دکتر سید مهدی قمصری درگفت و گو با خبرنگار ایسنا مسئله شخصیت گروه‌های آموزشی را یکی از مشکلات دانشگاه‌های کشور عنوان کرد و گفت: اصلی ترین جزء دانشگاه در همه دنیا شخصیت گروه‌های آموزشی است که درغرب از آن به عنوان دپارتمان یاد می‌شود. متاسفانه در ساختارهای دانشگاه‌های ما این نقش خوب ایفا نمی‌شود زیرا در دانشگاه‌های ما دپارتمان‌ها اختیارات و امکانات زیادی ندارند و طبیعتا مسئولیت زیادی نمی‌پذیرند. 

وی افزود: این در حالی است که در خیلی از مراکز آموزشی دنیا، قدیمی ترین جزء دانشگاه‌ گروه آموزشی و دپارتمان است؛ به نحوی که حتی جذب دانشجو بر عهده گروه‌های آموزشی است و این گروه‌ها بر مسائل مالی نیز نظارت دارند و چون در زمینه ورود و خروج مسائل مالی یعنی درآمدها حساسیت وجود دارد از این رو اجرای طرح‌های تحقیقاتی الزامی است.

این کارشناس آموزشی با اشاره بر نقش اداری گروه‌های آموزشی در کشور گفت:درکشور ما اینکه مدیران گروه چه میزان به شکل جدی وظایفشان را انجام بدهند به دیدگاه‌های فردی و مدیریت دانشگاه برمی‌گردد و این که چقدر بر این مسئله اصرار و تاکید کنند.

وی افزود: در حالیکه در دانشگاه‌های خارجی مدیرانی که با جدیت بیشتری وظایف مدیر گروهی و رئیس دپارتمانی خود را انجام می‌دهند، ارتقای علمی پیدا می‌کنند که نهایتا از لحاظ مالی نیز نسبت به گروه‌هایی که نسبت به وظایف خود بی‌تفاوت هستند وضعیت بهتری پیدا می‌کنند.

معاون آموزشی سابق دانشگاه تهران در مورد نحوه انتخاب مدیر گروه‌های آموزشی اظهار کرد: درحال حاضر نوع نگاه ما به انتخاب مدیران گروه‌های آموزشی به شکل دوره ای است و فکر می‌کنیم باید مدیریت به همه برسد، اما مدیریت گروه یک مدیریت علمی است و بنابراین باید برای آن یک سری قواعد خاص وجود داشته باشد، البته ادعا نمیکنم که در گذشته خطایی در گروه‌های آموزشی رخ نمی‌داد، چرا که گاهی اوقات در دانشگاه‌ها تعطیلی تقریبی گروه‌های آموزشی نیز اتفاق می‌افتاد؛ اما به نظر می‌رسد که در این مورد باید به تعادل رسید.

قمصری ادامه داد: اگر مدیران لایه‌های میانی وظایفشان را خوب انجام دهند، دانشگاه‌ها ارتقاء پیدا می‌کنند، ولی اگر همه بار مسئولیت به دوش رئیس دانشگاه باشد کارها خیلی به‌سامان پیش نخواهد رفت.بنابراین باید تمام لایه‌های مدیریتی به ویژه مدیران گروه به دقت انتخاب شوند و با جدیت مسئولیت خود را انجام بدهند.

اهمیت توجه به رشته‌های میان‌رشته‌ای

وی در مورد ضرورت ایجاد رشته‌های میان‌رشته‌ای اظهار کرد: در لزوم این مسئله هیچ شکی وجود ندارد ولی نکته مورد اهمیت این است که از چه منظری به این موضوع نگاه شود و از چه معبری وارد آن شد.

این کارشناس آموزش افزود: برای مثال در دانشگاه تهران ابتدا رشته‌های مشترک را تعریف کردیم، به این مفهوم که یک گروه به عنوان گروه اصلی باشد و دو و یا چند گروه به آن کمک کنند، اما نگاه واگرایانه و فرد گرایانه در که در تربیت اجتماعی ما نهادینه است، تا حدی مانع تحقق یافتن این مسئله می‌شد، منظور همان مسئله ای است که گفته می‌شود ما در کار جمعی ضعیف هستیم، و یکی از مثال‌های آن مسائل ورزشی است که گفته می‌شود ورزش‌های تیمی ما کمتر به نتیجه و هدف خود می‌رسند .

قمصری ادامه داد: این یک مسئله فرهنگی است که وقتی افراد در یک گروه خاص متمرکز می‌شوند خیلی سخت است که به راحتی بپذیرند که بعضی از مسائل را به اشتراک بگذارند که البته این مورد در نسل جوان نسبتا راحت‌تر صورت می‌گیرد.

 این کارشناس آموزش با بیان ضرورت ایجاد رشته‌های میان رشته ای گفت: در مورد تلفیق رشته‌های علوم انسانی با بعضی از رشته‌ها می‌توان بحث اقتصاد و  وزرش را مثال زد، که دو مقوله جدا هستند، اما مدیریت ورزش به عنوان یک صنعت پولساز باید با علم اقتصاد تلفیق شود و در مورد تلفیق ورزش با علم روانشناسی نیز مسئله به همین شکل است.

معاون آموزش سابق دانشگاه تهران تلفیق رشته‌های نانو و شیمی با مهندسی‌ها را به عنوان یکی از تلفیق‌های موفق عنوان کرد و گفت: ایجاد رشته‌های جدید بیشتر نیازمند پشت سر گذاشتن یک سری مبانی ذهنی جا افتاده به ویژه در نسل‌های قدیم است، که البته نسل‌های قدیم نیز دو دسته هستند، دسته ای از آن ها که بسیار جزم گرایانه عمل میکنند و اجازه هیچ نوآوری ای را نمی‌دهند و دسته‌ دیگر که این اجازه را می‌دهند که نیروهای جوان‌تر به ویژه کسانی که از خارج از کشور آمده اند، بر اساس تجریبات جدیدی که کسب کرده‌اند، زمانی که  وارد حوزه‌های آموزشی می‌شوند بتوانند با بعضی گروه‌های دیگر همکاری داشته باشند.

قمصری خاطرنشان کرد: خوشبختانه مسئله ایجاد رشته‌های جدید رو به پیشرفت است و در طول سال‌های اخیر در دانشگاه تهران نیز به همین منظور دانشکده‌های جدید و در بعضی از دانشکده‌ها گروه‌های آموزشی جدیدی تشکیل شده است که افراد بتوانند با تخصص‌های نزدیک‌تر به یکدیگر بعضی از حوزه‌هایی که جای خالی آن‌ها حس می‌شود را پوشش دهند.

ضرورت حذف بعضی رشته‌های قدیمی بدون موضوعیت در بازار کار

وی تصریح کرد: ما باید بعضی از رشته‌های قدیمی را که واقعا در بازار کار هیچ تقاضا و موضوعیتی برای آن‌ها وجود ندارد به سمت حذف شدن سوق دهیم و با از این رو در دانشگاه هم گاهی بحث می‌شود که اگر گروهی می‌خواهد رشته جدیدی را پیشنهاد دهد بگوید که این رشته میتواند جایگزین چه رشته ای شود.

معاون آموزش سابق دانشگاه تهران گفت: این بحث در دانشگاه تهران حتی در جذب هیئت علمی نیز جدی است و جذب اساتید بر اساس پاسخگویی به نیازها است و این حساسیت‌ها در مدیریت فعلی وجود دارد و همواره در هیئت جذب بحث می‌شود که افراد جدید چه چیزی را به داشته‌های قبلی گروه اضافه می‌کنند.

  وی با تاکید بر اهمیت باز کردن راه تحقیق توسط افراد جدید در گروه گفت:  باید این گونه باشد که افراد جدید راه تحقیق را در گروه باز کنند نه اینکه یا خود متوقف شوند و یا دیگران متوفقشان کنند و باید این امکان را  برای آن‌ها فراهم کرد که بتوانند ایده‌های جدیدشان را با امکاناتی که به آن‌ها داده می‌شود به شکوفایی برسانند.

معاون آموزش سابق دانشگاه تهران در پاسخ به سوالی مبنی بر چگونگی نظارت بر بازنگری رشته های دانشگاهی گفت: ابزاری که برای نظارت بر بازنگری رشته‌ها در اختیار وزارت علوم است ندادن سهمیه دانشجویی به آن رشته در دانشگاه مورد نظر است که وزارت علوم این مسئله را از قبل به کلیه دانشگاه‌ها اعلام کرده و در صورت عدم بازنگری در هر دوره پنج ساله می‌تواند از این ابزارها استفاده کند.

 وی در خصوص چگونگی فرایند بازنگری در سطح دانشگاه اظهار کرد: در دانشگاه تهران یک شورای نظارت برنامه‌ریزی آموزشی وجود دارد که از جمله وظایف آن بررسی و تصویب رشته‌های جدید مورد پیشنهاد گروه‌های آموزشی و ارسال آن برای وزارت علوم، تغییر واحدهای درسی در حد حوزه اختیارات دانشگاه و همچنین بازنگری‌ رشته‌های دانشگاهی است که از طریق این شورا به وزارت‌ علوم اطلاع داده می‌شود وسپس از طریق وزارت علوم منعکس می‌شود و به طور کلی بحث درس‌ها و رشته‌های جدید در این شورا مطرح می‌شود.

این کارشناس آموزش در مورد چگونگی فرایند روزامد کردن محتوای رشته‌های دانشگاهی ادامه داد:  فرایند جذب هیئت علمی یک فرایند تدریجی است و در هر گروهی ممکن است افرادی برای مثال با 25، 30 و یا 40 سال سابقه تدریس وجود داشته باشند، از این رو معمولا جذب نیروهای جدید، به ویژه آن‌هایی که فارغ‌التحصیلان به روز هستند ایده‌های جدید را به همراه می‌آورد، بنا بر این بهروز رسانی محتوا به شکل طبیعی به انجام می‌شود؛ با توجه به این مسائل دغدغه به روز نبودن محتوای رشته‌های درسی خیلی عمومیت ندارد.

تغییرات در رشته‌های علوم انسانی سخت‌تر و پرحاشیه‌تر از سایر رشته‌ها

قمصری خاطر نشان کرد: به‌روز رسانی به خصوص در مورد رشته‌های علوم تجربی بیشتر و راحت‌تر انجام می‌شود، اما کار در مورد حوزه علوم انسانی سخت‌تر است یعنی روزامد کردن و تغییر دادن مبانی مشکل‌تر است.

وی ادامه داد: در مورد علوم انسانی،اگر روانشناسی و جامعه شناسی را در حوزه علوم تجربی بدانیم، و بیشتر وارد رشته‌هایی شویم که با مسائل خاص خاص جامعه ما درگیر است، می‌بینیم که در مورد آن‌ها تغییرات بسیار سخت‌تر و با  مسائل حاشیه‌ای بیشتری همراه است.

وی با اشاره به تجربه شش ساله خود در مقام معاونت آموزشی دانشگاه‌ تهران اظهار کرد: فرایند به روزرسانی و بازنگری محتوای رشته‌های دانشگاهی فرایندی است که در رشته‌های مختلف شدت و ضعف دارد و این طور نیست که همه گروه‌ها در یک سطح باشند.

معاون آموزش سابق دانشگاه تهران ضمن بیان اقبال داوطلبین به بعضی از رشته‌ها در دانشگاه تهران گفت: این بر اساس چیزی است که در جامعه منعکس می‌شود که البته ممکن است بخشی از آن غیر واقع باشد.

 قمصری درپایان خاطر نشان کرد: در دانشگاه تهران بیش از 120 گروه آموزشی وجود دارد بنابراین، فرایند بازنگری و روزامد کردن در همه رشته‌ها یکسان نیست، و به عوامل مختلفی از جمله اعضا و مدیران گروه بستگی دارد.

 انتهای پیام