علی تیموری همزمان با فرارسیدن روز حیات وحش در گفت‌وگو با ایسنا، در مورد عوامل تهدید حیات وحش اظهار کرد: مهمترین عامل تهدید حیات وحش در دنیا تخریب زیستگاه‌ها است. در ایران نیز به عنوان یک کشور در حال توسعه طی دهه‌های اخیر با شکل‌گیری روند توسعه، طبیعت و حیات وحش تحت تاثیر فعالیت‌های مختلف انسانی مثل افزایش روز افزون جمعیت، گسترش شهرها، توسعه راه‌سازی، تغییر کاربری‌های اراضی قر ار گرفته و باعث تخریب و تکه تکه شدن زیستگاه گونه‌ها و آشفتگی اکوسیستم‌های طبیعی شده است.
وی ادامه داد: شکار و صید بی‌رویه و ورود سلاح غیرمجاز نیز عامل مهمی در از بین رفتن گونه‌ها جانوری است. افزون بر این رعایت نشدن حق‌آبه طبیعی رودخانه‌ها و تالاب‌ها، ورود انواع آلودگی‌های صنعتی، شهری و کشاورزی و وجود دام خارج ظرفیت در زیستگاه‌ها باعث تخریب پوشش گیاهی و زیستگاه‌ها می‌شود علاوه بر عوامل انسانی، شرایط طبیعی مثل خشکسالی‌های انباشته و متوالی و کمبود منابع آب نیز باعث تخریب زیستگاه‌ها و در نتیجه کاهش جمعیت حیات وحش شده است.
مدیرکل حفاظت و مدیریت صید و شکار سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه در شرایط فعلی کاهش جمعیت حیات وحش منحصر به ایران نیست، تصریح کرد: در همه مناطق دنیا به دلایل مختلف اعم از عوامل انسانی و طبیعی شاهد سیر نزولی جمعیت حیات وحش هستیم. در ایران نیز بسیاری از گونه‌های مختلف جانوری از جمله مهره‌داران در معرض تهدید قرار دارند.
تاثیر ۸۵ درصدی تخریب زیستگاه‌ها بر از بین رفتن پستانداران
به گفته تیموری، براساس آمارهای اعلام شده از مجموعه‌های بین‌المللی، حدود ۱۴ هزار و ۷۱۰ گونه پستاندار و پرنده شناسایی شده که از این تعداد حدود ۲۱۸ گونه منقرض شده و ۲۳۱۳ گونه در معرض خطر انقراض قرار دارد. در ایران نیز طی سال‌های گذشته شاهد انقراض گونه‌های ارزشمند شیر آسیایی و ببر مازندران بودیم همچنین با توجه به مطالعات انجام شده توسط کنوانسیون تجارت جهانی، گونه‌های گیاهی و جانوری مهمترین عامل تهدیدکننده گونه‌ها تخریب زیستگاه‌ها است و اعلام شده که این عامل تا ۸۵ درصد بر پستانداران، ۸۹ درصد بر پرندگان و ۹۱ درصد بر گیاهان اثر منفی گذاشته است.
خلاهای حفاظت از حیات وحش
وی با بیان اینکه بسیاری از گونه‌های درمعرض خطر انقراض، تحت حمایت هستند، گفت: متاسفانه نبود ابزار و امکانات کافی برای حفاظت از گونه‌ها، روند حفاظتی را با مشکلاتی مواجه کرده است. آموزش مستمر نیروهای اجرایی حفاظتی به منظور ارتقای کیفی امر حفاظت، استفاده از ابزارها و روش‌های نوین حفاظتی، استفاده از دوربین‌ها، ایجاد یگان هوایی، آموزش عمومی شهروندان به‌ویژه جوامع محلی و بومی، توسعه فرهنگ زیست بومی، بهره‌گیری از تشکل‌های مردمی در امر حفاظت، استفاده از همکاری همیاران طبیعت در شناسایی متخلفین و تنظیم تفاهمنامه همکاری با سایر دستگاه‌ها از جمله اقداماتی است که می‌توان برای توسعه امور حفاظتی گونه‌های ارزشمند حیات وحش انجام داد اما در شرایط حاضر خلاء این برنامه‌ها وجود دارد.
۶.۸ درصد گونه‌های جانوری ایران در لیست سرخ
مدیرکل حفاظت و مدیریت صید و شکار سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه با بیان اینکه اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN)، همه ساله به منظور بررسی جمعیت گونه‌های جانوری جهان، فهرستی را تحت عنوان لیست سرخ منتشر و وضعیت حفاظتی گونه‌ها را در سطوح مختلف مانند بحرانی، در معرض خطر انقراض و آسیب‌پذیر طبقه‌بندی می‌کند،اظهارکرد: این اتحادیه آخرین وضعیت حفاظتی گونه‌های ایران را نیز منتشر کرده است که براساس آن حدود ۷۷ گونه از تمامی رده‌های جانوری ایران یعنی نزدیک به ۶.۸ درصد از کل گونه‌های جانوری ایران در لیست سرخ قرار گرفته است که در معرض تهدید انقراض قرار دارند.
گربه‌سانان بیشتر در معرض تهدید هستند
وی ضمن ابراز نگرانی از وضعیت گونه‌های حیات وحش کشور اظهار کرد: با تداوم این وضعیت بسیاری از گونه‌های جانوری ایران از جمله یوزپلنگ آسیایی و پلنگ ایرانی در سال‌های آینده با وضعیت بحرانی مواجه خواهند شد. اگرچه این تهدید متوجه یک یا چند گونه نیست اما گربه‌سانان به دلیل اینکه در راس هرم غذایی طبیعی قرار دارند بیشترین آسیب را می‌بینند و نسبت به تهدیدات انسانی و طبیعی بیشتر متضرر می‌شوند. گوشتخوارانی مثل پلنگ و یوزپلنگ که جمعیت کمتر و قدرت سازگاری محدودتری نسبت علف‌خواران دارند، زودتر و بیشتر آسیب می‌بینند.
مدیرکل حفاظت و مدیریت صید و شکار سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه با بیان اینکه این سازمان از حدود سه سال پیش برنامه حفاظت از پلنگ ایرانی را در دستور کار قرار داده است، تصریح کرد: برنامه‌ای توسط اساتید دانشگاه و کارشناسان این حوزه و با همکاری موسسه تخصصی مطالعات آسیایی پلنگ ایرانی و ادارات کل محیط زیست استان‌ها تنظیم و توسط رئیس وقت سازمان محیط زیست به استان‌ها ابلاغ شد.
برنامه حفاظت از پلنگ در انتظار تصمیم سازمان برنامه و بودجه
به گفته تیموری، امسال برنامه حفاظت از پلنگ ایرانی برای تامین منابع مالی به سازمان برنامه و بودجه ارسال شده است و امیدواریم که برنامه حفاظت پلنگ ایرانی به عنوان یک گونه چتری - که حفظ و بقای آن در حفاظت از سایر گونه‌ها نیز نقش دارد - به‌زودی عملیاتی شود علاوه بر این سازمان محیط زیست طبق تفاهمنامه با شرکت بیمه «ما»، پرداخت خسارت به دامداران را اجرایی می‌کند که در حفظ گونه ارزشمند پلنگ تاثیرگذار است چون بیش از ۷۰ درصد از تلفات پلنگ ایرانی ناشی از شکار توسط شکارچیان متخلف یا دامدارانی است که به دلیل نگرانی از آسیب پلنگ به دام‌هایشان، نسبت به تلف کردن پلنگ اقدام می‌کنند.
مدیرکل حفاظت و مدیریت صید و شکار سازمان حفاظت محیط زیست همچنین با اشاره به اجرای پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی گفت: بیش از ۱۰ سال است که برنامه عمران ملل متحد (UNDP) با همکاری این سازمان برای نقاطی که زیستگاه یوزپلنگ ایرانی بوده برنامه حفاظت از این گربه‌سان ارزشمند را در دستور کار قرار داده است.
برنامه تکثیر در اسارت یوز آسیایی به سازمان برنامه و بودجه می‌رود
وی در مورد برنامه سازمان حفاظت محیط زیست برای حفاظت از یوزپلنگ در اسارت اظهار کرد: یکی از موضوعات بسیار مهم در زمینه یوزپلنگ این است که تکثیر و پرورش این گونه را در اسارت در دستور کار قرار دهیم. به همین علت دفتر حیات وحش سازمان محیط زیست طرحی را برای انجام این کار آماده کرده و در استان یزد، یک محدوده ۳۰۰۰ هکتاری پیش‌بینی شده است و به‌زودی این برنامه به منظور منابع مالی مورد نیاز به سازمان برنامه و بودجه ارسال می‌شود.
تیموری در ادامه با اشاره به ضرورت وضع قوانین بازدارنده در برخورد با متخلفان و متجاوزان به حیات وحش در مورد آخرین تحولات قانونی در این حوزه اظهار کرد: اخیرا در کمیسیون فرعی کمیسیون اقتصادی دولت شاهد اصلاح مجازات‌های پیش‌بینی شده در قانون شکار و صید بودیم که اصلاح و افزایش جریمه جنبه عمومی جرم موضوع مواد ۱۰ تا ۱۳ قانون شکار و صید بعد از ۲۱ سال به پیشنهاد سازمان محیط زیست صورت گرفت و قرار است به‌زودی در هیئت وزیران به تصویب برسد.
ایجاد قرق‌های اختصاصی راهکار سازمان حفاظت محیط زیست برای افزایش جمعیت گونه‌های حیات وحش
مدیرکل حفاظت و مدیریت صید و شکار سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره شکل‌گیری قرق‌های اختصاصی طی سال‌های اخیر تصریح کرد: سازمان حفاظت محیط زیست در سال‌های اخیر بخشی از کار حفاظت از حیات وحش کشور را در قالب قرق‌های اختصاصی به مردم سپرده است. این تجربه در دنیا نیز نشان داده که هر وقت وابستگی به طبیعت و حیات وحش در وجود مردم بومی و محلی یک منطقه نهادینه شود، حفاظت از منابع طبیعی و حیات وحش و استفاده پایدار از منابع به صورت خودجوش انجام می‌شودو تداوم می‌یابد.
تیموری افزود: در قرق‌های اختصاصی برنامه‌های حفاظتی تنظیم و اجرا می‌شود و از آنجا که معیشت مردم و قرق‌داران به افزایش جمعیت گونه‌ها گره خورده است، حفاظت از این مناطق به‌طور جدی انجام می‌شود. به عبارت ساده‌تر سازمان حفاظت محیط زیست بر اساس رشد جمعیت گونه‌ها به قرق‌داران مجوز شکار می‌دهد. به همین علت افراد حقیقی و حقوقی و جوامع محلی با جدیت نسبت به حفاظت از حیات وحش در قرق‌های اختصاصی اقدام می‌کنند به طوری‌که در سال‌های اخیر قرق‌های اختصاصی حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ درصد رشد جمعیت داشتند.
معیشت قرق‌داران در گرو افزایش جمعیت گونه‌ها
وی با تاکید بر اثرگذاری قرق‌های اختصاصی در افزایش جمعیت گونه‌ها گفت: در تمام دنیا ۷۰ درصد از گونه‌های در معرض تهدید از سوی مردم، جوامع محلی، تشکل‌ها و دوستداران حیات وحش حفاظت می‌شود و بسیاری از کشورها حدود ۴۰ درصد از مناطق خود را در اختیار جوامع محلی قرار می‌دهند؛ کاری که به تازگی در کشور ما در قالب قرق اختصاصی آغاز شده است. با اینکه در برخی مناطق تحت اختیار دولت، شاهد تثبیت جمعیت و یا حتی کاهش جمعیت گونه‌ها هستیم اما در قرق‌های اختصاصی افزایش جمعیت گونه‌ها را داریم چون در این مناطق حفاظت از طریق مردم انجام می‌شود و بهبود معیشت آن‌ها با افزایش جمعیت گونه‌ها گره خورده است.
به گزارش ایسنا امروز(۱۲ اسفندماه همزمان با سوم مارس) روز جهانی حیات وحش است. بر اساس تصمیم شصت و هشتمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل و به پیشنهاد کنوانسیون تجارت بین‌المللی گونه‌های در معرض خطر انقراض روز سوم مارس مصادف با ۱۲ اسفند ماه به عنوان روز جهانی حیات وحش نامگذاری شده است. در شعار روز جهانی حیات وحش امسال بر مشارکت مردمی برای حفاظت از «گربه‌سانان» تاکید شده و « گربه‌های بزرگ جثه: صیادان طبیعی در معرض تهدید و امروز کاری برای کمک به حفاظت از این مخلوقات باشکوه انجام دهیم» به عنوان شعار انتخاب شده است.
انتهای پیام