به گزارش ایسنا، بارزترین شاخص بالندگی و توسعه‌یافتگی یک کشور در توانایی‌های فن‌آورانه و پژوهش‌های علمی و کاربردی آن است، لذا افزایش ظرفیت و کارآیی فن‌آوری و پژوهش‌های علمی و کاربردی، مستلزم شناخت دقیق منابع و مۆلفه‌های بالقوه موجود است.
خوشبختانه در چند سال اخیر ذوق و شوق تحقیق از محیط‌های دانشگاهی و پژوهشی به دستگاه‌های اجرایی کشور راه یافته و این خود فرصت مغتنمی برای پژوهشگران است تا طیف وسیعی از مسائل و گره‌های کور را مورد توجه قرار دهند.
فقدان ارتباط منسجم و منطقی بین دانشگاه‌ها، مۆسسات تحقیقاتی و صنایع و به طور کلی واحدهای تولیدی، فقدان نظام صحیح و مطلوب در ارتباط با توزیع اعتبارات پژوهشی، فقدان انگیزه تحقیق در بین استادان و در مراکز تحقیقاتی و نبود بوجه کافی از جمله مواردی است که امر پژوهش را با مشکلات جدی مواجه کرده است.
هدایت آموزش‌های دانشگاهی به سوی آموزش‌های کاربردی و تشویق دانشجویان کشور به امر پژوهش، با توجه به ضرورت‌ها از طریق حمایت‌های مالی و تشویقی برای انجام تحقیقات کاربردی امری ضروری است.
در ابتدای این نشست رئیس جهاد دانشگاهی چهارمحال و بختیاری با اشاره اینکه ماهیت جهاد دانشگاهی مسئله‌محور عمل کردن است، تأکید کرد: انجام پژوهش‌های تقاضامحور، مسئله‌محور، تجاری‌سازی و پژوهش براساس مزیت‌های استانی باید با نگرش‌ها و روش‌های نو صورت بگیرد.
وحید خلیلی اردلی با بیان اینکه بررسی موانع موجود بر سر راه پژوهش‌های تقاضا محور در جامعه و انتقال این مهم به جامعه امری ضروری است، تصریح کرد: دنیا در مسیر توسعه به سمت انسان بنیان و ایده‌محوری حرکت کرده است.
رییس خبرگزاری ایسنا چهارمحال و بختیاری خاطرنشان کرد: طرح مشاغل خانگی از طرف وزارت تعاون، رفاه و کار به جهاد دانشگاهی واگذار شده و قرار است این طرح در هشت استان به صورت پایلوت اجرا شود و جهاد دانشگاهی استان با ظرفیتی که از خود نشان داده است به عنوان یکی از استان‌های انتخاب شده برای اجرای این طرح در نظر گرفته شده است.
رئیس جهاد دانشگاهی استان ادامه داد: جهاد دانشگاهی در حوزه‌های کارآفرینی می‌تواند نقش موثری ایفا کند.
وی بیان کرد: جهاد دانشگاهی معتقد است اعطای وام به تنهایی نمی‌تواند مشکلی از اشتغال حل کند بلکه حلقه‌های مفقوده بسیاری همچون آموزش، برندسازی، تولید استاندارد و اتصال به بازارهای مجازی و فیزیکی نیز وجود دارد.
خلیلی با اشاره به اینکه بایستی همواره ظرفیت برندسازی در استان فعال بماند و به آن توجه ویژه شود، ادامه داد: لازمه تحقق این امر تغییر در نگرش ها و با یک عزم ملی است.
وی اضافه کرد: در این مسیر باید رسانه‌ها، مدارس و تمام اقشار جامعه با اراده به میدان آیند و از همه ظرفیت‌ها استفاده شود.
خلیلی با بیان اینکه یکی از بهترین مراجع تصمیم‌سازی، گفتمان سازی و جریان سازی بخش‌های پژوهش دانشگاه‌ها است، گفت: این میزگرد تشکیل شد تا در حد توان قدمی در این راستا در استان برداشته شود و این قدم همچون نهالی پرورش یابد.
در ادامه معاونان و مدیران پژوهشی دانشگاه‌های چهارمحال و بختیاری موانع پژوهش‌های کاربردی و راهکارهای برون رفت از آن را مورد بحث و تبادل نظر قرار دادند.
جزیره‌ای عمل کردن مراکز تحقیقاتی و اساتید دانشگاه‌ها از موانع موجود در انجام پژوهش‌های کاربردی است
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی استان در این میزگرد با اشاره به اینکه اکنون پژوهش‌ها به معنای واقعی کاربردی نیستند، اظهار کرد: بیشتر مقالات از پژوهش‌های خارج از کشور استخراج و تحقیقات بر این مقالات انجام می‌شود که در نهایت منجر به حل یک مسئله نخواهد نشد.
بهزاد زمانی با بیان اینکه اکنون 90 درصد تحقیقات در دانشگاه‌ها به این شکل انجام می‌شود، افزود: مقالات آماده شده به این روش در مجلات داخل و خارج از کشور چاپ شده و هیچ استفاده‌ای از آن نمی‌شود.
زمانی حرکت از سمت دانشگاه به سوی صنعت و اعتماد نداشتن صنعت به دانشگاه، نبود فضای عادلانه رقابت ناشی از بهاندادن به محصولات تولید شده توسط دانشگاه را از موانعی برشمرد که بر سر راه پژوهش قرار دارد.
وی جزیره‌ای عمل کردن مراکز تحقیقاتی و اساتید دانشگاه به معنای مطلع نبودن از پژوهش‌های صورت گرفته در سایر مراکز تحقیقاتی را از دیگر موانع موجود در پژوهش دانست و عنوان کرد: نیاز به یک مرکز ارتباط دهنده و تسهیل کننده میان مراکز تحقیقاتی و دانشگاه در کشور احساس می‌شود.
زمانی با اشاره به وجود بروکراسی اداری که مانع ارتباط مراکز تحقیقاتی است، اضافه کرد: سیستم آزمایشگاه ساها در دانشگاه آزاد اسلامی استان راه‌اندازی شده است که دانشگاه‌ها می‌توانند در تمام دانشگاه‌های آزاد ایران از این بستر استفاده کنند و در صورت نیاز به وسایلی همانند میکروسکوپ آزمایشگاهی آن را دریافت کنند اما متاسفانه این سیستم به سایر دانشگاه‌های کشور متصل نیست و این ارتباط کاملا ایزوله است.
وی تصریح کرد: نگاه کردن دانشگاه‌ها به یکدیگر به عنوان رقیب نه به عنوان مکمل یکدیگر در کارهای پژوهشی، وجود حلقه‌های مفقوده بسیار در برندسازی و آشنا نبودن به بازاریابی مطلوب از دیگر موانع کابردی نشدن تحقیقات است.
زمانی با بیان اینکه فرهنگ پژوهشی از پژوهش مهم‌تر است و انتقال این فرهنگ رسالت رسانه است تا معنای واقعی پژوهش را در جامعه تسری دهند، تاکید کرد: سیستم آموزشی مدارس خلاقیت را از دانش‌آموز می‌گیرد و در دانشگاه نیز در دوره کارشناسی پژوهشی اتفاق نمی‌افتد که در این راستا لازم است فرهنگ پژوهش در تمام اقشار جامعه گسترش یابد.
زمانی با اشاره به نبود صنعت قوی در استان و اختصاص ندادن ردیف بودجه‌ای برای پژوهش در کارخانه‌های چهارمحال و بختیاری به عنوان یکی دیگر از موانع انجام پژوهش‌های کابردی، اظهار کرد: بیشترین بودجه‌ای که به حوزه پژوهش اختصاص داده می‌شود از بخش دولتی است که با توجه به شرایط اقتصادی کشور اکنون این میزان به حدود یک درصد یا کمتر رسیده است.
وی با بیان اینکه پژوهش از نظر سخت افزاری و نرم افزاری هزینه‌بر و نیارمند تامین اعتبار است، ادامه داد: ردیف بودجه‌ای دانشگاه‌ها برای کارهای پژوهشی محدود است و دانشگاه آزاد اسلامی استان برای انجام طرح‌های پژوهشی با کمبود اعتبار مواجه است.
زمانی گفت: باید در سطح کلان در قوانین و تصمیمات مواردی لحاظ شود تا سرمایه‌گذار برای سرمایه‌گذاری در کارهای پژوهشی اطمینان لازم و کافی را داشته باشد.
بروکراسی سخت اداری مانع انجام طرح‌های پژوهشی کاربردی است
مدیر پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد نیز در این خصوص با اشاره به اینکه ساختار دانشگاه‌ها آموزشی – پژوهشی نیست و بیشتر به آموزش اتکا می‌شود، اظهار کرد: ارزیابی دانشگاه و رتبه علمی آن بر اساس تعداد مقالات است و سیاست‌ها و قوانین الزام‌آوری برای اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها برای انتشار مقالات کاربردی و پژوهشی وجود ندارد و این چرخه معیوب همواره ادامه می‌یابد.
محمدتقی مرادی افزود: در حوزه سلامت به هنگام انجام پژوهش باید بر روی نمونه‌های انسانی آزمایشات انجام شود که این امر نیازمند تاییدیه کمیته اخلاق دانشگاه علوم پزشکی برای تست دارو و ... است که با وجود درست و اخلاقی بودن این اقدام، انجام کار پژوهشی را در دانشگاه با سختی همراه می‌کند.
مرادی بیان کرد: دانشگاه علوم پزشکی استان مواد اولیه آزمایشگاه‌ها حتی موادی که در داخل کشور وجود ندارد را به راحتی برای دانشجویان فراهم می‌کند.
وی با اشاره به ایجاد مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری در استان در چند سال گذشته، گفت: در پژوهش‌های کاربردی لازم است که مراکز رشد تقویت شده و حمایت کافی شوند اما اکنون بروکراسی سخت اداری مانع انجام طرح‌های پژوهشی کاربردی است.
مرادی ادامه داد: مرکز رشد، هسته‌های فناور و شرکت‌های دانش‌بنیان نیازمند تقویت هستند و لازم است شرایط ثبت اختراع نیز تسهیل شود تا به انجام پژوهش‌های کاربردی کمک شود.
پژوهش‌ها تقاضا محور باشند
مدیر پژوهشی جهاد دانشگاهی استان نیز اظهار کرد: حرکت از سمت دانشگاه به سمت صنعت به تنهایی مسیری اشتباه است.
بهنام خسروی با اشاره به اینکه صنعت بایستی متقاضی پژوهش باشد و این مهم به شکل تقاضا محور انجام شود، افزود: کاربردی نشدن پژوهش مشکلی است که اکنون دانشگاه‌ها با آن درگیر هستند.
خسروی تصریح کرد: در صنعت‌های مختلف همانند نفت از پژوهش استفاده نمی‌شود و تحقق این امر نیازمند وجود جاذبه و تقاضا از سوی صنعت است.
وی با اشاره به اینکه فرهنگ پژوهشی در میان اساتید دانشگاه تا حدودی نهادینه شده است، تاکید کرد: تنها در صنایع بزرگ مبحث R&D مطرح است و در بقیه صنایع اعتقادی به این امر نیست.
خسروی با بیان اینکه دیدگاه سرمایه‌گذار در بحث R&D بسیار ضعیف است، اضافه کرد: علم توسط محققان تولید می‌شود اما نبود جاذبه از سوی صنعت محققان را مایوس خواهد کرد.
وی تصریح کرد: در مباحث گوناگون صنعت در بحث R&D بایستی کار شود که دریافت این کد روح یک صنعت خواهد بود.
دانشگاه‌ها به سمت صنعت حرکت کنند
کارشناس پژوهشی دانشگاه پیام نور استان نیز گفت: حمایت از پژوهش کاربردی باید از سطوح پایین آغاز شود و اگر امتیاز دهی مناسب به پژوهشگر صورت نگیرد موجب سلب انگیزه پژوهشگر خواهد شد.
فاطمه کریمی با اشاره به لزوم حمایت از شرکت‌های دانش بنیان و در اختیار قرار دادن تسهیلات به آنان، تاکید کرد: محققان و دانشگاه‌ها بایستی به سمت صنعت حرکت کنند.
آزیتا الله‌بخشی کارشناس پژوهشی دانشگاه علمی کاربردی واحد استان چهارمحال و بختیاری نیز با اشاره به اینکه مراکز رشد نقش قابل توجهی در انجام پژوهش‌های کاربردی ایفا می‌کند، بیان کرد: مرکز رشد دانشگاه علمی کاربردی استان در شهر بروجن پیشرفت مطلوبی داشته است.
وی افزود: اهمیت پژوهش بایستی در جامعه مشخص شود و فراموش نشود
که پژوهش زمینه ساز توسعه است.
الله‌بخشی با بیان اینکه علم به تنهایی ارزش ندارد، خاطرنشان کرد: باید فضایی برای انتشار ایده‌ها فراهم شود و بایستی به این باور رسید که پژوهش در کنار تولید و آموزش قرار گیرد.
لازم است به منظور بهره‌برداری بهینه از توان پژوهشی در کشور، به پژوهشگران و استادان آگاه میدان عمل داده شود و ناهمواری‌های موجود از سر راه برداشته شود.
همچنین ضروری است از پراکندگی طرح‌های پژوهشی و صرف هزینه‌های موازی ممانعت به عمل آورده و با تعیین اولویت‌های کاربردی به تشخیص استادان محقق، از انجام تحقیقات زودرس و خام پرهیز شود.
انتهای پیام