رجبعلی لباف خانیکی در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا- منطقه خراسان، اظهار کرد: با توجه به یافته‌های متقن و تطبیق این یافته‌ها بر منابع تاریخی که مهمترین آن کتاب «مهمان‌نامه بخارا» است صاحب اثر، روزبهان خنجی، آرامگاه غزالی را در دو نوبت یکی در سال 910 هجری قمری و بار دیگر در سال 915 هجری قمری زیارت کرده و در کتاب مهمان‌نامه شرح مفصلی از معماری، ساخت بنا و مقیاس بنا آورده است.

وی خاطرنشان کرد: محلی که مردم توس در قدیم الایام به آن آرامگاه غزالی می‌گفتند تپه‌ای بوده است به نام «بجه خشتی» که مردم خراسان به سهم زمین «بجه» می‌گفتند و معنای بجه خشتی، قطعه زمینی پر از خشت است.

این باستان‌شناس ادامه داد: در جریان حفاری غیرمجازی که در توس شد مسیری که به سردابه آرامگاه می‌رسید کشف شد. این مسیر را از خاک تخلیه و روی سرداب، ترانشه‌ای را باز کردیم، پس از خاک‌برداری به بقایای یک آرامگاه برخوردیم و درآنجا شواهدی را مشاهده کردیم که نشان می‌داد این مکان در گذشته زیستگاه بوده و سپس تبدیل به یک فضا برای عبادت شده است.

وی یادآور شد: طبق آئین‌ اهل سنت، مردگان در زیر خاک دفن نمی‌شوند و در هوای آزاد دفن می‌شوند، به نظر می‌رسید که این مکان همان صومعه غزالی بوده که سپس تبدیل به سرداب شده است، این بنا شبیه به آرامگاه شیخ احمد جامی و ابوبکر تایبادی است و مانند آنها جسد فرد مدفون در زیر آرامگاه نیست بلکه در جلوی آرامگاه است.

مدیرکل پیشین میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان بیان کرد: به احتمال زیاد آرامگاه غزالی در کنار صومعه بوده و کل بنا به آرامگاه غزالی معروف شده است و در زمان ایلخانان مغول، تدفین‌هایی در آن صورت گرفته است چرا که در آن تابوت‌های اجساد بوده که در سردابه قرار می‌دادند و بر روی مقبره علامت‌هایی بوده مبنی بر این که سه تا چهار فرد در آن دفن شدند و احتمالا از بزرگان آن دوران بودند.
 
وی درباره فضای کنونی این مقبره گفت: اکنون بر بالای مقبره، آثاری از یک بنا شبیه به میل اخنگان وجود دارد. همچنین آثار نشان می‌دهد که این مکان قبلا محل زندگی بوده چرا که بر دیوار آن، بخاری دیواری نصب بوده که تبدیل به محراب شده است و کسانی که در آن صومعه عبادت می‌کردند به سمت محراب نماز می‌خواندند. همچنین در دوره ایلخانی در سقف آرامگاه یک کتیبه به سبک معماری آرامگاه سلطان محمد اولجایتو به شکل ستاره هشت‌پر به نام الله نصب شده است.
انتهای پیام