برجی به این بلندی در چشمان ما چقدر کوتاه آمده که ساز ناملایمتی با آن را کوک کرده‌ایم. ته سیگار ریخته‌ایم، آجرهایش را شکسته‌ایم و  زخمی‌اش کرده‌ایم. یادگاری‌نویسی بماند که نگفتنش بهتر است.

مناره‌بازار محصور در میان شالیزارها

معصومه پورهادی -دهیار روستای مناره‌بازار صومعه‌سرا- در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، با بیان اینکه روستای مناره‌بازار یکی از روستاهای دهستان طاهرگوراب از توابع بخش مرکزی شهرستان صومعه‌سرا است، اظهار کرد: این روستا در فاصله پنج کیلومتری دهستان طاهرگوراب، 9 کیلومتری از مرکز صومعه‌سرا قرار دارد. این روستا از شمال به روستای خشتامدخ، جنوب به روستای شارم، شرق به روستای اباتر و از غرب به روستای چمن در صومعه‌سرا محدود می‌شود.

وی افزود:روستای مناره‌بازار به لحاظ موقعیت جغرافیایی میان اراضی شالیزاری، باغ و رودخانه واقع شده است.

برپایی بازار محلی دور مناره آجری

پورهادی جمعیت روستای مناره‌بازار را 502 نفر در قالب 121خانوار دانست و خاطرنشان کرد: ساکنان این روستا از کلیه امکانات گاز، برق، تلفن و آب برخوردارند.

وی به اسم این روستا اشاره کرد و گفت: اسم روستا به گفته بزرگان به‌دلیل وجود مناره آجری است که در قدیم اطراف آن بازار محلی برپا می‌شده است.

تخریب قسمتی از مناره آجری بر اثر زلزله

دهیار روستای مناره‌بازار صومعه‌سرا با بیان اینکه یکی از آثار تاریخی و گردشگری گیلان در روستای مناره‌بازار صومعه‌سرا واقع شده است، تصریح کرد: برج آجری مناره‌بازار یکی از زیباترین آثار تاریخی گیلان محسوب می‌شود.

وی به ویژگی‌های ظاهری این بنای تاریخی اشاره کرد و افزود: مناره آجری مخروطی شکل است. در ابتدا ارتفاع آن 29 متر بوده که با گذر زمان و بر اثر زلزله سال 69 قسمت­‌هایی از برج تخریب شده است.

تنها محیط پیرامون برج آجری صومعه‌سرا پاکسازی می‌شود

پورهادی با تاکید بر اینکه برج آجری مناره‌بازار می‌تواند فرصت خوبی برای منطقه از نظر گردشگری و اقتصادی باشد، ادامه داد: فضای حریم مناره آجری را می‌توان به عنوان پارک با نصب نیمکت، روشنایی و... ساماندهی کرد.

وی با بیان اینکه با نصب کیوسک، قرار دادن یک فرد در محل و اخذ ورودی می‌توان گامی در جهت ایجاد اشتغال، جذب توریست و اقتصاد منطقه برداشت، ابراز کرد: طی مکاتبات صورت گرفته و با همت مسئولان شهرستان بنا است به زودی اقداماتی در خصوص ساماندهی فضای اطراف مناره صورت گیرد.

پورهادی یادآور شد: تنها کاری که دهیاری با همکاری شورای اسلامی روستا به‌دلیل نداشتن بودجه کافی قبل از آغاز تعطیلات انجام می‌دهد پاکسازی محیط پیرامون این اثر تاریخی است.

دهیار روستای مناره‌بازار در پایان با یادآوری اینکه قسمتی از این برج آجری بر اثر زلزله سال 69 تخریب و پس از چند سال نسبت به بازسازی آن اقدام شده است، اظهار کرد: بیشترین میزان بازدید از این برج در ایام تابستان و عید نوروز است.

ثبت برج مخروطی‌شکل صومعه‌سرا در فهرست آثار ملی

علیرضا مهرگان مسئول میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری صومعه‌سرا در ادامه این گزارش در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، با بیان اینکه "برج آجری" معروف به مناره‌بازار یکی از آثار تاریخی ثبت شده صومعه‌سرا در سازمان میراث فرهنگی است، اظهار کرد: این مناره آجری در روستای مناره‌بازار در فاصله 9 کیلومتری غرب صومعه‌سرا واقع شده است. این مناره یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی گیلان محسوب می‌شود.

وی با بیان اینکه برج آجری مناره‌بازار مخروطی شکل است که با حرکت به سمت بالا از قطر آن کاسته می‌شود، افزود: تاریخ بنای این مناره آجری دقیقا مشخص نیست؛ روایات محلی بنای این مناره را به چل گوش چمنی منسوب می‌دهند. او در زمانی که با اقتدار حکومت می‌کرد آن را بنا کرده است. اما باستان‌شناسان این بنا را مربوط دوره سلجوقی می‌دانند.

رسیدن به بام برج آجری با 50 پله

مهرگان با بیان اینکه این برج تماماً از آجر است، خاطرنشان کرد: این مناره بین اهالی محل به نام "منار" معروف است. ارتفاع این برج در حال حاضر بیش از 17 متر، قطر پایه آن حدود 2.9 متر و محیط آن حدود 18.30 متر است.

وی با بیان اینکه تنها در ورودی این بنا در جنوب غربی آن واقع شده است، گفت: تنها راهِ رفتن به بالای مناره پله‌های مارپیچی است. این برج، پلکانی و مارپیچ با 49 پله است که به بام مسطح منتهی می‌شود.

مسئول میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری صومعه‌سرا با اشاره به اینکه اندازه آجرهای این برج 21*21 سانتی‌متر و ضخامت آن 4.5 سانتی متر است، تصریح کرد: در ارتفاع حدود پنج متری این برج یک نوار به پهنای حدود 25 سانتی‌متر به بدنه بیرونی آن دیده می‌شود که معلوم نیست آیا محل ایجاد کتیبه بوده یا صرفاً عنصری تزئینی برای از بین بردن یکنواختی نمای بیرونی برج است.

بخش‌هایی از برج آجری صومعه‌سرا مرمت شده است

مهرگان با بیان اینکه این بنا دارای طاقی جناقی است، خاطرنشان کرد: در دیواره برج در مجموع سه شیار عمودی است که احتمالاً کارکرد نورگیر داشته است. این شیارها در بیرون باریک و بلند ولی در داخل برج وسیع‌تر می‌شوند.

وی با بیان اینکه طی سال‌های 81-82 بخش‌های قابل ملاحظه‌ای از قسمت پایین برج و نیز بخش‌هایی از قسمت فوقانی آن مرمت شده است، اضافه کرد: برنامه تعیین حریم مناره توسط گروه باستان‌شناسی اداره کل سازمان میراث فرهنگی گیلان در سال 90 انجام شده است.

صومعه‌سرا دارای 6 بنای ثبت‌ شده در فهرست آثار ملی و میراثی است

مسئول میراث فرهنگی،صنایع‌دستی و گردشگری صومعه‌سرا بر اهمیت حفظ میراث فرهنگی تاکید کرد و گفت: میراث فرهنگی دارای نقشی گسترده در شناخت هویت و تمدن ملی ما است.

وی با بیان اینکه آثار و اماکن تاریخی بیانگر هویت و اصالت ما است،ابراز کرد:شهرستان صومعه‌سرا دارای ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های بسیاری در جذب گردشگر می‌باشد. صومعه‌سرا دارای شش اثر و بنای تاریخی ثبت شده در سازمان میراث فرهنگی کشور است.

مهرگان متذکر شد:پل گازروبار، برج آجری مناره‌بازار، حمام تاریخی کسماء، محوطه تاریخی هفت دغنان، ساحتمان قدیمی آیت الله ضیابری و پل گوراب تولم‌شهر از آثار ثبت شده صومعه‌سرا در فهرست آثار ملی هستند.

پیگیر ثبت خانه منتسب به میرزا در گوراب‌زرمیخ هستیم

این مسئول با یادآوری اینکه هرگونه ساخت و ساز در روستای مناره‌بازار باید با مجوز میراث فرهنگی صورت گیرد، گفت:این برج آجری در ردیف آثار باستانی به شماره 2681 در تاریخ 78.12.25 ثبت شده است.

مسئول میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری صومعه‌سرا با بیان اینکه امسال اعتبارات شهرستانی برای مرمت و بازسازی این بنا در نظر گرفته شده است، تصریح کرد: تمام تلاشمان ثبت آثار تاریخی دیگری در این شهرستان چون خانه منتسب به میرزاکوچک خان جنگلی در گوراب زرمیخ صومعه‌سرا است.

وی با اشاره بر اینکه آثار تاریخی بخشی از فرهنگ و تاریخ منطقه را در خود جای می‌دهند، یادآور شد: با بازسازی آثار تاریخی می‌توان علاوه بر حفظ این آثار آن را به نسل‌های آینده نیز انتقال داد.

مسئول میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری صومعه‌سرا در پایان اهمیت حفظ و حراست از آثار تاریخی را مهم دانست و عنوان کرد: آثار تاریخی جزیی از اسناد هویتی هستند. مرمت و حفظ آثار تاریخی رونق و توسعه گردشگری را بدنبال دارد. آثار تاریخی بیانگر پیشینه تاریخی هر منطقه است.

بیشترین بخش بودجه میراث فرهنگی صومعه‌سرا مربوط به مرمت است

در ادامه دکتر حسین اسماعیل‌پور فرماندار صومعه‌سرا در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا با بیان اینکه امسال بودجه میراث فرهنگی صومعه‌سرا بیش از60 درصد افزایش یافته است، اظهار کرد: امسال از بودجه شهرستان 230 میلیون برای بخش میراث فرهنگی تصویب شده است که بیشتر مربوط به حوزه مرمت، بازسازی و حفظ آثار تاریخی است.

وی با یادآوری اینکه سال گذشته میزان 150 میلیون تومان بودجه مصوب میراث شهرستان بود، افزود: با توجه به پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های موجود اگر میراث فرهنگی شهرستان خواهان فعالیت در زمینه بناهای تاریخی باشد می‌توانیم علاوه بر بودجه از هر مجموعه‌ای چون شهرداری‌ها و...برای بازسازی، مرمت و نگه‌داری آثار تاریخی کمک بخواهیم.

اسماعیل‌پور با بیان اینکه سال گذشته ماده 180تحقق نیافت، خاطرنشان کرد: طرح‌های بسیاری مدنظر است که بدون پول و بودجه نیز قابل اجرا است.

وی گفت: میراث فرهنگی و آثار تاریخی چند نکته را در ذهن‌ها روشن می‌سازد. مهم‌ترین بحث در خصوص آثار تاریخی به گذشته ما بر می‌گردد که به نوعی نمایان‌گر گذشته است.

فرماندار صومعه‌سرا با بیان اینکه دومین ویژگی آثار تاریخی جنبه درآمدی و اقتصادی آن است، تصریح کرد: در بسیاری از کشورها آثار تاریخی یکی از منابع اصلی کسب درآمد محسوب می‌شود.

وی مسئله سوم اهمیت آثار تاریخی را بحث انتقال فرهنگ دانست و عنوان کرد: انتقال فرهنگ و هویت به نسل‌های بعدی با آثار تاریخی بسیار آسان‌تر و امکان‌پذیرتر خواهد بود.

برپایی جشنواره‌ها در جوار آثار تاریخی راهی برای معرفی و جذب توریست است

اسماعیل‌پور با بیان اینکه چند اثر تاریخی شهرستان نظیر گازروبار، حمام کسماء، مناره‌بازار بدلیل بی­توجهی به حاشیه رفته‌اند، متذکر شد: شهرستان صومعه‌سرا در بحث جاذبه‌های طبیعی دارای بیشترین و بهترین شرایط ممکن در خصوص گردشگری در حوزه تالاب از پرنده‌نگری تا تالاب‌گردی است.

وی با بیان اینکه  آثار تاریخی از لحاظ اجتماعی، اقتصادی و هویت جائز اهمیت است، ابراز کرد: بهترین راه معرفی آثار تاریخی هویت‌بخشی به آثار و ابنیه است. هر اثر تاریخی دارای یک شناسنامه‌ است شناسنامه آثار تاریخی باید بین مردم، گردشگران و مجامع عمومی معرفی شود.

اسماعیل‌پور با بیان اینکه مطلوب است آیین‌ها و جشنواره‌ها برای بیشتر شناخته‌شدن و معرفی آثار منطقه در کنار آثار تاریخی برگزار شود، ادامه داد:تهیه کتابچه و استفاده از فضای مجازی از دیگر راه‌های معرفی آثار تاریخی است. فضای محازی در دنیا یکی از بهترین و به روزترین شیوه‌ها برای معرفی بناهای تاریخی به شمار می‌رود.

تمام تلاشمان احیاء آثار تاریخی صومعه‌سرا است

وی به برنامه دولت در خصوص آثار تاریخی و میراث فرهنگی اشاره کرد و ادامه داد: دولت مصمم است آثار تاریخی را جهت انتقال به نسل‌های بعدی مرمت، بازسازی و حفاظت کند اما ظرفیت دولت در ارتباط با این زمینه محدود است.

فرماندار صومعه‌سرا در پایان با بیان اینکه در بحث واگذاری آثار تاریخی به بخش خصوصی از نظر حقوقی مشکل وجود دارد، اظهار کرد:تمام تلاش بنده احیای آثار تاریخی شهرستان بوده است. برای موفقیت به این مهم همکاری، مشارکت و همراهی همگان نیاز است.

گزارش از مریم محسنی خبرنگار ایسنا گیلان