به گزارش خبرنگار ایسنا، به دنبال انتشار گزارش مربوط به سرقت علمی (انتحال) از سوی مجله نیچر، به منظور رسیدگی به این موضوع و برخورد با متخلفان و تخلفات علمی و جلوگیری از تکرار این جرائم، از سوی وزارت علوم کمیته حقیقت یاب به مسوولیت معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم تشکیل شد.

دکتر وحید احمدی در جمع خبرنگاران با اشاره به اقدامات انجام شده در خصوص گزارش منتشر شده از سوی مجله نیچر، افزود: در وزارت علوم علاوه بر ایجاد کمیته حقیقت یاب، در دانشگاه‌ها کمیته‌ای برای رسیدگی به این امور تشکیل شود تا ضمن پیگیری موضوع، نتیجه را رسما اعلام کنند.

وی با بیان اینکه در حال حاضر گزارش‌هایی در این زمینه ارسال شده است، اظهار کرد: در این گزارش‌ها اسامی برخی از افراد اعلام شده و دانشگاه‌هایی چون "دانشگاه تهران" نیز گزارش‌های اولیه خود را در این زمینه ارائه داده اند.

احمدی در خصوص نتایج بررسی کمیته حقیقت یاب وزارت علوم، با تاکید بر اینکه اسامی افراد و اتهام وارده شده نیز مشخص است، خاطر نشان کرد: ولی اینکه متهمان چه جرمی مرتکب شده‌اند، چه جریمه‌ای باید برای آنها نظر گرفته شود و اینکه آیا مدرک این افراد باید تعلیق شود و یا اخراج شوند هنوز روشن نشده است و باید اتهامات این افراد باید دسته‌بندی شود.

معاون پژوهش و فناوری وزیر علوم با بیان اینکه ما در حال پیگیری این موضوعات هستیم، از برگزاری اجلاس معاونان پژوهشی در روز سه شنبه 16 آذرماه خبر داد و یادآور شد: این اجلاس به منظور بررسی این موضوع برگزار می‌شود.

به گفته وی در این اجلاس معاونان پژوهشی دانشگاه‌ها گزارش‌های خود را ارائه خواهند کرد ضمن آنکه وزارت علوم نیز چگونگی رسیدگی به این نوع تخلفات و نحوه اجرای آیین نامه‌های مربوط  را تبیین می‌کند.

احمدی در خصوص راهکارهای وزارت علوم برای جلوگیری از تخلفات گفت: الزام مجلات به استفاده از نرم افزار «همانندجو» یکی از اقدامات ما برای جلوگیری از بروز تخلفات علمی است.

وی اضافه کرد: علاوه بر آن در هفته گذشته آیین نامه «ثبت پایان نامه و پروپوزال» را ابلاغ و بر اساس آن ابلاغ کردیم همه دانشجویان ملزم هستند موضوع پایان نامه و پروپوزال‌های خود را در پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) به ثبت برسانند تا بتوانند از مزایای قانونی و مالی استفاده کنند.

احمدی یادآور شد: دانشجویان با ثبت پایان نامه و پروپوزال‌های خود در سامانه ایرانداک علاوه بر دریافت مجوز ثبت، اطلاعاتی در زمینه تکراری بودن پایان‌نامه و اینکه چند درصد موضوع پایان نامه تکراری است یا خبر را از ایرانداک دریافت خواهند کرد.

معاون پژوهش و فناوری وزیر علوم با تاکید بر اهمیت آیین نامه ثبت پایان نامه و پروپوزال، خاطر نشان کرد: این آیین نامه باعث شفاف سازی اجرای پایان نامه‌ها شفاف سازی می‌شود و علاوه بر آن به مدیران آموزش عالی و برنامه‌ریزان کمک می‌کند که بدانند در چه حوزه‌هایی می‌توانند سرمایه گذاری کنند و علاقه‌مندی دانشگاهیان در چه زمینه‌هایی است.

گزارش نیچر از تخلفات محققان ایرانی

به گزارش ایسنا، مجله علمی نیچر، در اول نوامبر 2016 از حذف ۵۸ مقاله محققان ایرانی از 7 نشریه علمی چاپ شده توسط دو ناشر علمی خبر داد که ادعا شده این مقالات حاوی نشانه‌هایی از سرقت علمی یا دستکاری در روند داوری یا نام نویسندگان بوده است و در ادامه نسبت به حذف این مقالات که نام ۲۸۲ محقق ایرانی در آنها ذکر شده اقدام کرده است.

حذف ۲۸ مورد از مقالات توسط موسسه BioMed Central یا BMC و 30 مقاله توسط موسسه اشپرینگر (Springer) صورت گرفته. این دو موسسه تحت مدیریت Springer Nature و ناشر مجلات Nature هستند.

بر اساس گزارش مجله نیچر، مقالاتی که توسط اشپرینگر (Springer) جمع آوری شده‌اند، دارای دستکاری‌هایی در نام نویسندگان و در فرایند داوری و ارزیابی علمی بودند و در ۷۰ درصد آنها نشانی از سرقت ادبی و علمی دیده شده است.

تمام مقالات حذف شده توسط BMC نیز که در چهار نشریه موسسه چاپ شده بودند حاوی نشانه‌هایی از دستکاری در نویسندگی، ۵۷ درصد آنها دارای نشانه‌هایی از دستکاری در روند داوری و ارزیابی علمی و ۹۳ درصد نیز حاوی نشانه‌هایی از سرقت ادبی و علمی بوده‌اند.

بنابر اعلام نیچر نویسندگان مقالات حذف شده که فهرست آنها نیز اعلام شده از این موضوع آگاه شده و برخی پاسخ‌هایی داده‌اند. ۲۵ مورد از مقالات تعلیق شده از سوی اشپرینگر در نشریه Tumour Biology،

چهارمقاله در Journal of Parasitic Diseases و یک مقاله دیگر در Comparative Clinical Pathology به چاپ رسیده است.

در بین ۲۸ مقاله حذف شده از سوی موسسه BMC نیز ۲۳ مقاله در Diagnostic Pathology، دو مقاله در هر یک از مجلات Cancer Cell International و Journal of Ovarian Research و یکی در World Journal of Surgical Oncology منتشر شده بودند.

سامانه همانندجو راهی برای جلوگیری از تقلبات علمی

این در حالیست که به منظور پیشگیری و جلوگیری از بدرفتاری‌ها و دستبردهای علمی در تدوین پایان‌نامه‌ها و رساله‌های تحصیلات تکمیلی، از سوی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) سامانه‌ «همانندجو»  با پشتوانه‌ متن کامل و در حال افزایش بیش از 100 هزار عنوان از تازه‌ترین پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها در سال 93 به صورت آزمایشی راه اندازی شد.

نسخه آزمایشی از سامانه که حاوی پایان نامه‌ها از سال 87 تا 93 بوده در اختیار دانشگاه‌های صنعتی اصفهان، علامه‌ طباطبایی، تربیت مدرس، فردوسی مشهد، آزاد اسلامی (تهران مرکز) قرار داده شد.این سامانه امروزه به طور کامل به بهره برداری رسیده است.

«همانندجو» با جست‌وجوی خودکار در متن کامل پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها موجود در سامانه ایرانداک، نوشته‌های همانند را بازیابی و اندازه‌ همانندی و منبع اطلاعات «همانند» را نمایش می‌دهد.

ارائه لایحه «مقابله با تقلب در تهیه آثار علمی» به مجلس

لایحه مقابله با تقلب در تهیه آثار علمی که بنا به پیشنهاد وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در جلسه 14 تیرماه سال 94 در هیات وزیران به تصویب رسیده بود، برای طی تشریفات قانونی به مجلس شورای اسلامی تقدیم شد.

در ماده واحده این لایحه آمده است: هرگاه شخصی اعم از حقیقی یا حقوقی بصورت حرفه‌ای به قصد انتفاع اقدام به تهیه، عرضه و یا واگذاری آثاری از قبیل رساله، پایان‌نامه، مقاله، طرح پژوهشی، گزارش و یا سایر آثار مکتوب و یا ضبط شده پژوهشی، علمی و یا هنری کند و بداند و یا نوعا باید بداند که طرف تقاضا، قصد دارد کل اثر و یا بخش عمده‌ای از آن را برای کسب نمره، مدرک تحصیلی و یا هر امتیاز قانونی دیگری به نام خود به موسسات آموزشی و پژوهشی اعم از دولتی و غیر دولتی ارائه کند، در مرتبه اول به مجازات جزای نقدی و محرومیت از حقوق اجتماعی درجه هفت و واریز وجوه دریافتی به خزانه دولت محکوم می‌شود.

در ادامه ماده واحده این لایحه آمده است: در صورت تکرار (جرم)، مرتکب به مجازات نقدی درجه 6 و محرومیت از حقوق اجتماعی درجه هفت مندرج در ماده (19) قانون مجازات اسلامی و واریز وجوه دریافتی به خزانه دولت محکوم می‌شود.

این لایحه علاوه بر ماده واحده، 7 تبصره نیز دارد که در یکی از آنها تصریح شده است: درخواست کننده آثار متقلبانه موضوع ماده واحده، معاون جرم محسوب می‌شود و چنانچه از این طریق مدرک تحصیلی و یا امتیازی تحصیل کرده باشد، مدرک تحصیلی و یا امتیاز تحصیل شده باطل و فاقد هرگونه اعتباری است.

در این لایحه بازرسان وزارتخانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در اجرای این قانون به عنوان ضابطان دادگستری قلمداد شده‌اند.

در تبصره 7 این لایحه همچنین تاکید شده است: آیین نامه اجرایی این قانون مشتمل بر نحوه همکاری، .ظایف و تکالیف نیروی انتظامی و سایر مراجع دی‌ربط، پلمپ یا مسدود کردن، ابطال مدرک، شرایط بازرسال، حدود اختیارات آنها و سایر موضوعات مربوط به نحوه اجرای ماده واحده، ظرف 3 ماه پس از لازم الاجرا شدن این قانون به پیشنهاد مشترک وزارت علوم و بهداشت و با هماهنگی ستاد کل نیروهای مسلح و وزارت دادگستری به تصویب هیات وزیران خواهد رسید.

انتهای پیام