به گزارش ایسنا، شهر تاریخی زیرزمینی «سامن»، به دنبال حفاری تاسیسات شهری در سال ۸۴ کشف شد و تا سال ٩٤ پنج مرحله کاوش روی آن صورت گرفت، این شهر زیر زمینی به عنوان مهمترین سازه‌ی دست‌کند غرب کشور بیش از ۵۰ اتاق کوچک و بزرگ در زیر زمین دارد و بخش عمده‌ای از این شهر ۱۰ هکتاری در معبر و اماکن مسکونی شهر قرار گرفته است، اما در چند سال گذشته به دلیل همراه نبودن برخی دستگاه‌های دولتی، شهر زیرزمینی «سامن» با چالش‌هایی روبه‌رو شده، چالش‌هایی مانند استقرار شرکت مخابرات شهر سامن که بخشی از تاسیسات خود را نیز از داخل این شهر زیرزمینی عبور داده و تا امروز فقط هشدارهای دوستداران میراث فرهنگی، دل‌نگرانی‌ها را برای این شهر تاریخی نشان داده بود.
اما خوشبختانه اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان همدان نیز در پیگیری‌هایی که برای آزادسازی این شهر زیرزمینی با متولیان شهر سامن در شهرستان ملایر داشته توانسته است قدم‌هایی را در این زمینه بردارد.
علی مالمیر، مدیر کل میراث فرهنگی و گردشگری استان همدان با بیان این‌که در حال حاضر فضای کوچکی برای پایگاه میراث‌فرهنگی سامن در اختیار این اداره کل قرار گرفته است، به ایسنا می‌گوید: مقامات محلی باید در ایجاد پایگاه سامن همکاری کرده و فضای مناسبی را برای پایگاه در اختیار میراث فرهنگی قرار دهند تا محوطه مورد نیاز برای آینده میراث فرهنگی و در ورودی‌ها و تاسیسات مورد نیاز این شهر زیرزمینی دست‌کند برای بازدید گردشگران آماده شود.
او با بیان این‌که محوطه‌ای که در حال حاضر در اختیار این اداره کل قرار گرفته یک مکان کوچک متعلق به سرایداریِ اداره مخابرات است که اجاره شده، بیان می‌کند: مدت زمان اجاره نیز بسیار کم است، به اندازه‌ای که روز گذشته - شنبه ۱۴ مرداد - در جلسه با مسئولان شهرستان درخواست زمان بیشتری برای اجاره را کردیم.
وی در ادامه به مستمر بودن فعالیت‌های عمرانی و مطالعاتی در شهر زیرزمینی سامن اشاره می‌کند و می‌گوید: با وجود اقدامات در دست انجام برای در اختیار داشتن یک پایگاه میراث فرهنگی با هدف پیگیری پروژه‌های عمرانی و مطالعاتی مورد نیاز برای این شهر زیرزمینی، حتی اگر ساختمان فیزیکی نیز در اختیار اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان همدان قرار نگیرد، باز هم پیمانکاران و همکاران‌مان عملا در این محوطه مشغول فعالیت‌های خود هستند.
او ادامه می‌دهد: پایگاه میراث فرهنگی یک مجموعه است که از نظر اعتباری و پیگیری اقدامات مورد نیاز در محوطه یک متولی دارد که باید اقدامات را پیگیری کند، فقط ممکن است ساختمان پایگاه میراث فرهنگی بنای «الف» باشد یا بنای «ب».
مالمیر با تاکید بر لزوم ایجاد یک پایگاه میراث‌فرهنگی دست‌کند در شهر سامن با هدف پیگیری پروژه‌های مورد نیاز در این شهر زیرزمینی و یک پایگاه دست‌کند در شهر همدان برای پیگیری پروژه‌های محوطه دست‌کند «ارزانفورد» تحت نظارت اداره کل میراث‌فرهنگی و گردشگری استان همدان، بیان می‌کند: در اصل هر دو، یک پایگاه هستند اما با توجه به بُعد مسافت و برای پیگیری هر چه بهتر اقدامات مورد نیاز برای هر کدام از این شهرهای زیرزمینی در حال پیگیری چنین اتفاقی هستیم.
او همچنین درباره‌ی اقدامات عمرانی در دست انجام برای شهر زیرزمینی سامن توضیح می‌دهد: بحث مقاوم سازی بدنه‌ها و مرمت برخی از طاق‌هایی که با توجه به ایجاد تاسیسات مخابرات در این محوطه‌ی تاریخی قبلا فرو ریخته بودند در دست انجام است تا تحکیم و استحکام بخشی در این محوطه‌ها به درستی انجام شود.
به گفته‌ی وی مطالعه روی آثار به دست آمده در این محوطه نیز در دستور کار است.
به گزارش ایسنا، هر چند پیش از این دوستداران میراث فرهنگی همدان، درخواست دادن زمین معوض به شرکت مخابرات در شهر سامن را داشتند تا با جابجایی شرکت مخابرات بتوان این شهر زمینی و دست‌کند را نجات داد، اما در حال حاضر میراث‌فرهنگی موفق شده تا با گرفتن یکی از اتاق‌های در اختیار، برخی از کارهای مورد نیاز را انجام دهد.
این پیگیری‌ها به اندازه‌ای بود که فعالان مدنی و هنرمندان همدانی با نوشتن نامه‌هایی جداگانه به رئیس جمهور و استاندار همدان، این اتفاق را پیش‌بینی کرده و با گوشزد کردن اهمیت شهر زیرزمینی سامن، خواستار تخصیص اعتبار و بودجه ملی برای پاسداری و حفاظت از این سازه‌ی دست‌کند بودند.
دی ماه سال گذشته، مالمیر، مدیر کل میراث فرهنگی و گردشگری استان همدان درباره‌ی امکان دادن زمین معوض به شرکت مخابرات و برای نجات این شهر زیرزمینی به ایسنا گفته بود؛ «به دوستان در شهرستان اعلام کرده‌ایم در صورت امکان با واگذاری یک زمین معوض این شهر زیرزمینی به طور کامل آزاد شود. چون این محوطه‌ی تاریخی نیاز به کاوش و مطالعات باستان‌شناسی دارد. راهکارهای مختلفی برای تملک این محوطه‌ی تاریخی وجود دارد.»
انتهای پیام