیم، اما در سند قانون بودجه سالیانه متوجه شدیم که این رقم صرفا برای استان خوزستان اختصاص یافته است. در مورد این موضوع با رییس مجلس شورای اسلامی از طریق سازمان محیط زیست مکاتبه کردیم. همچنین نامه‌هایی نیز به دفتر مقام معظم رهبری از طرف وزارت جهاد کشاورزی ارسال شد.

وی ادامه‌ داد: پاسخ این بود که این اختصاص بودجه با اذن مقام معظم رهبری بوده و تغییر در این موضوع به اذن مجدد ایشان نیاز دارد.  بر اساس تاکید رییس مجلس شورای اسلامی قرار شده است که در بودجه سال 98 به طور خاص به موضوع گردوغبار سیستان‌وبلوچستان پرداخته شود و سازمان محیط زیست نیز به دنبال آن است که تا بودجه جداگانه‌ای برای این موضوع در نظر بگیرد. برنامه عمل استان سیستان‌وبلوچستان تهیه شده است، اما فعلا بودجه‌ای برای اجرای آن وجود ندارد. البته سازمان جنگل‌ها اقدامات مربوط به فرسایش بادی را در این استان انجام می‌دهد.

طهماسبی بیرگانی در مورد حق آبه تالاب هامون، اظهارکرد: از 820 میلیون متر مکعب حق آبه تالاب هامون که باید کشور افغانستان آن را تامین کند، امسال صرفا 35 میلیون مترمکعب آن پرداخت شده است. این میزان آب در «چاه نیمه‌ها» برای تأمین آب شرب این منطقه ذخیره شده است.

وی با اشاره به اینکه سهم محیط زیست از 820 میلیون متر مکعب 60 میلیون متر مکعب است، گفت‌: از این میزان هنوز هیچ عددی تخصیص داده نشده است، با این وجود با سازمان آب و وزارت نیرو مکاتبه کرده‌ایم که از همان 35 میلیون متر مکعب تخصیص یافته به محیط زیست نیز داده شود.

رییس ستاد ملی مقابله با پدیده گردوغبار با اشاره به فعالیت کارگروه آب وزارت امور خارجه، اظهار کرد: از وزارت امور خارجه نیز درخواست کرده‌ایم که در بحث حق آبه هامون فعال‌تر باشند تا با افغانستان در موضوع آب به نتیجه‌ برسیم.

وی در مورد نحوه توزیع بودجه 100 میلیون دلاری مقابله با گردوغبار، تصریح کرد: کل سهم سازمان محیط زیست از 100 میلیون دلار یا همان 350 میلیارد تومان تنها پنج درصد است و 95 درصد مابقی آن به دستگاه‌های دیگر اختصاص می‌یابد. حدود 70 درصد از این بودجه به ارگان‌های اجرایی به ویژه‌ سازمان جنگل‌ها که کار تثبیت گردوغبار را انجام می‌دهند، داده خواهد شد.

طهماسبی بیرگانی تاکید کرد: سازمان محیط زیست بیشتر بحث نظارت بر اجرای برنامه‌های مربوط به گردوغبار را انجام می‌دهد. 

وی با اشاره به برگزاری جلسه کمیته‌ تخصصی ستاد مقابله با گردوغبار برای مشخص کردن جزئیات اختصاص بودجه، گفت‌: دوشنبه هفته جاری جزئیات مربوط به اختصاص بودجه مشخص خواهد شد. سازمان محیط زیست نیز صرفا کار نظارت را بر عهده دارد.

طهماسبی بیرگانی در ادامه‌ در مورد منشاءیابی کانون‌های خارجی با کمک سازمان هواشناسی، گفت‌: قرار شده است در کشورهای اطراف که شهرهای ما را تحت تاثیر گردوغبار قرار می‌دهند منشاء یابی گردوغبار از طریق سازمان هواشناسی صورت بگیرد. همچنین قصد داریم پهنه‌های غبارخیز را با توجه به شدت غبار با کمک سازمان هواشناسی انجام دهیم. تهیه نقشه پراکنش مناطق تحت تاثیر فرسایش بادی و غبارخیز تا پایان امسال انجام می‌شود و یک میلیارد تومان برای تهیه این نقشه نیاز داریم.

وی در مورد احتمال افزایش کانون‌های گردوغبار اظهارکرد: اگر رسیدگی و مراقبت صورت نگیرد، احتمال گسترده شدن کانون گردوغبار وجود دارد. حتی  برخی از مناطق حفاظت شده و مراتع تخریب یافته درجه سه در صورت عدم مدیریت، تبدیل به مناطق مستعد غبار می‌شوند. مناطقی که وابستگی به رطوبت بالا دارند و مناطق مرتعی که با خشکسالی مواجه شده‌اند، در شرایط خطرناکی به لحاظ تبدیل به کانون گردوغبار به سر می‌برند.

رییس ستاد ملی مقابله با پدیده گردوغبار در مورد اثرگذاری اقدامات مقابله با گردوغبار که طی سال‌های گذشته انجام شده است، اظهار کرد: طی 60 سال گذشته 2.4 میلیون هکتار جنگل دست کاشت در کرمان، اهواز، تایباد و ... انجام شده است  که در کنترل غبار بسیار موثر بوده است، اما باید این را بدانیم که نهال کاری و ایجاد پوشش درختی تنها راهکار مقابله با گردوغبار نیست.

وی در ادامه‌ تاکید کرد: مدیریت "چرا" از جمله روش‌هایی است که با هزینه پایین می‌تواند وسعت بسیاری از مناطق غبارخیز را کنترل کند. همچنین (قرق، بوته کاری، مدیریت آب و مدیریت چرا)، راهکارهایی هستند که می‌توان برای مقابله با گردوغبار اتخاذ کرد.

طهماسبی بیرگانی در مورد کانال آبیاری طراحی شده برای استان خوزستان، اظهار کرد: این کانال دو کارکرد دارد. هم می‌تواند کار آبرسانی را برای زمین‌های نخل شادگان انجام دهد و هم در ماه‌های آذر و دی پخش آب از طریق این کانال‌ها صورت گیرد. پیش‌بینی می‌شود که 40 میلیارد تومان برای این کانال آبیاری نیاز است.

وی در ادامه‌ در مورد وضعیت تالاب "جازموریان"، اظهار کرد: متاسفانه ادعاهای غلطی در مورد نقش 25 درصدی تالاب جازموریان مطرح می‌شود. خوشبختانه امسال سیلاب خوبی در جازموریان شده است و این تالاب وضعیت نسبتا بهتری نسبت به سال گذشته دارد.

رییس ستاد ملی مقابله با پدیده گردوغبار، اظهار کرد: در حال‌ حاضر مهم‌ترین مشکل استان کرمان در بحث گردوغبار منطقه "ریگان" است. از سال 92 یک کار تحقیقی در این حوزه صورت گرفته است و حتی اولین ایستگاه فرسایش بادی در "ریگان " مستقر شد. از لحاظ غلظت و تکرار رخداد گردوغبار این منطقه حساس‌تر است.

وی در مورد کنترل کانون‌های خارجی گردوغبار، گفت‌: پیش از این یادداشت تفاهمی با کشورهای عراق و سوریه در مورد کنترل گردوغبار وجود داشت، اما در اولویت این کشورها قرار نگرفت و هنوز هم توجهی از سوی آنها به این برنامه‌ها  وجود ندارد. تصمیم گرفتیم  که یک برنامه عمل سه جانبه کلید بزنیم تا قابلیت عملیاتی شدن نیز داشته باشد. این برنامه از طریق مراجع بین‌المللی از جمله کنوانسیون مقابله با بیابان زایی و کنوانسیون تغییرات آب و هوا الزام آور خواهد شد.

انتهای پیام