به گزارش ایسنا، رعایت بهداشت در دوران قاعدگی (عادت ماهانه یا پریود) و غلبه بر یک سری باورهای غلط بی‌شک جزء مهم‌ترین مسائلی است که باید به آن توجه شود هم‌چنین درباره این سیکل طبیعی باید خانواده، مدرسه، مراکز مربوطه و... با دادن آگاهی‌های لازم به جامعه مانع رشد باورهای غلط و فرهنگ نادرستی شوند که باعث لطمه خوردن به سلامت روان زنان می‌گردد.

28 مه روز جهانی بهداشت قاعدگی نام‌گذاری شده؛ به همین انگیزه گزارشی با موضوع قاعدگی تهیه کرده‌ام؛ در این گزارش به سلامت جسمی و روانی زنان پرداخته شده؛ از سویی به اهمیت آگاهی جامعه نسبت به این دوره طبیعی اشاره شده است. به این سوال پاسخ داده شده که چگونه باید به بهداشت قاعدگی توجه کرد؛ چرا باید پدران، همسران و یا دیگر اعضای یک خانواده درباره پریود آگاه باشند؛ فرهنگ نادرست و تابو ساختن از این سیکل طبیعی در خانواده‌ها چه اثرات نامطلوبی را به بار خواهد آورد.

پیش از آن‌که صحبت‌های کارشناسان را بخوانیم، باید بگویم طی صحبتی که با برخی افراد داشته‌ام، هنوز زنانی هستند که هنگام بروز این سیکل طبیعی احساس شرمندگی می‌کنند؛ بعضی نیز از اصطلاحات نادرست برای این دوره طبیعی استفاده می‌کنند؛ گاه حتی در فضای مجازی یا صحبت‌کردن روزمره شاهد تمسخر زنان در این دوره هستیم مانند جوک‌هایی که شنیده می‌شود؛ گاه به دختران اطلاعات کافی داده نشده و البته اطلاعات نادرست سنتی بر بهداشت این دوران سایه انداخته است. من در مصاحبه با برخی زنان شاهد بودم که خودشان را در این دوران «نجس» تلقی می‌کنند و با اصطلاحات نادرست، باعث تحقیر خودشان می‌شوند؛ حتی زنی پایان دوره قاعدگی خود را «پاک شدن» می‌دانست؛ گو این که در این دوران نجس است؛ مردی که با این فرآیند طبیعی آشنا نیست، چگونه تغییرات خلقی همسرش را در این دوره درک کند و یا حتی احیانا در مقابل سندرم قبل از قاعدگی که در بعضی از زنان رخ می‌دهد، از همسرش حمایت روحی داشته باشد؟ همه این‌ها مرا بر آن داشت که این گزارش را تهیه کنم که در ادامه خواهید خواند.

نگاه منفی به قاعدگی زنان ناشی از نگاه منفی به خود زنان است 

ناهید مهروش کارشناس ارشد روانشناسی و فعال حقوق زنان است، وی در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا عنوان کرد: بروز قاعدگی به عنوان واضح‌ترین علامت بلوغ در دختران قدمتی حدودا سیصد هزار ساله دارد و با تغییرات تاریخ و تمدن این موضوع بیولوژیکی و طبیعی دستخوش برداشت‌های متفاوت و حتی متضاد زیادی شده و باعث بروز برخوردهای متفاوت با "قاعدگی" زنان گردیده که از "الهه" قرار دادن زنان تا "نجس" شمردن آنان را در بر می‌گیرد. زمانی انسان‌ها قاعدگی را ارج می‌گذاشتند زیرا شگفت آور بود که زنان در اثر قاعدگی در هر ماه بدون هیچ زخم و آسیبی زنده می‌ماندند ولی مردان در جنگ‌ها در اثر خونریزی کشته می‌شدند.

وی ادامه داد: در گذشته این باور وجود داشت که قدرت آفرینش در خون زن نهفته است. واژه Menstrution (قاعدگی) از واژه Menus گرفته شده که هم به معنی قدرت و هم به معنی ماه است. مشکلات امروز زنان در مورد قاعدگی ریشه در پنج هزار سال پیش دارد، زمانی که جامعه انسانی شکل مرد سالار به خود گرفت، زن از مقام الهی خود سقوط کرد و در جایگاه دوم قرار گرفت و هم زمان با گسترش پدر سالاری، خوارشماری قاعدگی و پلید دانستن آن چه در اساطیر و چه در روابط اجتماعی آغاز شد.

مهروش گفت: بنابراین نگاه منفی به قاعدگی زنان ناشی از نگاه منفی به خود زنان است، وقتی به خود زن نگاه مثبتی وجود ندارد چگونه به فرآیندهای بدنش که متفاوت با مردان است می‌توان نگاه مثبت داشت. وگرنه پسران هم دچار تغییرات بیولوژیکی بلوغ مانند تغییر تن صدا و درآوردن ریش و سبیل و احتلام و... می‌شوند ولی این تغییرات به آن‌ها غرور و سرمستی می‌دهد، در حالی که بارزترین شاخص بلوغ در دختران یعنی "قاعدگی" گاه موجب شرمساری و خودکم بینی در آنان می‌شود. واضح است که تابوی قاعدگی وابسته به تابوی بزرگ‌تری است که در مورد بدن زن وجود دارد. صحبت از قاعدگی هم از تابوهای ریشه‌دار در حافظه فرهنگی اکثر کشورهاست که گفت‌وگو از آن دست کم مجازات اجتماعی را به دنبال دارد، به همین دلیل این موضوع با مخفی نگه داشتن، انکار می‌شود ولی قاعدگی به ویژه برای اولین بار یکی از مهم‌ترین حوادث زندگی هر زن است که جزئیات این رخداد و واکنش اطرافیان تا پایان عمر از ذهن او زدوده نمی‌شود؛ از این رو ضروری است طوری با آن برخورد شود که منجر به انکار زنانگی نشود.

انکار زنانگی در عصر تکنولوژی

این فعال حقوق زنان اظهار کرد: در این مورد بد نیست از تجارب قبایل بومی که هنوز از تمدن مردسالارانه رنگ نگرفته‌اند بهره مند شویم؛ آپاچی‌ها که گروهی از بومیان آمریکا هستند برای دختری که اولین بار پریود می‌شود رقص آفتاب می‌گیرند و این جشن 4 روز به طول می‌انجامد و به این شکل می‌فهمند که دخترشان از کودکی گذشته و بعد از این باید با او همانند یک زن برخورد کنند، عملا با این جشن تنش و استرس را از وجود دختر دور می‌کنند و باعث می‌شوند دختر از بدن خودش احساس غرور کند نه احساس شرمساری. 

وی ادامه داد: حال آن‌که از برخی زنان هم‌وطنم در عصر تکنولوژی و ارتباطات می‌شنوم که بعد از گزارش بروز قاعدگی به مادرشان به آنان تذکر داده شده که باید گوش به زنگ باشند و همواره به یاد داشته باشند که مراقب عفت خود باشند، این یعنی "انکار زنانگی"! با انکار زنانگی فقط می‌توان به دختران آموخت که از بدن خود کابوس بسازند و همیشه نسبت به پسران احساس حقارت کنند. 

این روان‌شناس اظهار کرد: هر زن به طور متوسط هفت تا هشت سال از عمرش را در دوران قاعدگی به سر می‌برد و تصور این‌که در این دوران "نجس" است و تاکید بر نجسی با واژه "پاک شدن" بعد از اتمام قاعدگی و احساس شرم و گناه برای رسیدگی‌های بهداشتی به بدنش و یا تقاضای کمک برای مهار دردهای جسمانی و یا بی‌حیا خوانده شدن برای ابراز قاعده بودن، خود کابوس وحشتناکی است که سال‌های سال زنان را به چالش می‌کشد. به این کابوس، فقر و محرومیت مالی و فرهنگی و یا محبوس بودن را بیفزایید تا عمق درد یک زن در چنین شرایطی ملموس‌تر شود.

وی افزود: این نوع نگاه نه تنها برای زنان آزارنده و مانع رشد است که مردان را نیز درگیر آموزش‌های توام با تعصب و تبعیض می‌نماید. مثلا مانع صمیمیت پدر با دختر و مانع درک مردان از همسران‌شان و تشدید نابرابری جنسیتی می‌گردد. حتی گاهی از برخی زنان شنیده‌ام که می‌گویند: «شاید در جامعه مردسالار اگر مردان پریود می‌شدند این موضوع با تشریفات ویژه و زیر یک نماد بسیار مهم برگزار می‌شد و زنان به خاطر عدم برخورداری از چنین معجزه‌ای در وجود خود مورد شماتت واقع می‌شدند!» این نگاه‌ها که ناشی از نابرابری است طبیعتا شکاف جنسیتی را عمیق‌تر می‌کند.

مهروش تصریح کرد: خوب است که در تقویم جهانی یک روز را برای اثبات طبیعی بودن این موضوع در زنان و جلب حمایت‌های روانی و بهداشتی و از همه مهم‌تر "تابوشکنی" اختصاص داده‌اند. هر چند شکستن چنین تابویی با قدمت تاریخی چند هزار ساله، بسیار دشوار است اما گامی هر چند کوچک غنیمت است برای فریاد زدن ظلمی که از بروز این رویداد زیستی بر زنان رفته و می‌رود.

اهمیت بهداشت جسمی و روانی در این دوره

در ادامه سراغ یک متخصص زنان رفتم، دکتر زهره سالاری عضو هیات علمی و مدیر گروه زنان دانشکده علوم پزشکی نیشابور نیز در این باره توضیح داد: تمام هورمون‌هایی که باعث می‌شود قاعدگی به صورت منظم برقرار شود از مغز بازخورد می‌گیرند و در واقع یک فرماندار در مغز دارند؛ پس قطعا استرس‌ها و مشکلات روحی و روانی روی پریود اثر می‌گذارند از طرفی در دوران قاعدگی هورمون‌هایی که باعث سرخوشی درونی می‌شوند در زمانی که می‌خواهد سیکل پریود شروع شود به حداقل می‌رسد و همین باعث می‌شود که فرد در این دوره حساس شود.

وی افزود: ایران جزء کشورهایی است که زنان آن بیماری‌های فقر آهن دارند و این بیماری‌های کم خونی و... در آسیا و خاورمیانه زیاد است؛ به زنانی که در این دوره خونریزی زیادی دارند، توصیه می‌کنم مکمل‌های آهن استفاده کنند؛ این مکمل‌ها صرفا قرص آهن نیست و شامل مکمل‌های غذایی مثل حبوبات، گوشت قرمز، پروتئین و سبزیجات را که حاوی آهن است، در بر می‌گیرد.  زنان حتما در یک رژیم غذایی همراه ویتامین C که جذب را بالا می‌برد؛ از این مکمل‌ها استفاده کنند.

سالاری عنوان کرد: رعایت بهداشت در این دوره بسیار مهم است، استحمام و بهداشت همچون روال عادی باید حفظ شود. برخی به خانم‌هایی که این دوره را سپری می‌کنند، می‌گویند "در این دوره استحمام مضر است"، که این کاملا باور غلطی است؛ در دوره پریود همچون روزهای عادی به طور کامل بهداشت باید رعایت شود. هم‌چنین بی‌نظمی‌های پریود خیلی شایع است و سردسته آن‌ها استرس‌ها، عوامل تغذیه‌ای، چاقی، لاغری و کم‌تحرکی است که باید به آن توجه شود.

وی هم‌چنین در رابطه با آگاهی زنان و مردان و تغییرات خلقی احتمالی در این دوره اظهار کرد: اگر مردان آگاهی داشته باشند و بدانند این یک فرآیند طبیعی است و بیماری تلقی نمی‌شود و زن در این مورد قصد تمارض ندارد، در نتیجه حساس بودن و تغییرات خلقی وی را درک می‌کنند، همین که خانواده و همسر نسبت به این موضوع آگاهی داشته باشند و بدانند که این موضوع کاملا طبیعی است، کافی است و از طرفی آن زن نیز خود را بیمار تلقی نخواهد کرد.

آنچه در این گزارش خواندید درباره یک سیکل و فرآیند طبیعی بود. آگاهی، حق هر زن و مردی است و باید خانواده و نهادهای مربوطه این آگاهی را در اختیار جامعه قرار دهند تا زندگی سالم‌تر و بهتری در کنار تفاوت‌های زیستی و بیولوژیکی که با یکدیگر داریم، داشته باشیم؛ روز جهانی بهداشت قاعدگی تلنگری است تا به یاد آوریم نباید به این فرآیند طبیعی به دید یک تابو نگاه کنیم، چرا که نا آگاهی و سکوت در برابر باورهای غلط سلامت جامعه را به مخاطره می‌اندازد.

گزارش از: سیمین سلیمانی ایسنا- منطقه خراسان 

انتهای پیام