متن گفت‌وگوی ایسنا با سید مصطفی میرسلیم درباره شعار  حمایت از کالای ایرانی به شرح زیر است:

سؤال: اخیراً از قول شما نقل شده که "محصولی برازنده نام کالای ایرانی است که پاسخگوی نیاز حقیقی مردم باشد: تولید کالاهای بنجل و بیهوده و بی‌کیفیت یا مضر درخور ایران انقلابی نیست". منظورتان از نیاز حقیقی چیست؟

پاسخ: بسم الله الرحمن الرحیم. خدای متعال انسان را موجودی با ویژگی خلاقیت آفریده است. هر انسانی در عمر خود تولیداتی دارد با اهداف گوناگون؛ صرف نظر از ارزشی که به کالاها نسبت داده می شود، هیچ کالایی نیست که تولید آن بر مبنای نیاز نباشد؛ البته این نیاز در محدودترین شکلش، ممکن است صرفاً شخصی و ارضا کننده نفس یا خواسته دل تولید کننده آن باشد و اصلاً فرد دیگری مشتری آن نباشد؛ ممکن است کالایی برآورنده اقتضای احساسات هنری باشد و در این حالت اگر آن هنر متعهد باشد یا غیرمتعهد، ارزش و اثر آن کالا متناسباً فرق خواهد کرد؛ برآوردن اقتضاهای هنری نیز نوعی نیاز است. در یک دسته بندی دیگر، کالا با توجه نیاز شخصی یا عمومی که پشتیبان آن است تعریف و ارزش‌گذاری می‌شود. به نظر می‌رسد مهمترین کالاها برآورنده نیازهای حقیقی جامعه باشند.

سؤال: آیا نیاز حقیقی تعریف دقیق و مستقلی دارد؟

پاسخ: نیاز حقیقی انسان و جامعه انسانی برمی‌گردد به تعریف جایگاه انسان در عالم آفرینش؛ مکاتب مختلف مادی‌گرا و مکتب‌های دینی به ویژه ادیان ابراهیمی و خصوصاً اسلام، با توجه به جایگاه متعالی که برای انسان قائلند، ازجمله جایگاه خلیفةاللهی برای انسان در اسلام، تعریف دقیق و رسایی از نیازهای حقیقی به دست می‌دهند. آن نیاز به حقیقت وجودی انسان برمی‌گردد که برای چه هدفی آفریده شده و بنابراین در این مدتی که باید در دنیا به عنوان منزلگاه موقت سپری کند چه نیازمندیهایی دارد و آن نیازمندیها چگونه باید تأمین شود.

سؤال: آیا با این اوصاف نیازهای دیگر را می‌توان حذف کرد؟

پاسخ : نه! نیاز وقتی ایجاد شد قابل حذف نیست. یا باید بدان جواب گفت، یا باید نیاز را متحول کرد، والا عملا آن نیاز سرکوب می‌شود. بنابراین در کنار نیاز حقیقی، شاهد حضور دو نوع نیاز دیگریم. نیاز سرکوفتی و دیگری نیاز متحول شده. در بازارهای دنیا ، چه بازار رسمی و چه بازار غیر رسمی کالاهایی را می بینید که جوابگوی این نیازهای گوناگون است؛ بعضی از محصولات وارداتی بویژه، صرفا جوابگوی تنوع طلبی و استفاده از برخی دیگر جز اسراف و تبذیر نتیجه‌ای ندارد.

سؤال: پس نمی‌توان گفت که همواره کالاهای تولیدی جوابگوی نیازند؟

پاسخ: نه! مواردی وجود دارد که کالایی تولید می شود و سپس برای آن تبلیغ می شود تا نسبت به آن احساس نیاز بشود و به فروش رود و اگر آن تبلیغات تجاری نباشد، فروش آن کالا با مشکل جدی مواجه می‌شود. بنابراین باید نیاز و احساس نیاز را از هم تفکیک کرد. سابقاً هم که این تبلیغات گسترده امروزین نبود، مردم بر اثر چشم و هم چشمی مبادرت به خرید برخی کالاها می‌کردند که حقیقتاً بدان نیازی نداشتند، ولی به دنبال چشم و هم چشمی به احساس نیاز گرفتار می شدند. پس تبلیغات تجاری همیشه در خدمت مردم برای معرفی ویژگی‌های کالاهای مورد نیاز حقیقی‌شان نیست، گاهی تبلیغ برای ایجاد احساس نیاز نسبت به کالایی است که به دلایل مختلف فروش آن با مشکل مواجه شده است. در نتیجه می توانیم به طور خلاصه بگوییم که کالاهای عرضه شده برای فروش در بازار رسمی دو دسته‌اند: یک دسته جوابگوی نیاز حقیقی هستند و دسته دیگر در پاسخگویی به احساس نیاز مردم هستند، احساسی که لزوما منطبق بر نیازهای حقیقی نیستند ولی برآورنده خواسته های فروشنده‌اند و با کمک گرفتن از فنون تبلیغات جدید تجاری، از صدا و سیما یا بر و دیوار شهر یا پیامک های ناخواسته تلفنی ... شکل می گیرند.

سؤال: صحبت از  کمک گرفتن از تبلیغات نوین کردید برای به فروش رساندن کالایی که در بازار رسمی لزوماً از نیاز حقیقی نشأت نگرفته‌اند. بازار رسمی چیست و در مقابل آن، بازار غیر رسمی کدام است؟

پاسخ: در بازار رسمی کالای غیر مجاز نباید عرضه شود؛ همه فروشندگان موظفند زیر نظر اتحادیه اصناف آنچه مجاز است تأمین کنند و به فروش برسانند.

سؤال: کالای غیر مجاز کدام است؟ آیا آن کالا هم برای جوابگویی به نیاز حقیقی است؟

پاسخ: غیر مجاز شدن کالا به چند نوع است:
١- کالایی که از نظر سلامتی مضر است مانند مواد مخدر و مسکرات که ممنوعیت شرعی هم دارند
٢- کالایی که از نظر فرهنگی مشکل دارد و مثلاً باعث رونق ابتذال می شود
٣- کالایی که از لحاظ امنیتی ممنوع است مانند انواع سلاح و مواد منفجره
٤- کالایی که از نظر فنی و کیفی و معیارهای محیط زیست مشکل دارد و به همان دلیل عرضه آن ممنوع شده
٥- کالایی که خارجی است و مشابه داخلی دارد و مثلاً برای جلوگیری از آثار بازارشکنی ورود آن ممنوع شده

سؤال: شما با کالای وارداتی مطلقاً مخالفید؟
پاسخ: نخیر! در میان این کالاهایی که مشابه داخلی دارند، به نظر این جانب، ورود محدود برخی کالاهای پیشرفته و با کیفیت، به منظور افزایش سطح توقع مصرف کنندگان و ایجاد پویایی نزد تولید کنندگان داخلی ضروری است؛ به علاوه صادرات و واردات کالا تابع مقرراتی است که باید به تصویب دولت برسد و کالایی که وارداتی است ولی حقوق گمرکی آن را پرداخت نکرده‌اند قطعاً غیر مجاز تلقی می‌شود و اگر نواقصی در این زمینه وجود دارد باید آن مقررات در جهت پشتیبانی اصولی از کالای ایرانی اصلاح شود والا عرضه کالاهای غیر مجاز، ممنوع و در زمره قاچاق محسوب می‌شود.

سؤال: آیا تمام کالاهای قاچاق خارج از محدوده نیازند؟

پاسخ: بعضی از کالاهای قاچاق جوابگوی نیازند، ولی نیازی نابهنجار مانند مواد مخدر: مصرف آنها نیاز واقعی فرد معتاد را موقتاً برطرف می‌کند ولی آن نیاز حقیقی نیست حتی ضرر فردی و اجتماعی آن قطعی است. برخی به فرهنگ میهن اسلامی صدمه می‌زند. برخی به روند سالم اقتصاد کشور لطمه می‌زند و باعث رکود اقتصادی می شود و تولید را فلج می‌کند؛ بنابراین حمایت از تولید ملی و کالای ایرانی باید برای محصولاتی باشد که قبل از هر چیز، برآورنده نیاز حقیقی فرد و جامعه باشد. در این مسیر جلوگیری از واردات بی رویه و قاچاق شرط لازم است.

انتهای پیام