نوبخت که تجربه اجرای طرح تحول را ۲۵ سال پیش در دولت آیت الله هاشمی آن هم به صورت محدود داشته است، از تمامی نقاط مثبت و منفی اجرای این طرح در چهار سال گذشته اطلاع دارد.
وی با انتقاد از کسری هزاران میلیارد تومانی ناشی از اجرای طرح تحول سلامت، تجمیع منابع و پایدار کردن آن را راهکاری برای خروج این طرح از مشکلات پیش رو دانست و گفت که ما به مشکلات شرکت های تولید کننده و واردکننده تجهیزات پزشکی، پزشکان و پرستان واقف هستیم اما آنها هم بدانند جمع کردن این حجم از مشکلات یک شبه و یک روزه شدنی نیست.
نوبخت که سابقه طبابتش به بیش از ۳۵ سال می‌رسد، گفت که براساس آمارها از هر سه تا چهار نفر جمعیت ایران یک نفر دچار افزایش فشار خون است که مبتلایان به فشار خون و دیابت در معرض سکته قلبی و مغزی، از کار افتادن کلیه و به دنبال آن نیازمند دیالیز و پیوند عضو هستند پس باید فکری برای تامین سلامت مردم کرد.
وی اما در زمینه طب اسلامی در عین حال که در بیان استدلال‌های خود از واژه «شرعا» استفاده می‌کند اما معتقد است که حتی اگر صحت حدیثی هم واقعی باشد دلیلی بر استفاده بلافاصله آن وجود ندارد! و صحت آن باید در آزمایشگاه تایید شود!
علی نوبخت نماینده تهران با حضور در ایسنا به تشریح کامل وضعیت طرح تحول نظام سلامت، مشکلات پیش رو و راهکارهای عملی برای برداشتن موانع اجرای آن پرداخت و ضمن اذعان به بروز قصورهای پزشکی از اهتمام ویژه‌ای برای برخورد با خطای پزشکی سخن گفت.
متن کامل گفت‌وگوی ایسنا با رییس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس را در زیر می‌خوانید:
پرسش: آقای نوبخت، با توجه به سابقه فعالیت سی و پنج ساله شما در عرصه بهداشت، درمان و سلامت و اکنون نیز به عنوان رییس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، نحوه اجرای طرح تحول سلامت را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ آیا به باور شما این طرح توانسته به اهداف اولیه‌اش دست پیدا کند؟
طرح تحول سلامت کسری هزاران میلیارد تومانی دارد
پاسخ: آری توفیق داشته است؛ ورود اینجانب به مجلس با اواسط اجرای طرح تحول همزمان بود، آن هم طرحی که با نیت خیر اجرا شد اما در میانه راه هزاران میلیارد تومان کسری به جای گذاشت. بدهی‌ها به اندازه‌ای است که پرداخت پول واحدهای تولیدی، وارداتی و توزیعی سخت شده و در این میانه به کلاف سردرگمی و همچنین برای پزشکان و پرستاران تبدیل شده است.
با این نگاه در همان چند ماه اول مجلس دهم کمیسیون بهداشت و درمان برای باز کردن گره‌های مالی طرح تحول به کمک دولت، رییس سازمان برنامه و بودجه و کمیسیون برنامه و بودجه اختصاص ۸۰۰۰ میلیارد تومان از طریق اوراق عرضه مشارکت به سازمان بیمه سلامت را تصویب کرد تا چاله‌های بزرگی که با نیت خیر به وجود آمده بود را پر کند. بعد از آن نیز در زمان تنظیم برنامه ششم توسعه تمامی تلاش‌ها در جهت حل مشکلات مالی این طرح معطوف شد.
پرسش: برای برداشتن موانع طرح تحول سلامت با چه مشکلاتی برخورد کردید؟
توجه کافی به جایگاه پزشکی عمومی نمی‌شود
پاسخ: یکی از مشکلات نبود توجه کافی به جایگاه پزشکی عمومی در کشور بود که دلیل آن هم از ایجاد شوق در بین مردم برای مراجعه به پزشک متخصص و فوق تخصص نشات می‌گیرد. این تفکر باعث شد که در همان روزهای ابتدایی اجرای طرح تحول مردم اعم از پولدار و فقیر برای درمان رایگان به بیمارستان‌ها و پزشکان متخصص و فوق تخصص رجوع کنند، حتی کسانی که نیاز به آزمایش و یا عمل خاص و فوری نداشتند نیز از خدمات، تجهیزات و داروهای پزشکی آن هم در حد رایگان استفاده کردند. این همچون وضعیتی است که وسیله حمل و نقل عمومی با کیفیت وجود دارد اما مردم بخواهند از جیب دولت فقط با آژانس رفت‌وآمد کنند؛ قطعا هیچ دولت پولداری نمی‌تواند این وضعیت را تحمل کند چه برسد به اینکه منابع ما در کشور محدود است.
مردم بدانند خزانه آنقدر محدودیت دارد که حتی نمی‌توانیم مطابق شأن بازنشستگان و تکریم آنها پرداختی داشته باشیم؛ البته که سازمان‌های بیمه‌گر نتوانسته‌اند به تکالیف برنامه‌ریزی و نظارتی دقیق خود عمل کنند.
توانایی پرداخت پول شرکت‌های تولید کننده و وارد کننده محصولات و خدمات پزشکی را نداریم
این هزینه‌های سنگین باعث شده که اکنون توانایی پرداخت پول شرکت‌های تولید کننده و وارد کننده محصولات و خدمات پزشکی را نداشته باشیم بنابراین بهترین راهکار در مقطع فعلی رسیدن به تعادل برای جلوگیری از بدتر نشدن شرایط است، ما چاره‌ای جز صرفه جویی و استفاده بهینه از منابع نداریم که پزشکان عمومی نیز از منابع اصلی ما هستند، نباید این منابع نادیده گرفته شود.
مشکل دیگر در اجرای طرح تحول سلامت، تعداد بسیار زیاد مراجعات مردم به اطباء است، براساس این طرح مردم می‌توانند از صبح تا ظهر با در دست داشتن دفترچه‌های سلامت به چند پزشک مراجعه کنند و پزشکان نیز به فراخور تشخیصشان آزمایش و دارو تجویز می‌کنند؛ نسخه‌هایی که به دلیل نبود پرونده سلامت الکترونیک بعضا تکراری بوده و منجر به هدررفت منابع می‌شود.
قطعا اگر بیمار پرونده سلامت الکترونیک داشته باشد پزشکان نیز براساس مشخصات درمان‌های قبلی، وضعیت جسمی و بیماری‌های موروثی در خانواده‌اش دارو و یا آزمایش تجویز می‌کنند و شاهد نسخه‌ها و آزمایش‌های تکراری نخواهیم بود که فقط هزینه بر اجرای این طرح تحمیل می‌کند.
تجویز دارو و عکسبرداری های تکراری هزینه‌های بسیاری به طرح تحول تحمیل کرده است
آمارها حکایت از آن دارد که تعداد آزمایش‌ها و عکسبرداری‌های تجویز شده اعم از سونوگرافی، اسکن، سی تی اسکن و ام آر آی بسیار زیاد و حتی برای بیماری خاص تکراری بوده، آزمایش‌ها و عکسبرداری‌هایی که هزینه‌های بسیار زیادی دارد و هزینه طرح تحول را زیاد می‌کند.
پرسش: شما در حالی درباره درمان بیمار براساس مشخصات پرونده الکترونیک سلامت و اتکا به مراحل درمانی صحبت می‌کنید که پزشکان در بسیاری از موارد تجویزهای یکدیگر را قبول ندارند و تمامی مراحل درمان را از ابتدا آغاز می‌کنند. آیا پیش از سامان پرونده سلامت برنامه‌ای برای بهبود این نگاه در بین اطبا دارید؟
اینکه یک پزشک بگوید پزشک دیگر را قبول ندارد، خلاف اخلاق پزشکی است
پاسخ: وظیفه ما ایجاد هماهنگی بین پزشکان و مسوولان است، با این نگاه که سازمان نظام پزشکی در چند هفته اخیر با دو رکن رییس کل سازمان نظام پزشکی و شورای عالی آن برای ایجاد انتظام در امور پزشکی تشکیل شد. برای این کار سراغ آقای فاضل به عنوان چهره شناخته شده پزشکی و پدر این سیستم رفتیم تا علاوه بر حفظ و اعتلای شأن پزشکان و جلوگیری از هدررفت منابع بتوانیم هم صنفی‌های خود را توجیه کنیم. اینکه یک پزشک بگوید پزشک دیگر را قبول ندارد، خلاف اخلاق پزشکی است؛ ما از این وضعیت بسیار ناراحتیم و برای مقابله با آن بسیار جدی هستیم.
برای این هدف هم هماهنگی‌هایی بین وزارتخانههای بهداشت و کار و سازمان نظام پزشکی، سازمان برنامه و بودجه و کمیسیون بهداشت و درمان به وجود آمد. باید همه آحاد مردم پرونده سلامت داشته باشند و همه پزشکان نیز از آن استفاده کنند و طبق راهنماهای بالینی به تشخیص و درمان بپردازند.
کمیته اخلاق حرفه‌ای برای مقابله با قصورات احتمالی پزشکان تشکیل شده است
در همین راستا علاوه بر تقویت سازمان نظام پزشکی، کمیته اخلاق حرفه‌ای در بعضی از انجمن‌های علمی تاسیس شد. در بسیاری از موارد اعضای این کمیته در مواجهه با مشکل و در راستای حمایت از بیماران عزیز تنها یک تماس تلفنی با آن پزشک که از او شکایت شده، می‌گیرند که همچون آبی بر روی آتش است.
با پزشکان متخلف برخورد جدی و قاطع می شود
در این انجمن‌ها افراد مورد وثوق با تفویض اختیارات سازمان نظام پزشکی بر عملکرد پزشکان نظارت دارند تا در صورت مواجه شدن با مشکلی سریع ورود پیدا کنند، اگر آن مشکل در نهایت حل نشد پرونده به سازمان نظام پزشکی ارجاع می‌شود. همه این اقدامات برای آن است که نباید اعتماد مردم به اطباء مخدوش شود؛ لذا اگر پزشکی اقدام خلافی انجام داد، برخورد جدی و قاطع می‌شود. قطعا با حفظ حرمت و جایگاه اطباء، بدون درنگ علف‌های هرزی که در این گلستان می‌روید قطع خواهد شد.
امیدواریم با هماهنگی‌های صورت گرفته و تذکرات به موقع خبرنگاران و مردم با همدلی و همسویی بتوانیم مشکلات پیش روی حوزه سلامت را برداریم.
پرسش: این توضیحات شما نشان دهنده اجرای طرح تحولی با مشکلات فراوان است، راهکار عملی کمیسیون بهداشت و درمان برای حل این مشکلات چیست؟
پاسخ: بروز این مشکلات در همه جا دیده می‌شود بنابراین فقط به خاطر اجرای طرح تحول نیست؛ با این وجود در وهله اول وزارتخانههای بهداشت و تعاون و بیمه‌ها بر اساس حکم قانون برنامه ششم مکلف به انجام تکالیفی هستند تا در سال‌های آینده هزاران میلیارد تومان کسری به وجود نیاید.
گام بعدی استفاده بهینه از پزشکان عمومی است تا در صورت تشخیص این پزشکان بیمار به متخصص مراجعه کند، تلاشمان استفاده از این سرمایه‌های ملی در شبکه بهداشت و درمان است که امیدوارم با این منابع محدود وضعیت را سامان دهیم.
گام دیگر سامان دادن وضعیت تجویز و مصرف دارو است تا علاوه بر جلوگیری از هدررفت منابع، با این حجم از مصرف مواجه نباشیم. البته بخشی از دلایل مصرف بیش از اندازه دارو از قیمت ارزان آن در کشورمان نسبت به سایر کشورهای همجوار است. واقعی نبودن قیمتی که به کارخانه‌های تولیدی لطمه می‌زند که نمی توانند دستگاه‌های جدید و براساس دانش روز خریداری کنند. مشکل دیگر نیز از آن روحیه انقلابی نشات می‌گیرد که نباید مردم اسیر پول دارو شوند، روحیه خوبی که قطعا باید شامل اقشار ضعیف و کم درآمد جامعه شود و از طرف دیگر نباید باعث ورشکستگی واحدهای تولیدی داخلی گردد.
بیماران در مصرف دارو و پزشکان در تجویز آن توجیه نیستند
دلیل دیگر را می‌توان در تجویز دارو توسط پزشکان جستجو کرد چون نه فقط مردم که برخی از پزشکان هم در مصرف دارو توجیه نیستند، روندی که نتیجه آن میزان بالای مصرف دارو در کشورمان نسبت به نرم جهانی است. معضلی که به راهکاری اساسی نیاز دارد تا مردم بدانند این سوء مصرف تنها سم به بدنشان وارد می‌کند. پس می‌خواهیم گام‌های مستحکمی برداریم که ضمن مصرف بهینه، استفاده از دارو اثرات درمانی به دنبال داشته باشد. در این راه آموزش و کنترل نسخه نیز نقش کمک کننده‌ای خواهد داشت.
پرسش: به نظر شما وزارت بهداشت برای حل مشکلات واردکنندگان و تولیدکنندگان تجهیزات پزشکی باید چه اقدامی انجام دهد تا آنها در سال اقتصاد مقاومتی، تولید و اشتغال تا مرحله ورشکستگی پیش نروند؟
حل مشکلات واردکنندگان و تولیدکنندگان تجهیزات پزشکی در گرو مدیریت منابع است
پاسخ: حل این مشکل در گرو مدیریت منابع است. متاسفانه این طرح در رسیدن به بخشی از اهدافش ناموفق بوده و مدیریت منایع صورت نگرفته است.
ما این طرح را ۲۵ سال پیش به نام دیگری در دولت اول آقای رفسنجانی و در زمان معاونت وزارت بهداشت و درمان انجام دادیم با این دیدگاه که باید به مردم خدمات درمانی رایگان ارائه داد. در آن زمان پیش بینی اضافه کار حداکثر ۱۷۵ ساعت برای پزشکان و پرستاران یعنی معادل یک ماه حقوق و مزایا در نظر گرفتیم. تعدادی از مراکز را برای این کار تعیین کردیم تا ۹۰ درصد هزینه درمان افراد کم درآمد از سوی دولت پرداخت می‌شد و دولت نیز هزینه درمان افراد تحت پوشش کمیته امداد و سازمان بهزیستی را به صورت صد در صد پرداخت می‌نمود. این طرح چند سال در کشور اجرایی شد که بعدها با کم شدن شور انقلابی در برخی از مسوولان از اجرای آن جلوگیری به عمل آمد.
زمانی در بیمارستان های دولتی جسد مردم را برای گرفتن هزینه درمان گروگان می گرفتند
کار به جایی رسید که از مردم به بهانه طرح‌های خودکفایی در بیمارستان‌های دولتی پول می‌گرفتند که سابقه دهه ۸۰ نمونه‌های بسیاری در این باره دارد. فجیع‌تر آن که در همین حکومت انقلابی جسد ملت بی‌پناه ایران را در بیمارستان‌های دولتی گروگان می گرفتند و تا خانواده بیمار هزینه درمان را نمی‌داد جسد را تحویل نمی دادند. برای من به عنوان یک پزشک قسم خورده برای حفظ منافع ملت ایران، کمک به محرومان و حفظ عدالت قابل قبول نبود. همان زمان گفتم که انگار بیگانگان کشور را گرفته که چنین فضاحتی بر سر ملت ایران آورده‌اند. به همین دلیل در سال ۸۹ با توجه به این اتفاقات از تمامی خدمات دولتی کنار رفتم. خوشبختانه دولت یازدهم تامین سلامت مردم را وجهه همت خود قرار داده و با اختصاص منابع بیشتری به آن امیدی در دل‌ها زنده کرد.
در جریان اجرای طرح تحول برخی این توضیح را می‌دهند که اگر منابع به خوبی داده می شد مشکلی در اجرای آن به وجود نمی‌آمد، در پاسخ به آنها باید گفت منابع پشتیبان کننده طرح تحول، بودجه جاری، درآمد حاصل از دریافت یک درصد از مالیات بر ارزش افزوده و ۱۰ درصد از اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها بود که درآمدهای هدفمندی به آن مقداری نرسید که بتواند ۱۰ درصد از آن به بخش سلامت برسد. دولت هر چه از هدفمندی به دست می‌آورد را باید به اضافه منابع دیگر صرف تامین یارانه‌های نقدی کند در نتیجه چاره‌ای جز پایدارکردن اعتبارات بخش سلامت نداریم.
پرسش: با این توضیحات برنامه کمیسیون بهداشت و درمان برای پایدار شدن منابع نظام سلامت چیست؟
جریاناتی در کشور اجازه رسیدن سیگار به قیمت واقعی‌اش را نمی‌دهند
پاسخ: ما در سال ۹۷ به دنبال جذب منابع پایدار همچون منابع حاصل از درآمدهای یک درصد بر مالیات بر ارزش افزوده هستیم. مالیات بر کالاهای آسیب‌رسان به ویژه سیگار از جمله این منابع پایدار است اما یک سری جریانات در کشور اجازه نمی‌دهند سیگار به قیمت واقعی‌اش برسد. بهانه‌های آنها این است که با گران شدن سیگار، قاچاق نیز زیاد می‌شود، این همان جمله معروف دفع فاسد به افسد است. این حرف به ما ربطی ندارد چون در کشورمان مسئولانی وجود دارند که نباید اجازه واردات کالاهای قاچاق به کشور را بدهند، از آن طرف هم اگر کسی می خواهد این سم را وارد بدنش کند، باید پول بیشتری هم پرداخت کند.
ما دنبال سلامتی هستیم. کسی که سیگار می‌کشد هم به خودش و هم به شبکه سلامت ضرر وارد می‌کند آن هم شبکه سلامتی که توانایی پرداخت بدهی‌های خود را به شرکت‌های تجهیزات پزشکی ندارد. پول‌هایی که برای شیمی درمانی سرطان‌های ریه ناشی از کشیدن سیگار هزینه می‌شود به قدری سنگین است که می‌توان از آن ده‌ها مراکز بهداشتی در روستاها و حاشیه شهرها به نفع مردم ساخت. پس این اسراف و هرز بیت المال و سوء استفاده از پول‌هایی است که باید خرج درمان مردم شود.
مازاد دفترچه بیمه داریم
راه درست آن است که منابع هدفمند هزینه شوند و کسانی تحت پوشش بیمه سلامت قرار گیرند که واقعا نیازمندند این همان شرایطی است که شامل یارانه بگیران نیز می‌شود. طبیعتا مابقی افراد جامعه نیز باید خودشان را بیمه کنند نه اینکه با خیل عظیمی از افراد مواجه باشیم که دو دفترچه بیمه دارند که نتیجه آن وجود مازاد دفترچه بیمه در کشور است. این عین بی عدالتی است. باید برخی موسسات به نفع پرسنل و کارکنان خود آنها را بیمه کند نه اینکه همه مردم با هر سطح درآمدی بخواهند دفترچه رایگان داشته باشند.
کسی نیست به داد واحدهای تجهیزات پزشکی، پزشکان و پرستاران طلبکار برسد
این شرایط باعث کسری هزاران میلیارد تومانی از اجرای طرح تحول به شبکه سلامت شده است که نتیجه این کسری طلبکار شدن واحدهای تجهیزات پزشکی، تولیدی، وارداتی، آزمایشگاه‌ها، رادیولوژی‌ها، داروخانه‌ها، پزشکان و پرستاران شده است و کسی هم نیست به داد آنها برسد.
اکنون وضعیت مبادلات مالی بیمارستان‌ها و شرکت‌های تجهیزات پزشکی به گونه‌ای است که بیمارستان‌ها به پشتوانه بیمه ها و برای اجرای طرح تحول سلامت از این شرکت‌ها جنس تحویل گرفته‌اند، اما بیمه سلامت و تامین اجتماعی دچار کسری بودجه شده و نتوانسته هزینه ها را به بیمارستان‌ها بدهند، در نتیجه بیمارستان نیز توانایی پرداخت پول شرکت‌های تجهیزات پزشکی را نداشته و این تبدیل به کلاف سردرگم شده است، این موضوع باعث شد که در برنامه ششم مصوباتی را گذرانده تا مشکلات بیش از این نشود.
در صورت تایید هیات‌های کارشناسی بیمارستانی مجوز عمل در طرح تحول داده می‌شود
در اجرای طرح تحول سلامت ما بر این موضوع تاکید داریم که هیات‌های کارشناسی بیمارستان مورد تایید بیمه باید تشخیص دهد که چه مواردی احتیاج به عمل و خرج های بالای پزشکی است تا از هزینه‌های زیاد طرح تحول جلوگیری شود. به طور نمونه مثلا مجوز ۳ مورد عمل تعبیه پروتز زانو در ماه داده می‌شود که این تشخیص با پزشک است کدام بیمار در اولویت باشد یا اینکه بیمار با راهکارهای دیگر درمان می یابد نه اینکه ۱۰۰ مورد عمل انجام شود و هزینه آن به بیمه‌ها فرستاده شود که نتوانند از عهده آن بر آیند؛ این همان کلاف سر در گمی است که در همان ابتدای بحثم مطرح کردم.
خوب است این موضوع را تمامی مراکز تحت پوشش طرح تحول سلامت بدانند که منابع محدود است و براساس آن منابع و رعایت راهنمای بالینی می‌توانند به تجویز دارو، آزمایش و انجام عمل بپردازند.
بیمه‌ها به کانون مصرف کننده پول تبدیل شده‌اند
از طرف دیگر تاکنون بیمه‌ها رها بوده و تبدیل به کانون مصرف کننده پول شده و مدام از سازمان برنامه و بودجه درخواست منابع برای خرج‌هایش می‌کرد. حرف ما این است مگر می‌شود تمامی مراحل درمانی مردم کل کشور را دولت انجام دهد؟ حتی نمی‌توان یک کشور را در کل دنیا مثال زد. باید این موضوع شامل کسانی باشد که درآمد ناکافی دارند نه اینکه افراد متمکن نیز از درمان رایگان برخوردار شوند.
پرسش: با این صحبت‌های شما اگر پزشک تشخیص عمل جراحی برای بیماری داد اما منابع اجازه آن عمل را نداد، تکلیف بیمار چیست؟ آیا این با حفظ جان و سلامت بیمار منافات ندارد؟
پاسخ: تیم پزشکی باید مقید به یک سری اصول باشد و مطابق راهنماهای بالینی (گایدلاین) و اخلاق حرفه‌ای مبادرت به اقدام پزشکی نماید که در آن صورت بیماران بیمه شده می‌بایست از خدمات و تسهیلات بیمه استفاده نماید.
پرسش: این صحبت‌ها و توضیحات شما عملا با کار و اهداف آقای هاشمی در اجرای طرح تحول سلامت منافات دارد، آیا این نشان از ناهماهنگی بین وزارت بهداشت و کمیسیون بهداشت و درمان دارد؟
پاسخ: نه اینطور نیست! هماهنگی وجود دارد که منابع و مصارف می‌بایست منطبق باشد و آن جز از طریق اجرای قانون برنامه ششم و تامین منابع پایدار امکان‌پذیر نیست. تغییرات مدیریتی اخیر در سطح مدیران ارشد بخش بهداشت و درمان و دارو در همین راستاست.
ما در برنامه ششم برای کمک به وزارت بهداشت سازمان بیمه سلامت را از وزارت تعاون منتزع و به وزارت بهداشت دادیم تا آنان بر اساس منابع در اختیارشان طرح تحول را اجرا کنند تا بعد از سه سال از اجرای این طرح شاهد کسری بودجه نباشیم.
پرسش: آیا برای نجات طرح تحول از این کلاف سردرگم برنامه‌ای برای تجمیع بیمه درمانی دارید؟
به دنبال تجمیع بیمه‌ها منطبق بر قانون تشکیل سازمان بیمه سلامت هستیم
پاسخ: ما به دنبال تجمیع بیمه‌ها منطبق بر قانون تشکیل سازمان بیمه سلامت هستیم روندی که گلایه متعدد وزارت بهداشت را به دنبال دارد مبنی براینکه چرا به عنوان متولی حوزه سلامت منابع بیمه‌ها در حوزه‌های مختلف هزینه می‌شود. باید با اقداماتی جلوی پراکندگی بیمه‌ها را گرفت که این هدف را به صورت جدی در سال آینده دنبال خواهیم کرد.
پرسش: شما در شرایطی موضوع تجمیع بیمه‌ها را مطرح کردید که اختلاف شدیدی بین وزارتخانههای بهداشت و تعاون وجود دارد، برای حل این اختلافات برنامه خاصی دارید؟
پاسخ: ما در تجمیع بیمه ها به دنبال دریافت سهم ۹.۲۷ سهم درمان هستیم و کاری به دیگر منابع تامین اجتماعی نداریم که با اطمینان بخشی در این باره دیگر نباید اختلافی وجود داشته باشد.
پرسش: در صورت تجمیع بیمه‌ها تکلیف سازمان تامین اجتماعی چه خواهد شد، آیا قرار است سازمان دیگری تشکیل شود؟
با تجمیع بیمه‌ها مدیریت منابع در بیمه سلامت متمرکز شود
پاسخ: منظور از تشکیل سازمان بیمه سلامت سر و سامان دادن به امور بیمه‌های پراکنده است لذا با تجمیع بیمه‌ها هیچ اتفاق جدیدی نمی‌افتد بلکه قرار است مدیریت منابع در بیمه سلامت متمرکز شود، اصلا فلسفه تشکیل سازمان بیمه سلامت این بود که تمامی منابع بیمه‌ها مدیریت شود. همچنین در سیاست‌های کلی نظام سلامت ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری تولیت نظام سلامت به عهده وزارت بهداشت است و در آن بر مدیریت منابع تاکید شده و ما نیز در برنامه ششم بر آن متمرکز شدیم.
ما به دنبال شفاف سازی ردیف ۲۷. ۹ تامین اجتماعی هستیم که باید به حکم قانون تنها صرف درمان شود آن هم در شرایطی که باید تمامی این منابع صرف درمان شود گزارش‌ها حاکی از آن است که نحوه توجه و تخصیص منابع به واحدهای تحت پوشش تامین اجتماعی و وزارت بهداشت متفاوت است و عادلانه نیست.
قطعا مجلس نیز در بعد نظارتی ورود پیدا می‌کند. در همین رابطه رئیس جمهور هم دستوری به خزانه برای شفاف کردن این ردیف دادند تا ما به عنوان برنامه ریز و وزارت بهداشت به عنوان مجری قانون از منابع خود برای هزینه کرد و جلوگیری از کسری اطلاع داشته باشد.
مشکلات تولیدکنندگان و واردکنندگان محصولات پزشکی را قبول داریم
ما مصمم هستیم پولی مدیریت شده برای سلامت مردم هزینه شود که وزارت بهداشت بر آن نظارت داشته باشد تا آنقدر هزینه‌های سربار نداشته باشیم. وقتی هزاران نفر ناراحت می‌شوند که ماه‌هاست کار کرده، جنس فروخته و پولشان را نگرفته‌اند آن هم قشری که تولید کننده و وارد کننده است؛ ما مشکلات آنها را می‌دانیم و قبول داریم ولی آنها هم بدانند جمع کردن این حجم از مشکلات یک شبه و یک روزه شدنی نیست، همه تلاش و صبر کنیم تا مشکلات تلنبار شده گذشته را رفع کنیم. فراموش نکنیم که تا زمان حل نیز مشکلات جدید افزوده می شود و هزاران نفر به واحدهای بهداشتی و بیمارستانی و درمانی مراجعه می کنند که این ها همه منجر به افزایش هزینه است.
پرسش: از صحبت‌های شما این گونه برداشت می‌شود که به دلیل تحمیل یک سری هزینه‌ها به دولت از اجرای طرح تحول می‌خواهید آن را به هر قیمتی رفع کنید. سوال این است که آیا این روند در نحوه خدمات به بیماران تاثیرگذار نخواهد بود؟
پاسخ: ما می‌خواهیم از هرز رفتن منابع جلوگیری کنیم تا دیگر برای یک بیمار چند بار تجویز عکسبرداری آن هم به صورت تکراری نشود یا اینکه گروهی با دفترچه سلامت داروی رایگان گرفته و ا زمحل فروش آن درآمد کسب کنند.
پرسش: یکی دیگر از مشکلات پیش آمده از اجرای طرح تحول نحوه رسیدگی به بیماران در بیمارستان‌های دولتی بخصوص در بخش اورژانس است؛ برای بهبود این وضعیت هم برنامه دارید؟
ما هم شلوغ بودن اورژانس‌ها را قبول داریم چون تعداد بسیاری از واحدهای بیمارستانی و بهداشتی ما قدیمی هستند. یکی از کارهای طرح تحول اضافه کردن ۲۶ هزار تخت بیمارستانی است که باعث نو شدن این واحدها شد. به عبارتی دیگر یکی از کارهای کلان طرح تحول بهبود ساختار، سخت افزار و وسایل بیمارستان‌ها و واحدهای پزشکی بوده است.
بیمار باید به جای مراجعه به بیمارستان به کلینیک‌های تخصصی رود
از طرف دیگر بیمارستان‌ها با یک ظرفیتی ساخته شده که با رشد جمعیت واحد جدید ایجاد نشده است. نتیجه آن کم بودن تخت‌های بیمارستانی و بعضا مراقبت نکردن خوب از بیماران است. ما می دانیم از استانداردهای دنیا فاصله داریم، ولی اکنون می‌خواهیم از مراجعات مکرر و بی مورد به بیمارستان‌ها جلوگیری کنیم. حتی در کشورهای پیشرفته همچون کانادا هم مردم نمی‌توانند در همان مرحله اول سراغ فوق تخصص بروند و باید مراحل درمان را طی کنند اما در ایران از جیب دولت و به اراده شخصی از فلان شهر به تهران می‌آیند و به سراغ فوق تخصص می‌روند.
با توجه به فراهم شدن امکانات از سوی دولت باید مسیر لازم درمان آن هم از طریق نظام ارجاع و پزشکان عمومی طی شده و در صورت تجویز و تشخیص آنان بیماران به سراغ متخصص و فوق تخصص بروند. در اینجا باز هم ما به راهنمای بالینی می‌رسیم که باید در طرح تحول استفاده شود.
نکته دیگر آن است که مسوولان به دنبال سوق دادن مراجعات به سمت کلینیک‌ها به جای بیمارستان‌ها هستند چون به میزان هر بار مراجعه به بیمارستان‌ها فرسایش نیز افزایش پیدا می‌کند. وقتی مریضی می‌تواند در کلینیک ویژه درمان شود طبیعتا دیگر الزامی به حضور در بیمارستان نیست.
آزمون وسع برای بهره برداری از خدمات درمان رایگان در طرح تحول ضروری است
ما از لحاظ اخلاق پزشکی و انسانی برای جان همه بیماران احترام قائلیم، خوب می‌دانیم که همه ملت ایران فقیر نیستند که بخواهند از درمان رایگان استفاده کنند. باید ضمن بازنگری اساسی در اجرای این طرح با آزمون وسع مردم ملزم به خرید بیمه مثل بیمه شخص ثالث شوند تا در روز مبادا از مزایای آن برخوردار گردند. در حال حاضر مردم بیمه نمی‌خرند در ایران مردم بعضا ۲۸ هزار تومان ماهیانه برای بیمه‌ای می‌دهند که خرجشان چند میلیون تومان است و کسری عظیم برای دولت به بار می‌آورد.
البته این موضوع جدا از آن ۱۴ میلیون نفری است که تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی هستند که باید هزینه درمان و بیمه آنها صد در صد پرداخت شود. طبیعتا براساس سطح درآمد نیز مردم باید قسمتی از هزینه بیمه‌شان را پرداخت کنند که همه این‌ها از طریق آزمون وسع سنجیده می‌شود.
پرسش: یکی دیگر از موارد مورد مناقشه مربوط به تعرفه‌های پزشکی است که با اجرای طرح تحول نیز برخی معتقدند این طرح پولی بی حساب و کتاب در جیب پزشکان ریخته است. آیا به نظر شما این تعرفه‌ها همچنان با تعرفه‌های واقعی فاصله دارد؟
قیمت داروها و خدمات پزشکی عادلانه شود
پاسخ: واقعی نبودن تعرفه‌های پزشکی را می‌توان در مقایسه‌ای با افزایش میزان این تعرفه‌ها از ابتدای انقلاب تاکنون نسبت به دیگر خدمات به خوبی دریافت کرد. نظر ما این است که برای برقراری عدالت اجتماعی باید قیمت داروها و خدمات پزشکی عادلانه شده و قانون بیمه همگانی خدمات درمانی در این قسمت رعایت شود.
پرسش: یعنی امکان اصلاح تعرفه‌های پزشکی وجود ندارد؟
تلاش ما حرکت به سمت اصلاح تعرفه‌های پزشکی است
پاسخ: قطعا چنین امکان وجود دارد، همه تلاش ما حرکت به سمت اصلاح روند موجود همچون تعرفه‌های پزشکی است. در حال حاضر تفاهم و وحدت رویه‌ای بین سازمان نظام پزشکی، وزارت بهداشت، سازمان‌های بیمه‌ای، معاونت اجتماعی سازمان برنامه و بودجه و کمیسیون بهداشت و درمان مجلس به وجود آمده تا اینگونه مشکلات رفع شود. این تفاهم خود یک دستاورد مهمی است که می‌توان از خیر و برکت آن برای بهبود وضعیت استفاده کرد. نباید همه چیز را در منابع و اعتبارات دید چون با همین وحدت هم می‌توان اوضاع را سامان داد.
قرار است آخرین چاپ کتاب ارزش نسبی توسط سازمان نظام پزشکی ترجمه شده و نسبت‌های آن بدون کوچکترین تغییر اجرایی شود و فقط با توجه به منابع مالی ایران تببین تعرفه شود تا عدالت بین رشته‌های پزشکی رعایت خواهد شود.
پرسش: یکی دیگر از موضوعات مطروحه در حوزه درمان صحبت‌های اخیر آقای خدادوست معاون وزیر بهداشت در خصوص وجود نداشتن طب اسلامی است، اظهاراتی که سوالات بسیاری به وجود آورده است. آیا شما با ایشان موافقید؟
پاسخ: ایشان بسیار منطقی به موضوع می‌پردازند که به نظر در این باره خلط مبحث شده است. وقتی کلمه اسلام به موضوعی اضافه می‌شود تقدس پیدا می‌کند لذا باید خیلی احتیاط کنیم که مبادا این گونه از کلمه اسلام سوء و یا حسن استفاده نشود. ما امسال در کمیسیون بهداشت به دنبال رسیدن به وحدت نظر و استفاده از امکانات بالقوه و تبدیل آن به امکانات بالفعل در این رابطه هستیم چون باید بسترهای لازم فراهم شود تا دانشمندان و علما در این حوزه بدانند از پشتوانه لازم برخوردارند.
هنوز در این کار به وحدت رویه نرسیده‌ایم و پراکندگی بینش و گفتار وجود دارد. به دنبال این هستیم که این موارد در کمیسیون مطرح شود تا به یک رویه واحد برسیم که در صورت احتیاج به قانون طرح مربوطه تهیه شود. به طور مثال اگر داروی گیاهی برای سر درد خوب است دلیل نمی‌شود که برای بیماری دیگری نیز خواص درمانی داشته باشد. پس باید آن داروی گیاهی به گونه ای مورد بررسی قرار گیرد که در صورت استفاده باعث تشدید بیماری دیگر نشود. این سخت‌گیری‌ها همه به خاطر آن است که جان انسان برای ما مهم است و شوخی بردار نیست.
دخالت افراد غیرمجاز و استفاده از داروها بدون آزمایشی بالینی جرم محسوب می‌شود
بر اساس قوانین جاری دخالت افراد غیرمجاز و استفاده از داروهایی که کار آزمایشی بالینی خود را طی نکرده است، جرم محسوب می‌شود.
این توضیحات شما بیشتر شامل طب سنتی می‌شود، در مورد طب اسلامی احادیثی از پیامبر (ص) و امامان وجود دارد که به نظر نمی‌رسد همه آنها نادرست باشد که بخواهیم طب اسلامی را به کل حذف کنیم؟
تایید حدیثی از سوی متخصصان علم حدیث مجوزی برای استفاده درمانی از آن حدیث نیست!
پاسخ: بر اساس قوانین کشور، ما چیزی را می‌توانیم تجویز کنیم که مسیر علمی خود را طی کرده است. پس پشتوانه علمی موضوع مهمی است و نباید صرف اثربخشی دارو بر یک نفر آن را به همه تعمیم داد. همه باید تابع این قوانین باشیم تا به صورت علمی و قانونی با این موضوع رفتار شود. بر این اساس در ابتدای امر باید از متخصصان علم حدیث برای رسیدن به صحت و سقم آن حدیث استفاده کرد. البته اگر آن حدیث هم واقعی بود دلیلی بر استفاده بلافاصله آن وجود ندارد! در مرحله بعد باید کارآزمایی‌های چند قسمتی تعیین شده در پژوهش هر دارو طی شود، سپس در آزمایشگاه و بعد حیوان و بعد داوطلبان انسانی مورد آزمایش قرار گیرند و بی‌ضرری آنها اثبات شود تا به مرحله استفاده در آید!
پرسش: آیا چنین اهتمامی در وزارت بهداشت برای طی کردن چنین مسیری وجود دارد؟
پاسخ: یکی از کارهای واحدهای پژوهشی وزارت بهداشت می‌تواند انجام همین پژوهش‌ها باشد، می‌توان برای واحدهای پژوهشی این کار ویژه را تعیین کرد که مثلا فلان حدیث درمانی که صحت آن توسط علمای علم حدیث تایید شده مورد آزمایش و بررسی قرار گیرد و نتیجه آن گزارش شود.
کارهای ما در پزشکی براساس تجارب شخصی نیست و همه مبتنی بر علوم جهان آن هم مورد تایید دانشمندان سرشناس و موسسات علمی جهانی است. نمی‌توان با جان انسان شوخی کرد که این قانونا و شرعا (!) مجاز نیست، البته می‌توان برای رسیدن به خودکفایی کشور آزمایشات متعددی را انجام داد که در صورت تایید و انجام آزمایش‌های لازم وارد مرحله تولید دارو شد.
پرسش: بر اساس آمارها سکته‌های مغزی و قلبی و تصادفات دلیل عمده مرگ و میر در کشور هستند، برنامه کمیسیون بهداشت برای کاهش این آمارها چیست؟ در کشور برنامه کمیسیون بخصوص در طرح تحول چیست؟
از هر سه تا چهار نفر جمعیت ایران یک نفر دچار افزایش فشار خون است
پاسخ: براساس آمارها از هر سه تا چهار نفر جمعیت ایران یک نفر دچار افزایش فشار خون است که مبتلایان به فشار خون و دیابت در معرض سکته قلبی و مغزی، از کار افتادن کلیه و به دنبال آن نیازمند دیالیز و پیوند عضو هستند، همچنین حداقل ۱۰ میلیون نفر جمعیت ایران دچار دیابت و پره دیابت هستند. ما برای تامین سلامت آحاد ملت ایران در کنار جلوگیری از مخارج وارده به دولت به دنبال انجام کارهای ریشه‌ای و زیربنایی در امر پیشگیری هستیم.
مشکل دیگر درباره حوادث جاده‌ای است که مرگ و میر بالایی را به دنبال دارد. بخشی هم مربوط به وضعیت رانندگی موتورسیکلت سواران است که متاسفانه پلیس جدی برخورد نمی‌کند، موتور سیکلت سوار جلوی چشم پلیس خلاف جهت می‌رود یا از چراغ قرمز رد می‌شود و پلیس کاری هم نمی‌کند. ما در تمام این موارد قانون داریم، ولی فرهنگ درست رانندگی وجود ندارد. علی رغم وجود قانون باز هم اگر پلیس زحمتکش ما به نبود قانون برسد ما حاضریم قوانین لازم را به تصویب برسانیم.
البته فرهنگ سازی نیز موضوع بسیار لازم و درستی است که باید رسانه‌ها در این رابطه به ما کمک کنند چون بیشترین علت تصادفات عوامل انسانی است.
پرسش: مشکل دیگر در حوزه درمان وجود بیماری‌های نادر در کشور است که به دلیل قرار نگرفتن در ردیف بیماری های خاص بیماران نمی‌توانند از مزایای بیمه و درمان استفاده کنند. آیا کمیسیون بهداشت برنامه برای رسیدگی به وضعیت بیماران بیماری های نادر دارد؟
حاضر به حمایت از بیماران بیماری های نادر هستیم
پاسخ: اگر بیماران بیماری های نادری هستند که مشکل درمان و بیمه دارند، ما حاضر به حمایت از آنها هستیم. البته قوانین موجود تشخیص نوع بیماری خاص را به عهده معاونت درمان وزارت بهداشت گذاشته است. قطعا ما نیز در صورت رسیدن به این موضوع با ارتباط و مکاتبات با این معاونت تمامی تلاش خود را برای رسیدگی به وضعیت این بیماران خواهیم کرد.
پرسش: شما علاوه بر ریاست کمیسیون بهداشت و درمان مجلس رئیس هیأت مدیره انجمن اهدای عضو ایرانیان هستید، با توجه به اهمیت نجات جان انسان ها با اهدای عضو درباره فعالیت های این انجمن توضیح دهید؟
ایران در زمینه پیوند اعضاء یکی از پیشرفته‌ترین کشورهاست
پاسخ: پیوند اعضاء مهم ترین راه درمان بیماران است که ایران در این زمینه یکی از پیشرفته‌ترین کشورهاست. مردم در سال‌های گذشته برای پیوند عضو مجبور به تحمل هزینه‌های بسیار و حتی سفر به خارج از کشور بودند که امروز با ایجاد فرهنگ اهدای عضو چنین مشکلی وجود ندارد. امروز با تلاش اساتید پزشکی در تمام رشته های پیوند عضو سرآمد هستیم.
انجمن اهدای عضو ایرانیان به عنوان انجمنی علمی و اجتماعی در سال ۹۴ با هدف تکمیل وظایف انجمن علمی پیوند اعضای ایران با تاریخ تاسیس ۱۳۷۳ ایجاد شد. این انجمن می خواهد با کمک صدا و سیما و همکاری رسانه ها مردم را به اهدای عضو در زمان مرگ مغزی تشویق کند. در این باره هم با فتوای امام (ره) و مقام معظم رهبری و تصویب قانون مشکل شرعی و قانونی رفع شده است.
انجمن اهدای عضو ایرانیان مهرماه هر سال جشن نفس با حضور اساتید، هنرمندان، خانواده اهداکنندگان و بیماران برگزار می‌کند تا این فرهنگ در جامعه نهادینه شود.
گفت‌وگو از خبرنگاران ایسنا- محمد نوراللهی و منیرسادات سیدرضا
انتهای پیام