به گزارش ایسنا، این مترجم در آستانه برگزاری همایش «حق مالکیت ادبی؛ گفته‌ها و ناگفته‌ها» با اشاره به برخی نگرانی‌ها درباره وضعیت نشر و افزایش قیمت کتاب‌های ترجمه بعد از پذیرفتن قانون کپی‌رایت، گفت: هیچ بهانه‌ای دزدی کردن را توجیه نمی‌کند. ما به سادگی از دستاوردهای نویسندگان خارجی استفاده می‌کنیم، بدون اینکه خودمان را ملزم به پرداخت هزینه یا جبران بدانیم. انگار قبح ماجرا برای ما ریخته است. به نظرم باید هرچه زودتر به این کنوانسیون بپیوندیم، ضمن اینکه راه‌هایی وجود دارد که این آسیب‌ها را به حداقل برساند.

او با تاکید بر اینکه پذیرفتن چنین معاهده‌ای می‌تواند هم جنبه‌های مثبت داشته باشد و هم منفی افزود: درست است که با پذیرفتن قانون کپی‌رایت، دیگر چند ترجمه مختلف از یک کتاب به بازار نخواهد آمد، ولی هیچ تضمینی هم وجود ندارد که بهترین مترجم به سراغ یک کتاب برود؛ بنابراین هر کتاب پرفروشی که به بازار بیاید، مسابقه‌ای بین ناشران به راه می‌افتد که هرکدام زودتر بتوانند کپی‌رایت کتاب را بخرند. ناشران خارجی هم که شناختی روی مترجمان ندارند، احتمالا کتاب را به بالاترین پیشنهاد می‌فروشند و لزوما بهترین کیفیت از آن کتاب به بازار نخواهد آمد. ولی این مشکل هم بالاخره حل خواهد شد. بعد از مدتی ناشران شناختی نسبت به مترجمان پیدا می‌کنند، یا وقتی ناشری حق ترجمه کتابی را گرفت و خیالش جمع شد که ناشر دیگری به سراغ کتاب نخواهد رفت، سر فرصت می‌تواند مترجم خوبی برای کتاب پیدا کند و ما از مسابقه نفس‌گیر ترجمه کتاب‌ها نیز خلاص می‌شویم.

این پژوهشگر و مترجم ادبیات روسی به برخی مزیت‌های پذیرفتن این کنوانسیون برای کتاب‌های تالیفی نیز اشاره کرد و گفت: رعایت کپی‌رایت تعامل ما را با ناشران خارجی بیشتر می‌کند و نویسندگان ما هم فرصت بیشتری برای عرضه کتاب‌هایشان پیدا خواهند کرد، زیرا تا موقعی که ما جزء بازار جهانی نباشیم، کتاب‌هایمان نیز به دنیا راه پیدا نخواهند کرد. این رابطه‌ای دوسویه است که به نفع هر دو طرف است.

گلکار همچنین درباره نگاه ناشران و نویسندگان خارجی نسبت به ترجمه‌ بدون اجازه آثارشان افزود: نگاه‌های مختلفی وجود دارد. به هرحال فارسی زبان نادری است و ممکن است نویسنده‌ای از ترجمه کتابش به این زبان خوشحال بشود. اگر هم مساله قیمت کتاب برایشان توضیح داده شود، خصوصا در شرایط امروزی و وضعیت ارز، ممکن است خودشان از خیر پولی که باید به آنها بدهیم بگذرند، چون مالیاتی که باید بپردازند احتمالا از این پول بیشتر می‌شود. درواقع اگر ما به عضویت این کنوانسیون دربیاییم، راه‌هایی هست برای آنکه قیمت کتاب‌های ترجمه خیلی بالا نرود و ناشر ایرانی هم خیلی متضرر نشود. اما همه نویسندگان چنین واکنشی ندارند. خیلی از آن‌ها از ترجمه بدون اجازه کتابشان ناراحت می‌شوند. مثلا در جریان هستم که ناشری گفته ما به این شکل نمی‌توانیم پولی بدهیم، ولی شما اجازه بدهید که کتاب ترجمه بشود، اما نویسنده نپذیرفته است.

او به وضعیت حقوق مولف در داخل کشور نیز اشاره کرد و گفت: به نظر می‌رسد وضعیت در اینجا کمی بهتر باشد، چون حداقل یک قرارداد صوری در کار است. مترجم یا مولف باید همان اول قرارداد را با دقت بخواند و هرچیزی که به ضرر اوست، قبول نکند. بعضی‌ها می‌گویند این قراردادها به سود ناشر و به ضرر مترجم است. از آن طرف ناشرها هم معتقدند که با این قراردادها آنها هستند که متضرر می‌شوند. ولی به هرحال وقتی قراردادی امضا می‌شود یعنی هر دو طرف سود و زیان را پذیرفته‌اند و اگر موافق نیستند نباید امضا کنند. در نهایت نیز قراردادها این کارکرد را دارند که اگر یکی از طرفین به تعهدات خود عمل نکرد، طرف مقابل بتواند پیگیری قانونی کند؛ اگرچه پیگیری‌ هم مراحلی دارد که معمولا کسی به سراغ آن نمی‌رود.

گلگار افزود: حقوق مولف برای همه نویسندگانی که از این راه زندگی می‌کنند، موضوع مهمی است ومعمولا نویسندگان تازه‌کار هستند که تن به هر شرایطی در قراردادهای نشر می‌دهند. ضمن اینکه اینجا هم وجه اخلاقی ماجرا پررنگ‌تر از وجوه دیگر است. خود من وقتی می‌بینم کپی غیرقانونی کتابی از من در اینترنت منتشر شده، بیشتر به خاطر وجه اخلاقی موضوع را پیگیری می‌کنم.

همایش دوروزه «حق مالکیت ادبی؛ گفته‌ها و ناگفته‌ها» از سوی انجمن صنفی داستان‌نویسان استان تهران و با همکاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ۸ و ۹ شهریور ماه امسال در دانشگاه کاشان برگزار می‌شود.

انتهای پیام