محسن پویان در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، اظهارکرد: نگاهی به تاریخ کشاورزی ایران تلاش وسیع مردم این سرزمین را در حفاظت از منابع آب، اهلی کردن گیاهان وحشی و کار گونه‌های بومی در زمینه‌ای کم بازده نشان می‌دهد.

وی افزود: مردم در مناطق خشک و با پراکنش نامناسب باران، به دنبال روش‌های بهره‌برداری بهتر از آب و خاک، به کشت گیاهان بومی مقاوم به تنشهای گوناگون محیطی، روی آورده‌اند.

مدیر پروژه دهکده گیاهان دارویی جهاددانشگاهی خراسان‌جنوبی ادامه داد: در طول ادوار گذشته ساکنان مناطق خراسان جنوبی با توجه به شرایط اقلیمی حاکم بر منطقه و خشکسالی‌های متناوب خشک گیاهان مقاوم و سازگاری مانند زعفران، زیره سبز و زرشک بی‌دانه را در الگوی کشت قرار داده‌اند.

پویان تصریح کرد: امروزه نیز تجربیات علمی مشخص کرده که افزایش بهره‌وری منابع تولید به خصوص آب، اولویت کشت محصولات کشاورزی را تعیین می‌کند.

وی بیان کرد: برآورده‌های اقتصادی تعیین اولویت نیز، عمدتا براساس میزان ماده خشک توسط گیاه به ازای هر متر مکعب آب مصرفی و مقایسه محصولات مختلف با یکدیگر انجام می‌شود.

مدیر پروژه دهکده گیاهان دارویی جهاددانشگاهی خراسان‌جنوبی گفت: با در نظر گرفتن این موضوع و سایر محدودیت‌های اقلیمی و خاکی در منطقه خراسان‌جنوبی، محصولات مقاومی نظیر زرشک بی‌دانه قطعا در اولویت قرار می‌گیرند.

پویان تاکید کرد: زرشک بی‌دانه از جمله درختچه‌های مقاومی است که قابلیت رشد و تولید در زمینه‌ای که بهره با آب شور را داراست.

وی اضافه کرد: توجه بیشتر به این موضوع ضمن بالا بردن ظرفیت تولید محصولات کشاورزی در حفاظت از خاک منطقه نیز می‌تواند موثر باشد.

مدیر پروژه دهکده گیاهان دارویی جهاددانشگاهی خراسان‌جنوبی اظهارکرد: بسیاری از زمین‌های کشاورزی در مناطق روستایی شهرستان‌های قاین و بیرجند به دلیل شوری خاک و آب برای کشت بیشتر محصولات کشاورزی مناسب نیستند.

پویان ادامه‌داد: در برخی روستاها به ویژه طی 20 سال اخیر زرشک بی‌دانه بعنوان محصول اصلی مطرح شده است  و درآمد هزاران خانوار روستایی به طور مستقیم و غیرمستقیم از طریق تولید زرشک تامین می‌شود.

وی اذعان کرد: مصرف زرشک بی‌دانه به صورت تازه خوری به دلیل مزه ترش آن معمول نیست با تهیه فرآورده‌های متنوع نظیر مربا، مارمالاد، آبمیوه، نوشابه، سس و ژله از زرشک ضمن جذب تولید مازاد بر مصرف و ایجاد ارزش افزوده می‌توان آنها را نیز به نام ایران و بازارهای بین‌اللملی معرفی کرد.

مدیر پروژه دهکده گیاهان دارویی جهاددانشگاهی خراسان‌جنوبی افزود: در کشورهای در حال توسعه نقش و اهمیت کشاورزی در فرآیند توسعه اقتصادی از ابعاد گوناگون حائز اهمیت است به ویژه آن که امکانات بالقوه موجود در این بخش موجب شده که بخش کشاورزی بتواند از طرق مختلف نقش اساسی و محوری خود را در توسعه اجتماعی – اقتصادی ایفا کند.

پویان اضافه کرد:  از آن جمله می‌توان به نقش عمده‌ای نظیر تامین ارز از طریق صدور محصولات کشاورزی، گسترش صنایع فرآورده‌های کشاورزی، ایجاد اشتغال و جلوگیری از مهاجرت روستاییان به شهرها اشاره کرد.

وی اظهارکرد: توسعه منطقه‌ای یکی از متداول‌ترین روشهای توسعه به شمار می‌رود که با هدف اتکا بر منابع منطقه صورت می‌گیرد.

مدیر پروژه دهکده گیاهان دارویی جهاددانشگاهی خراسان‌جنوبی تصریح کرد: شناخت دقیق امکانات بالقوه و بالفعل منطقه‌ای و بهره‌برداری صحیح از آنها منطقه و کشور را در دستیابی به اهداف توسعه یاری می‌کند.

پویان افزود: یکی از امکانات شاخص در منطقه خراسان‌جنوبی محصول زرشک است که با سرمایه‌گذاری بیشتر در روند تولید تا صدور آن بخشی از اهداف اقتصادی – اجتماعی در برنامه توسعه پایدار کشور محقق می‌شود.

وی تصریح کرد: در مجموع با توجه به شرایط خاص منطقه خراسان‌جنوبی مثل کمبود بارندگی، کم‌آبی عمومی، گرما و کاهش رطوبت نسبی هوا در تابستان شوری آب و شور یا قلیایی بودن خاکها که مانع گسترش کشت و کار بسیاری از گیاهان متداول به صورت تجاری شده است.

مدیر پروژه دهکده گیاهان دارویی جهاددانشگاهی خراسان‌جنوبی یادآور شد: زرشک بی‌دانه بعنوان یک محصول اقتصادی جایگاه ویژه‌ای را در میان محصولات کشاورزی به خود اختصاص داده و سهم بزرگی را در اقتصاد کشاورزی این مناطق دارا است به طوری که درآمد هزاران خانوار روستایی در خراسان‌جنوبی به تولید زرشک وابسته است.

وی خاطرنشان کرد: بررسی ساختار اجتماعی – اقتصادی تولیدکنندگان زرشک بی‌دانه در خراسان‌جنوبی اهمیت این محصول را به دلیل نقش آن در تحولات اجتماعی – اقتصادی این منطقه بیشتر مشخص می‌سازد.