به گزارش ایسنا، دیلمقان آن روزها شامل تازه شهر و بخشها و روستاهای سلماس بود که در نیمه شب چنین روزی با زلزله شدیدی به ویرانه تبدیل شد.

به دنبال زمین لرزه صبح روز  16 اردیبهشت سال 1309 با قدرت 5.5 ریشتر فرمانده وقت ارتش دیلمقان از مردم خواست تا شب را در مکانهای مسقف نخوابند و در پادگان هم این مهم را اجرا ﻛﺮﺩ. در پی این زمین لرزه  تقریبا ١٥ نفر از مردم روستاهای قصبه دیلمقان کشته شدند.

پس از آن و در نیمه شب 17 اردیبهشت در چشم به هم زدنی زلزله‌ای مهیب سکوت و سیاهی شب را در دیلمقان شکست و فاجعه‌ای تلخ به بار آورد.

زلزله در تبریز و خوی و ارومیه و حتی کشورهای همسایه هم احساس شد و با تلگراف به شهرهای اطراف خبر داده شد. در همان لحظات اول وقوع زلزله هـمه دیلمقان و روستاهای اطرافش با خاک یکسان شدند و از هـمه جا صدای ناله و فریاد به گوش می رسید.

با وجود تلفات سنگین هـمه کسانی که زنده مانده بودند دل نگران عزیزانشان بودند، از همین رو با امکانات ٨٧ سال قبل، به کمک کسانی که در زیر آوار مانده اند شتافتند و ارتش نیز در اسرع وقت به کمک مردم در زیر آوار مانده آمد.

دکتر حسینقلی صفی زاده، یکی از اطبای آن زمان و افراد زیادی که اسمشان در تاریخ ثبت نشده به کمک مردم می‌شتابند، تا آنجا که دکتر صفی زاده بعد از چند روز  مداوم مداوای مجروحان خود نیز جانش را در این راه نثار می‌کند.

اکثر روستاهای سلماس 100 درصد تخریب شدند و تعداد زخمی‌ها و کشته شدگان بیش از تصور  بود و به همین جهت صبح روز بعد از جای جای آذربایجان به کمک مردم سلماس می‌شتابند.

اداره‌های شیر و خورشید وقت با امکانات اندک آن زمانشان پای کار آمدند و هیئت های متعددی از تبریز و ارومیه جهت کمک رسانی خود را به دیلمان که به تلی از خاک و خاکستر تبدیل شده بود، رساندند. در نهایت مردم دیلمان و روستاها  کم کم مشغول دفن اموات خود شدند؛ تعداد کشته ها از ٢٥٠٠ نفر تا ٤٠٠٠ نفر نوشته شده است و آنچه واضح بود شهر به این زودی‌ها سرپا نخواهد ایستاد و دل سلماسیها و دیلمقانیها و کهنه شهری‌ها و روستاهای اطراف شهر تا مدتهای مدید التیام نخواهد یافت.

بعد از حدود سه ماه مهندس اسداله خاور زمین طرح اولیه سلماس نوین را در ٥ کیلومتری دیلمقان طراحی می‌کند و شهر جدید سلماس شامل ١٨ خیابان و ٤ میدان، ٤ خیابان ٣٠ متری و بقیه ٢٠ متری بنا می‌شود و زمین  جهت احداث خانه در اختیار مردم قرار داده می‌شود. ریاست این کمیسیون با "میرزا مهدی ناصر هیئت" بود. او احتمالا از ١٣٠٩ تا ١٣١٣  به عنوان اولین شهردار سلماس بوده است.

و حال بعداز ٨٧ سال هنوز داغ دل دیلمقانی‌ها و سلماسی‌ها و بخشهای دیگر سلماس تازه است و تصور عمق فاجعه در این حادثه بزرگ هم دل آزار است چه برسد به تجربه کردنش.

گزارش از سجاد ثقفی، خبرنگار ایسنا منطقه آذربایجان غربی

انتهای پیام