بسیاری می‌گویند خبرنگاری شغل نیست و فقط حرفه‌ای است که عاشقان قلم و اندیشه به سراغ آن می روند اما آیا مسئولان و مدیران کشور باید از این احساس عشق و تعهد خبرنگاران سوء استفاده کنند و هیچ گامی در جهت تامین معیشت آن ها برندارند؟

به دلیل شرایط سخت امرار معاش خبرنگاران متاسفانه قلم برخی از آن ها فروشی شده است و اینکه برای کسب درآمد قلم فرسایی کنند معضلی است که تمام ابعاد جامعه را به شدت تهدید می‌کند چرا که بزرگ نمایی و کوچک نمایی یک موضوع تاثیرات مخربی به همراه دارد؛ متاسفانه مجلس شورای اسلامی و دولت برای تصویب و اجرایی شدن قانون بیمه و حقوق خبرنگاران در طی سال های اخیر اقدام چشمگیری انجام ندادند.

خبرنگار درد مردم را می نویسد و مشکلات مردم را بازگو می کند درحالی که خود دردها و مشکلات فراوانی دارد. خبرنگار خودش بیمه ندارد اما درباره مشکلات بیمه قشرهای مختلف جامعه بارها قلم زده است تا از حقوق مردم دفاع کند اما کسی نبوده که از حقوق خبرنگاران دفاع کند.

در واقع خبرنگاران که برای مردم مطالبه گری می کنند باید برای بهبود اوضاع معیشتی و گرفتن حق خود مطالبه گر باشند و البته همه خبرنگاران باید هم صدا و متحد باشند تا بتوانند مطالبات به حق خود را دریافت کنند و با یادآوری مستمر مطالبات خود در طی سال به مدیران و مسئولان کشور، حقوق فراموش شده خبرنگاران را به کرسی عمل بنشانند.

*عدم حمایت خبرنگار، قلم‌ها را سست می‌کند

علی فرقانی، خبرنگار ایسنای استان مرکزی در شهرستان ساوه در گفت و گو با ایسنا اظهار کرد: همکاری خود را به عنوان خبرنگار از سال 1385 با ایسنا آغاز کردم. علاوه بر خبرنگاری، شغل دوم دارم که در حوزه پخش لوازم پزشکی است. درآمدی که از 2 ساعت شغل آزاد خود بدست می آورم به اندازه 6 ساعت کار خبرنگاری است. البته در یکی از نشریات محلی به عنوان سردبیر فعالیت می کنم که از این طریق بیمه هستم.

وی افزود: خبرنگار زمانی که می بیند هیچ حمایتی از قلم وی نمی شود و حمایت هایی مانند بیمه، حقوق و تسهیلات کم بهره را از اصحاب رسانه دریغ می کنند قطعا سست کار می کند و به خوبی قلم نمی زند. زمانی که از خبرنگار هیچ حمایتی نمی شود قطعا نمی تواند وقایع جامعه را به خوبی در قالب نقد و گزارش بنویسد و در نتیجه نقش واقعی خود را به عنوان پل ارتباطی مردم و مسئولان به درستی ایفا نمی‌کند.

* خبرنگاران از نبود یک تشکل صنفی پویا و تاثیرگذار رنج می برند

فرقانی گفت: در واقع خبرنگاران از نبود یک تشکل صنفی پویا و تاثیرگذار رنج می‌برند که به عنوان نمونه نظام پزشکی و نظام مهندسی مطالبات پزشکان و مهندسان را پیگیری می‌کند اما در حوزه خبرنگاری از خانه مطبوعات فقط اسم آن را یدک می‌کشیم و یک عنوان سمبلیک است. خانه مطبوعات فقط دستورالعمل های مصوب وزارت ارشاد را انجام می دهد و هیچ صنف فعالی برای خبرنگاران وجود ندارد که مطالبات آن ها را پیگیری کند که البته خانه مطبوعات در هیچ کدام از استان های کشور عملکرد موفقی نداشته است.

خبرنگار ایسنا در شهرستان ساوه اظهار کرد: خبرنگار به تجلیل، کارت هدیه و لوح تقدیر نیازی ندارد در واقع او به دنبال تامین معیشت خود است و اگر مطمئن باشد که امنیت شغلی دارد قطعا قلم وی بسیار بهتر و تاثیرگذارتر می شود به همین دلیل باید یک تشکل منسجم و قانونمند برای خبرنگاران وجود داشته باشد که مصوبه این تشکل صنفی برای مدیران مسئول همه رسانه ها لازم الاجرا باشد تا حمایت تمام قد از خبرنگاران صورت گیرد.

فرقانی عنوان کرد: اگر تشکل صنفی منسجم و پویا برای خبرنگاران وجود داشته باشد دفاع از حقوق خبرنگار در دستگاه قضائی به راحتی صورت می گیرد تا به ناحق خبرنگار را هتک حرمت نکنند و مانع از سیاسی ورزی و غرض ورزی مدیران برخی مجموعه ها می شود که آن مدیر نتواند برای حفظ منافع شخصی و منافع مجموعه خود، خبرنگار را در لبه شمشیر قرار دهد.

با خبرهای انتقادی، تلفن های تهدیدآمیز برخی مدیران به خبرنگار آغاز می‌شود

فرقانی اظهار کرد: تلخ ترین خاطراتم در طی 12 سال خبرنگاری، برخوردهای بازدارنده مسئولان با خبرنگاران است یعنی زمانی که خبرنگار نقص و مشکلی را در یک مجموعه مشاهده می‌کند و در جهت اصلاح آن، اخبار انتقادی می نویسد به سرعت تلفن های اعتراضی و تهدیدآمیز مدیران آن مجموعه به خبرنگار آغاز می شود و حتی در برخی موارد ماجرا به شکایت و تشکیل پرونده در دستگاه قضایی می‌انجامد و خبرنگار را به تشویش اذهان عمومی و نشر اکاذیت متهم می‌کنند در حالی که وظیفه خبرنگار انتقاد منصفانه است و قطعا خبرنگار نباید از قلم خود در جهت تخریب و نقد مغرضانه استفاده کند.

خبرنگار ایسنا در شهرستان ساوه خاطرنشان کرد: چند سال پیش برای پوشش خبری افتتاح یک پروژه در یکی از مناطق ساوه رفته بودم که مادر پیری سراغ من آمد و گفت شنیدم خبرنگارها از همه چیز و همه جا و همه کسی اطلاع دارند؛ پسر من 10 سال پیش و پس از ازدواج مرا ترک کرد و رفت و من از زندگی وی بی خبر هستم اما شنیدم که به تازگی صاحب فرزند شده شما که خبرنگاری می دانی که فرزندش پسر است یا دختر؟ افکار جامعه نسبت به خبرنگاران برایم جالب بود که آن مادر پیر فکر می‌کرد من از همه چیز خبر دارم و در واقع طنز تلخ برای حرفه ام بود.

بهناز مقدس، خبرنگار ایسنا در شهرستان محمودآباد اظهار کرد: علاقه به کار خبری موجب شد تا با وجود همه سختی های این شغل این دغدغه همیشه برایم شیرین و مجذوب کننده باشد و تمامی ساعت های زندگی ام صرف کار مورد علاقه ام می‌شود. درآمد کار خبری ناچیز بوده و من و همکارانم در عرصه خبر صرفا به دلیل علاقه شخصی در این حرفه فعالیت می کنیم. با وجود اینکه کارشناس ارشد علوم ارتباطات هستم اما مسئولان حتی کوچک ترین خواسته های یک خبرنگار را پاسخگو نیستند.

خبرنگار ایسنا در شهرستان محمودآباد با بیان اینکه هیچ بیمه ای ندارم، گفت: مدیران رسانه های مجازی و مکتوب بیمه خبرنگاران و روزنامه نگاران را پیگیری نمی‌کنند و حتی خانه هنرمندان و مطبوعات استان مازندران نیز به کمترین درخواست خبرنگار که بیمه او برای تامین آینده اش است توجهی نمی کنند.

مقدس اظهار کرد: رسالت خبرنگار در رساندن اخبار به دور از انتقادات نادرست است. رسانه مهم ترین ابزار ارتباطی در قرن حاضر است که نقش مهمی در تحقق آزادی اطلاعات ایفا می کند و امیدوارم به اصل ۲۴ قانون اساسی که بیان کرده مطبوعات و خبرگزاری ها در بیان مطالب آزاد هستند همواره جامه عمل پوشانده شود.

وی با بیان اینکه کار خبرنگاری پر از استرس، دغدغه و همراه با مشکلات زیادی است افزود: تلخ ترین خاطره من در عرصه خبر که هر روز تکرار می شود بی توجهی مسئولان، نشنیدن صدای خبرنگار و پاسخ ندادن به آن است؛ حداقل انتظار من از یک نماینده مجلس یا مدیران شهرستان خودم ارزش نهادن به کار خبری من است اما متاسفانه هر روز این اتفاق تلخ برای من تکرار می‌شود.

مقدس گفت:  وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تاکنون نتوانسته در خصوص بیمه خبرنگاران اقدامات لازم را انجام دهد در حالی که بیمه از حداقل نیازهای یک خبرنگار است.

* حق التحریر خبرنگاران یک شوخی بزرگ است

نیما آتش خبرنگار و دبیر سرویس اجتماعی ایسنای اصفهان در گفت و گو با ایسنا اظهار کرد: حدود 5 سال است که در حوزه خبر فعالیت می کنم. در زمانی که فقط خبرنگاری انجام می دادم بیمه نبودم و از شروع فعالیتم به عنوان دبیر سرویس اجتماعی ایسنا بیمه جهاد دانشگاهی اصفهان هستم.

وی افزود: حق التحریری که خبرنگار پس از یک ماه کار مداوم دریافت می کند در واقع یک شوخی بزرگ است البته در همه رسانه ها حقوق پرداختی خبرنگاران همین وضعیت را دارد و متاسفانه حق التحریر آنقدر پایین است که نمی تواند برای خبرنگار یک شغل ثابت و دائمی باشد که بتواند تمام هم و غم خود را به آن معطوف کند به همین دلیل مجبور است که شغل دوم داشته باشد.

آتش خاطرنشان کرد: تا زمانی که معیشت خبرنگارها چنین وضعیتی دارد کشور هیچ وقت توسعه پیدا نمی کند. کار خبرنگاری برای شفافیت مسائل مختلف در جامعه صورت می گیرد و در واقع فعالیت های خبرنگار پیشران توسعه جامعه است که با زیرسوال بردن مدیرانی که ضعیف عمل می کنند و در مقابل نشان دادن اقدام درستی که باید انجام شود و با تحلیلی که در اخبار دارند مسیرهایی را جلوی پای مدیران قرار می دهند اما تا زمانی که معیشت خبرنگار از این شغل تامین نشود و نتواند تمام و کمال وقت خود را برای خبر بگذارد و سطح مطالعات عمومی و تخصصی خود را افزایش دهد هیچ وقت توسعه به سرعت اتفاق نمی افتد.

*باید آزادی بیان در رسانه شکل بگیرد تا خبرنگاران از قلم زدن نترسند

خبرنگار ایسنای اصفهان گفت: اگر مدیران کشور به دنبال توسعه سریع جامعه هستند باید حقوق خبرنگاران را بشناسند و همچنین باید آزادی بیان در رسانه شکل بگیرد تا خبرنگاران از نوشتن و قلم زدن نترسند.

آتش اظهار کرد: برای بهتر شدن وضعیت معیشتی خبرنگاران باید بستر اجتماعی آن فراهم شود که در واقع سه راه وجود دارد اول اینکه یک رسانه بخشی از توان خود را بر درآمدزایی معطوف کند که در این صورت شان رسانه را پایین می آورد. دوم هزینه یک رسانه را یک نهاد دولتی یا غیردولتی بپردازد که در این صورت قطعا در این گونه رسانه ها خبرهای منتشر شده باید در جهت خوب جلوه دادن همه ابعاد فعالیت نهاد حمایت کننده مالی باشد و به هیچ عنوان نباید به نهاد مربوطه انتقاد کرد. اما حالت سوم که باید به سمت و سوی آن حرکت کنیم نیازمند بستر اجتماعی است یعنی باید مردم آنقدر به دنبال رسانه باشند و خبرها را بخوانند که رسانه‌ها به استقلال مالی دست یابند.

وی افزود: مدیران و مسئولان کشور باید به سواد رسانه ای دست یابند و همچنین خبرنگارها باید برای بسترسازی اجتماعی قلم بزنند تا مردم به خواندن رسانه ها تشویق شوند.

دبیر سرویس اجتماعی ایسنای اصفهان گفت: خبرنگارها خود را فراموش کردند و کمتر دیده می شود که برای بهبود وضعیت معیشتی خود قلم بزنند که البته این امر باید مستمر و مداوم باشد و در طی سال صورت گیرد تا با پیگیری به نتیجه مطلوب دست یابند.

آتش یادآور شد: چند ماه پیش در حال پوشش خبری در یکی از برنامه های مهم شهر اصفهان بودم که به دلیل مسمویت غذایی به شدت حالم بد شد و باوجود آنکه که حالت تهوع داشتم همزمان گوشم با صحبت های سخنران بود و خبر را می نوشتم یعنی در شرایط سخت که حال جسمانی خوبی نداشتم همچنان به رسالت خبرنگاری خود عمل کردم که این خاطره برایم هم تلخ و هم کمدی بود.

* در استان فارس شرایط نقد بیشتری برای رسانه‌ها وجود دارد

زینب شهریاری، خبرنگار ایسنای استان فارس در شهرستان شیراز اظهار کرد: حدود ١١ سال است که مشغول خبرنگاری هستم و شغل دیگری ندارم البته درآمد خبرنگاری بسیار پایین است و معیشت خبرنگار به سختی می‌گذرد.

شهریاری خاطرنشان کرد: هر رسانه ای از جمله نشریات، خبرگزاری ها و صداوسیما علاوه بر ملاحظات سیاست های کلان امنیتی، ممکن است از نظر رویکردی دارای خط فکری مشخص و خط قرمزهایی در حوزه های معینی باشند اما در استان فارس شرایط نقد بیشتری برای رسانه ها وجود دارد که این امر نقطه قوت و مثبت محسوب می شود. البته نقد آزادانه گاهی به روحیه سردبیر یا مدیرمسئول خبرگزاری و نشریات نیز بستگی دارد که آیا انتشار نقد خبرنگارش موجب بر هم خوردن ارتباط کاری آن ها با حوزه مربوطه می شود یا نه؟

شهریاری اظهار کرد: روزنامه به دلیل تداوم حیات اقتصادی اش شاید برخی مواقع مجبور شود خبرنگارش را به یک بازاریاب تبدیل کند اما در خبرگزاری این گونه نیست و خبرنگار از ابتدا تکلیف خود را می داند.

وی افزود: هر روز در خبرنگاری برای من خاطره است. با لبخندهای مرکز سالمندان و مراکز بهزیستی و زندان ها می‌خندیم و متعاقب آن از واقعیت های تلخ جامعه دلمان می‌گیرد.

*برای بهبود معیشت خبرنگاران باید نظام جامع رسانه تدوین شود

خبرنگار ایسنا در شیراز عنوان کرد: باید نظام جامع رسانه تشکیل شود و معیشت خبرنگار و عکاس خبری از اولویت های جدی این نظام باشد و به اندازه کافی حمایت مالی انجام شود تا شاهد پویایی جامعه رسانه ای در سطح کشور باشیم.

وی افزود: در حال حاضر با رخوت و رکود در قشر خبرنگاران مواجه هستیم که برخی خبرنگاران به کارمندان ساده ای تبدیل شدند و به سادگی از کنار مسائل مالی خبرنگاران و عکاسان خبری گذشتند که نتیجه آن فضای آلوده و سمی میان این قشر شد و متاسفانه موجب شد تا برخی خبرنگاران مافیایی و باندی عمل کنند.

شهریاری تصریح کرد: یک بار برای همیشه دغدغه مالی و معیشتی قشر خبرنگار را باید حل کنند تا رکن چهارم دموکراسی به واقع تحقق پیدا کند نه اینکه حمایت از اصحاب رسانه فقط در شعار مسئولان تکرار شود.

*خبرنگارها مشاوران اجرایی و برنامه ریزهای کلان کشور هستند

امیر رضازاده خبرنگار ایسنای یزد در گفت و گو با ایسنا اظهار کرد: یکی از دغدغه های اصلی خبرنگاران امرار معاش و بیمه آن ها و حمایت دستگاه های متولی در سطح استان و کشور است. خبرنگارها در حقیقت مشاوران اجرایی و برنامه ریزهای کلان کشور هستند چراکه از مسئولان مطالبه می کنند و موتور جست وجو و پیش روی توسعه کشور هستند.

رضازاده خاطرنشان کرد: مسئولان اجرایی، نظارتی و قانون گذارهای کشور باید از خبرنگارها به عنوان مشاوران توسعه ای حمایت کنند اما متاسفانه تاکنون اینگونه نبوده است. دستگاه قانون گذار باید بحث بیمه خبرنگاران را جدی بگیرد و قانون لازم الاجرا را تصویب کند تا دولت موظف به اجرای آن باشد.

خبرنگار ایسنای یزد تاکید کرد: اگر خبرنگارها در حوزه تخصصی فعالیت کنند کارایی آن ها بسیار بهتر و قوی تر می شود و این گونه وضعیت امرار معاش آن ها تا حدودی بهبود می یابد.

رضازاده گفت: اگر دولت ابتکار عمل و دقت نظر در اجرای بیمه خبرنگاران داشته باشد و پرداختی آن ها را به عنوان یارانه ثابت تعریف کند که هر فردی به عنوان خبرنگار تایید شد ماهیانه یارانه ثابت دریافت کند و بیمه شود این امر موجب استقلال خبرنگار می شود و آنگاه می تواند متناسب با خط قرمزها و ارزش هایی که در آن رسانه برای وی تعریف شده قلم بزند و هر کسی که بهتر قلم زد و بازدید خبر و گزارش وی بیشتر بود قطعا حقوق دریافتی وی افزایش می یابد.

*عنوان خانه مطبوعات اجهاف بزرگی در حق خبرگزاری ها است

وی افزود: عنوان خانه مطبوعات اجهاف بزرگی در حق خبرگزاری ها است. در خانه مطبوعات خبرگزاری جایی ندارد. چرا که مطبوعات با دغدغه های آنلاین بودن و سایت و اینترنت آشنا نیستند و متاسفانه به وفور دیده شده که اخبار نشریات از خبرگزاری ها کپی برداری شده است و خانه مطبوعات این سرقت خبری را پیگیری نمی کند چراکه اعضای آن متشکل از مدیران مسئول روزنامه ها است.

خبرنگار ایسنای یزد خاطرنشان کرد: میان خبرنگاران هم افزایی وجود ندارد یعنی باید همه خبرنگاران کشور درباره مسئله بیمه و حقوق خبرنگاران و سرقت یا کپی برداری خبری، گزارش های خبری بنویسند و مطالبات خود را به مسئولان بیان کنند اگر قلم زدن ها در طی سال استمرار داشته باشد شاید نتیجه بگیریم.

رضازاده گفت: برای خبرنگارها دغدغه مردم پیش از مشکلات خودشان در اولویت قرار دارد؛ خبرنگاران تعهد خود را به حرفه خبرنگاری ثابت کردند که باوجود مشکلات معیشتی زیادی که دارند همچنان قلم می زنند و در این قلم زدن ها از همه بیشتر مسئولان ذینفع بودند به همین دلیل مسئولان باید حقی را که خبرنگاران بر گردن آن ها دارند ادا کنند.

وی یادآور شد: یک دختربچه به نام سارا در یزد سرطان داشت و خانواده سارا پولی نداشتند که وی را درمان کنند. من با سارا و خانواده اش مصاحبه ای انجام دادم و منتشر کردم که سه روز پس از انتشار این خبر یکی از خیرین با هزینه کامل خود سارا را به آلمان برد و بیماری وی را درمان کرد. چندین سال از آن ماجرا می گذرد و سارا در صحت و سلامت زندگی می کند و این یکی از شیرین ترین خاطرات من در طی سال ها خبرنگاری بود. تلخ ترین خاطره من از گزارشی بود که از مسئله دلالی اهدای کلیه نوشته بودم که بسیاری افراد به دلیل فشار مشکلات اقتصادی حاضر می شدند در قبال دریافت مبلغ ناچیزی کلیه خود را بفروشند و امیدوارم روزی برسد که هیچ انسانی به دلیل مشکلات مالی رنج نکشد.

گزارش از مریم یخکشی خبرنگار ایسنا

انتهای پیام