سبزوار اول از همه زادگاه "علی شریعتی"، بزرگ‌مرد اندیشه، قلم و آزادگی است. این شهر زادگاه "محمود دولت‌آبادی"، نویسنده کلیدر حجیم‌ترین رمان فارسی و دیار "حکیم سبزواری" فیلسوف و شاعر قرن سیزدهم است. سبزوار سرزمین مشهورترین قطعه‌سرا، "ابن‌یمین" و نویسنده کتاب سیاست‌نامه، "خواجه نظام الملک طوسی" است.
"ابوالحسن بیهقی" مبتکر فلسفه و نویسنده کتاب تاریخ بیهق و "ملاحسین واعظ کاشفی" پدر تئاتر ایران به روایتی و نویسنده کتاب فتوت نامه سلطانی از این دیار به پا خواستند.
بیش از هزار محوطه تاریخی در این شهر وجود دارد، این آثار با فاصله نزدیک به هم قرار دارند، به طوری که با قدم زدن در چند خیابان می‌توانید از بسیاری محوطه‌های تاریخی این شهر بازدید کنید.
آرامگاه اسرار
مقبره ملاهادی سبزواری فیلسوف، فقیه و شاعر قرن سیزدهم، معروف به آرامگاه اسرار در ضلع جنوبی میدان کارگر این شهر قرار دارد، وی اشعار خود را با تخلص اسرار می‌گفت. بنای اولیه آرامگاه یک سال پس از فوت او توسط میرزا یوسف مستوفی الممالک ساخته شد.
این آرامگاه شامل بنای گنبدی شکل با دو ایوان لاجوردی در سمت درب اصلی است. در کنار بنا حجرههایی قرار دارد. در واقع میرزا یوسف مستوفی الممالک تصمیم داشت مدرسه علوم دینی در جوار آرامگاه و در حجره‌های بنا احداث کند، اما به دلیل فوت فرزند ارشد ملاهادی سبزواری ساخت آن منوقف شد و شاید یکی از عواملی که سبب شد دانشگاه دولتی سبزوار، حکیم سبزواری نام بگیرد همین امر بود.
مسجد جامع سبزوار
مسجد جامع سبزوار با 3 هزار متر مربع مساحت به جا مانده از دوره فرمانروایی سربداران بر خراسان و سده هشتم است. این بنای آجری دارای دو شبستان، دو ایوان شمالی و جنوبی و در خیابان بیهق سبزوار واقع شده است. ایوان جنوبی مسجد 17 متر ارتفاع و عرض دهانه ایوان 9.5 متر دارد، این ایوان که دو مناره آجری بر فراز آن قرار دارد مدخل ورودی به گنبدخانه است. ايوان شمالي بنا به ارتفاع 15 متر و عرض 8.40 متر با سنگ مفروش شده است و بر بلندای آن دو گلدسته کوتاه‌تر از مناره قرار دارد.
به این مسجد، مسجد هفت رنگ می‌گویند زیرا از عمده‌ترین تزیینات مسجد جامع سبزوار کاشی هفت رنگ و کاشیکاری خشتی است. به معماری بنای مسجد جامع، بر اثر اجرای طرح فاضلاب شهری و جمع شدن آبهای زیرزمینی آسیب جدی وارد شده است و احتمال ریزش کف و دیوارهای بنا همواره وجود دارد.
مسجد پامنار
مسجد پامنار سبزوار، با قدمت نزدیک به هزار و 200 سال، قدیمی‌ترین مسجد خراسان است و برای اولین بار در دوران خود یک زن بانی ساخت این مسجد شده است، این بنای مذهبی کهن‌ترین مسجد شهر سبزوار با قدمت بیش از هزار و 165 سال در ضلع جنوبی خیابان بیهق قرار دارد.
بنای امروزی مسجد با وسعت تقریبی 350 متر مربع مشتمل بر شبستان ستوندار و صحن ضلع جنوبی است که بخش الحاقی به این مسجد محسوب می‌شود. شهرت این بنا به پامنار به سبب وجود مناره‌ای مجاور ایوان با ارتفاع بیش از 20 متر است. ساقه این مناره آراسته به تزئینات و کتیبه‌ای معقلی است که در بخش پایین آن به صورت برجسته دیده می‌شود.
این اثر تاریخی و مذهبی به نوشته متون این مسجد در سال 317 ه. ق به همت امیر ابوالفضل زیاری تجدیدبنا و در سال 420 ه. ق. نیز توسط خواجه امیرک دبیر برای آن مناره‌ای ساخته شد. براساس مرمت‌ها و بازسازی‌ها در قرون مختلف قدمت این بنا از قرون اولیه اسلامی تا صفویه و معاصر تخمین زده می‌شود.
اولین مسجد جامع سبزوار، مسجد پامنار است که در سال 266 ه.ق در زمان پادشاهی محمد بن طاهر آخرین پادشاه سلسله طاهریان و دوره خلیفه عباسی المعتمد بالله به همت پیرزنی مومنه و نیکوکار ساخته شد.
به این مسجد در گذشته مسجد جامع و مسجد آدینه می گفتند زیرا در زمان‌های قدیم نمازهای جمعه و اعیاد در آن برگزار می شد. تمام بنای این مسجد از خشت خام است که در گذشته بیرون و داخل آن با آجر آجرنما گشته است و بعدا روی آجر نمای داخلی را گچ‌کاری کرده‌اند.
انتهای پیام