به‌گزارش ایسنا، اصلی ترین رسالت بخش آب و آبفا در دوره مدیریت دولت یازدهم، تحول بنیادین تغییر رویکرد از «توسعه فیزیکی (سخت افزاری) ظرفیت‌های تامین آب» به «مدیریت تخصیص و تامین پایدار و با کیفیت آب با مشارکت مردم، سازگار با محیط زیست و براساس مدیریت به هم پیوسته منابع آب در سطح حوضه‌های آبریز و ارتقای بهره برداری از تاسیسات آبی و سرمایه گذاری‌های موجود» بوده است.
اتخاذ تصمیمات راهبردی در بخش آب
از اقدامات شاخص بخش آب و آبفا می‌توان به فعال سازی شورای عالی آب و تشکیل ۲۲ جلسه از کل ۲۹ جلسه برگزار شده از دولت هشتم تاکنون و اتخاذ تصیمات راهبردی در زمینه‌های استقرار مدیریت حوضه‌های آبریز از جمله رسیدگی به مشکلات حوضه آبریز زاینده رود، تامین اعتبارات لازم برای اجرای طرح‌های مرزی و تقویت دیپلماسی آب، ارتقای بهره وری آب، تنوع بخشی به تامین منابع مالی مورد نیاز آب شرب شهرها و روستاها، احیاء و تعادل بخشی منابع‌اب زیرزمینی، احیای رودخانه کارون، تغییر اقلیم، راهکارهای علاج بخشی سد گتوند، ارائه‌ی راهکار برای حل معضلات پساب کشت و صنعت نیشکر در حوزه مرزی در استان خوزستان، منابع آب کارست، مسائل و مشکلات منابع آب استان سیستان و بلوچستان و فارس آبخیزداری و آبخوان‌داری اشاره کرد.
تدوین سند آمایش آب کشور
همچنین تدوین سند آمایش آب کشور، تعیین و ابلاغ آب قابل برنامه ریزی بخش‌های شرب، محیط زیست، صنعت، کشاورزی و فضای سبز از آب‌های سطحی و زیرزمینی به تفکیک حوضه‌های آبریز درجه دو و محدوده‌های مطالعاتی از دیگر اقدامات وزارت نیرو است.
در این بین تعیین و ابلاغ مقادیر آب قابل برنامه ریزی سطحی و زیرزمینی برای مصارف مختلف در جهت کاهش مصرف از منابع آب تجدید شونده و حفظ پایداری سرزمین و بازنگری طرح‌های توسعه منابع آب براساس تخصیص آب به هنگام در جهت بهینه سازی اهداف طرح‌های اجرایی و مطالعاتی و جلوگیری از اجرای طرح‌های فاقد توجیه و تدوین دستورالعمل تخصیص و برداشت از آب دریا و ابلاغ آن و نیز ابلاغ تخصیص کلان آب دریا به استان‌های جنوبی کشور (بوشهر و هرمزگان) کارهای مهم وزارت نیرو در دولت تدبیر است.
بهره برداری از ۲۳ سد در ۱۶ استان
بهره برداری از ۲۳ سد در ۱۶ استان با ظرفیت حجم آب قابل تنظیم سالانه ۳۳۸۸ میلیون مترمکعب و حجم مخزن ۴۳۲۹ میلیون مترمکعب و آبگیری هفت سد در شش استان با ظرفیت حجم آب قابل تنظیم سالانه ۱۶۱ میلیون مترمکعب و حجم مخزن ۳۷۱ میلیون مترمکعب در این دولت به‌ثمر رسید.
به این ترتیب حجم سدهای بهره برداری و آبگیری شده طی دولت یازدهم ۲۳ برابر حجم مخزن سد کرج (امیرکبیر) است. با ساخت این سدها حدود ۴۱۷ میلیون مترمکعب آب شرب برای ۲۳ شهر و روستای اطراف این سدها فراهم شده است. همچنین ۶۲ میلیون مترمکعب برای صنایع و ۱۴۴۳ میلیون مترمکعب آب نیز برای بخش کشاورزی تامین شده است.
بهره برداری پنج سد تا مردادماه
بهره برداری یا آبگیری از پنج سد دیگر با حجم آب قابل تنظیم سالانه ۹۰۲ میلیون مترمکعب و حجم مخزن ۵۶۶ میلیون مترمکعب تا مردادماه سال جاری، احداث ۱۷۷۹۰۰ هکتار شبکه آبیاری و زهکشی اصلی و ۱۹۱۲۹ هکتار شبکه آبیاری و زهکشی فرعی جز فعالیت‌های وزارت نیرو است.
احداث ۴۷ هزار هکتار در سال شبکه آبیاری و زهکشی
به منظور تکمیل چرخه استفاده از آب در کشاورزی و ایجاد تولید پایدار به طور متوسط حدود ۴۷ هزار هکتار در سال شبکه آبیاری و زهکشی احداث شده است. با توجه به این که هر دو هکتار شبکه آبیاری و زهکشی یک نفر اشتغال مستقیم و ۰.۵ نفر اشتغال غیرمستقیم ایجاد می‌کند، لذا ساخت این میزان شبکه آبیاری و زهکشی اصلی، حدود ۱۵۰ هزار شغل مستقیم و غیرمستقیم ایجاد کرده است.
با توجه به حاصلخیز بودن اراضی خوزستان و ایلام، طرح احداث ۵۵۰ هزار هکتار شبکه در دولت یازدهم با هدف حداکثر انطباق بر اراضی سنتی موجود و در قالب بهبود روش آبیاری و کاهش مصرف فعلی آب آغاز شد.
همچنین در جهت اعمال نظام حسابداری آب و کنترل برداشت از منابع آب سطحی برای مصارف کشاورزی به خصوص در شبکه‌های آبیاری و زهکشی، ۸۸۶ نقطه تحویل آب به ابزارهای اندازه گیری حجمی آب تجهیز شده‌اند که بیش از ۹ برابر عملکرد دولت نهم و دهم (۹۲ نقطه) است.
تدوین برنامه احیاء و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی
علاوه بر این مسلوب المنفعه کردن تعداد ۳۱۲۶۹ حلقه چاه غیرمجاز در ۳۱ استان تا پایان سال ۱۳۹۵، تدوین برنامه احیاء و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی مشتمل بر ۱۵ پروژه با هدف جبران ۱۲۰ میلیارد مترمکعب کسری مخازن تجمعی آبخوان‌ها ظرف مدت ۲۰ سال. در این راستا با پیگیری‌های انجام شده اعتبارات این طرح طی سال‌های ۱۳۹۴ و ۱۳۹۵ به میزان سه برابر افزایش یافته و به یکی از مهم ترین پروژه‌های وزارت نیرو تبدیل شده است. نقش کنتورهای حجمی در کنترل برداشت آب‌های زیرزمینی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
نصب سالانه ۱۰۵۰۰ کنتور حجمی روی چاه‌های کشاورزی
در دولت یازدهم بالغ بر ۴۲۰۰۰ فقره کنتور حجمی روی چاه‌های کشاورزی نصب شده است که این میزان حدود دو برابر ارقامی است که از ابتدای شروع طرح نصب شده به عبارت دیگر به طور متوسط سالانه ۱۰۵۰۰ کنتور حجمی روی چاه‌های کشاورزی نصب شده است.
اتمام ۲۳ طرح آبرسانی در ۱۲ استان
همچنین اتمام ۲۳ طرح آبرسانی در ۱۲ استان (۴۲ شهر) با حجم ۷۹۲ میلیون مترمکعب در سال برای حدود ۶.۴ میلیون نفر، افتتاح و بهره برداری از ۱۸ تصفیه خانه آب در ۱۸ شهر با ظرفیت ۸۵۰۷۰۷ مترمکعب در روز، افتتاح و بهره برداری از ۳۷ تصفیه خانه فاضلاب در ۳۷ شهر با ظرفیت ۱۰۳۲۵۶۹ مترمکعب در روز، تعداد روستاهای برخوردار شده از شبکه آب مطمئن ۵۲۲۶ روستا با جمعیت حدود چهار میلیون نفر رسید.
علاوه‌بر این ۲۱۸۶ هزار فقره کل انشعابات آب شرب شهری کشور به ۱۵.۸ میلیون فقره رسیده است که حدود ۱۴ درصد از کل انشعابات آب کشور، طی دوره چهار ساله دولت یازدهم نصب شده است. همچنین درصد جمعیت تحت پوشش شبکه آب شرب شهری به ۹۹.۲۴ درصد در پایان سال ۱۳۹۵ رسیده است.
آبرسانی به ۲۰۰۰۰۰۰ روستایی در سال ۹۵
۶۸۰ هزار فقره تعداد انشعابات آب در بخش روستایی در ابتدای دولت یازدهم نسبت به سال ۱۳۵۷، بیش از هفت برابر شده و طی سال‌های خدمت رسانی دولت یازدهم تا پایان سال ۱۳۹۵ نیز معادل ۱۴.۷ درصد رشد را نشان می‌دهد. همچنین با رشد حدود ۱۱۴ هزار فقره در سال، به طور متوسط سالانه ۲۳۲ هزار فقره انشعاب آب روستایی نصب شده است. با اقدامات انجام شده، میزان جمعیت تحت پوشش شبکه آب شرب روستایی به حدود ۸۰.۱ درصد ارتقاء یافته که در نوع خود رکوردی بزرگ در کشور محسوب می‌شود.
در سال ۱۳۹۵، حدود ۳۰۰۰ روستا با جمعیت حدود دو میلیون نفر تحت آبرسانی قرار گرفته است که تقریبا سه برابر متوسط سال‌های قبل است همچنین خطوط انتقال آب روستایی با حدود ۱۱ هزار کیلومتر و شبکه توزیع آب روستایی با ۱۲ هزار کیلومتر افزایش، به ترتیب به ۱۰۲ هزار کیلومتر و ۱۷۳ هزار کیلومتر رسیده است.
تشکیل ستاد احیای دریاچه ارومیه
با برنامه‌ریزی منسجم برای بهبود شرایط زیست محیطی دریاچه ارومیه و انجام اقدامات لازم از جمله بستن چاه‌های غیرمجاز، انتقال آب، ارتقای راندمان آبیاری، ساماندهی و لایروبی رودخانه‌های منتهی به دریاچه، اجرای روش‌های نوین آبیاری، تغییر الگوی کشت، متوقف کردن سدهای در حال مطالعه و ساخت در حوضه، رها سازی حدود ۱۶۰۰ میلیون مترمکعب آب از سدهای حوضه به منظور تامین حقابه‌های زیست محیطی و سایر اقدامات انجام شده در کنار ریزش مناسب نزولات آسمانی طی دو سال آبی اخیر، سبب شد تا برای اولین بار طی سال‌های اخیر روند کاهشی تراز آب دریاچه متوقف شده و سطح تراز آن اندکی نیز افزایش یابد.
بهره برداری از ۱۱ واحد نیروگاه برق آبی
علاوه‌بر این تخصیص ۱۰.۸ میلیارد مترمکعب از آب سطحی تجدید پذیر برای حقابه‌های زیست محیطی، تدوین برنامه عملیاتی برنامه ششم توسعه و تصویب کاهش ۱۱ میلیارد مترمکعب از مصارف آب در قانون برنامه ششم توسعه، بازنگری طرح‌های توسعه منابع آب براساس تخصیص آب به هنگام در جهت بهینه سازی اهداف طرح‌های اجرایی و مطالعاتی و جلوگیری از اجرای طرح‌های فاقد توجیه و بهره‌برداری از ۱۱ واحد نیروگاه برق آبی جدید با ظرفیت ۱۷۹۸ مگاوات و متوسط تولید انرژی سالیانه ۱۴۲۸ گیگاوات ساعت و ثبت رکورد بیشترین ظرفیت نیروگاه‌های برق آبی در دست بهره برداری که به صورت همزمان در تابستان ۱۳۹۵ و به میزان ۸۸۳۷ مگاوات در مدار بهره برداری قرار داشته‌اند از دیگر اقدامات دولت تدبیر بوده است.
انجام مطالعات تعیین حد بستر و حریم رودخانه‌ها و تالاب‌ها و اجرای عملیات ساماندهی رودخانه‌ها جز یکی دیگر از اقدامات وزارت نیرو ثبت شده که شورای هماهنگی مدیریت حوضه‌های آبریز در حوضه‌های آبریز زاینده رود، کرخه، سفید رود، ارومیه، هراز، بختگان و غیره تشکیل شده است و اولویت بندی و تعیین سطح تشکیل جلسات برای سایر حوضه‌ها/ رودخانه‌های اولویت دار و تصویب آن در جلسه امور آب خاص وزارت نیرو (برای ۱۹ رودخانه اولویت دار) نیز انجام شده است. (حوضه‌های زاینده رود، اترک، سفید رود، ارومیه، کرخه، حبله رود و غیره نیز تشکیل شده است).
انتهای پیام