نارین قلعه یا نارنج قلعه، قلعه‌ای باستانی در شهر نائین استان اصفهان است. این بنا که قدمت آن را پارتی یا ساسانی می‌دانند، در مرکز بافت تاریخی شهر و به‌عنوان قدیمی‌ترین و بلندترین بنای نائین شناخته می‌شود.

شاید تشابه اسمی آن با نارین قلعه میبد موجب شده که کمتر به این بنای تاریخی توجه شود اما به هر دلیل، بی‌شک یکی از بناهای باستانی کشور است که هر آن ممکن است به یک خاطره تبدیل شود. ازسوی دیگر این بنا که در فاصله‌ی نزدیکی به مسجد جامع نائین قرار دارد که پس از این قلعه، دومین بنای بلند شهر است، به شکل مشهود و عجیبی انگار رها شده است تا ویران شود. برخی معتقدند که کاربرد این بنا در دوران پیش از اسلام، آتشگاه بوده است. گروهی هم معتقدند که این قلعه، کارکرد حاکم‌نشین داشته است. وجود بقایای خندقی در اطراف قلعه، این احتمال را بیشتر تقویت می‌کند.

گفته می‌شود جنگ امیر مبارزالدین محمد آل مظفر و ملک اشرف چوپانی در این قلعه روی داده است. اصطخری و حمدالله مستوفی هم در منابع تاریخی به این بنا اشاره‌هایی داشته‌اند.

بنای تاریخی نارین قلعه نائین هرچند در آبان 65 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است اما به‌جرات می‌توان گفت که برای حفظ و احیای آن هیچ افدامی انجام نشده است. باقیمانده‌های کهن‌دژ که در مرکز بافت قدیمی شهر، بدون حفاظ و محافظ قرار دارد، هر آن ممکن است فرو بریزد؛ تا جایی‌که حتا بازدید از آن کاری خطرناک است؛ بویژه که بنا با خشت خام هم احداث شده و شواهدی گویای آن است که در دوره‌های مختلف تاریخی گسترش یافته است.

نارین قلعه مهمترین بنا و اثر موجود در نائین شناخته می‌شود اما با این وجود، تنها هر چند سال، خبری درباره‌ی دستگیری افرادی منتشر می‌شود که در قلعه حفاری غیرمجاز انجام داده‌اند؛ قلعه‌ای که بخش‌هایی از آن محل دپوی زباله شده و البته که بازار نائین هم که در نزدیکی آن با قدمتی خیلی کمتر (از نظر ساختمان) قرار دارد، از وضعیت بهتری برخوردار نیست.

چند سال پیش یک ماهنامه جهانگردی نارین قلعه نائین را در زمره‌ی صد مقصد گردشگری که حتما باید دید، در رتبه‌ی بیست و یکم قرار دارد؛ با این حال به نظر می‌رسد این بنای ارزشمند، آبستن حادثه‌ای است که با این توصیف‌ها و ارزش‌گذاری‌ها هیچ نسبتی ندارد.

علیرضا بهرامی - ایسنا

انتهای پیام