ناصر ربیعی کارشناس برنامه کنترل و پیشگیری از دیابت مرکز بهداشت استان مرکزی به مناسبت 14 نوامبر( 23 آبان) روز جهانی دیابت در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، اظهار کرد: دیابت نوعی بیماری است که در آن مقدار قند خون فرد مبتلا به طور مداوم زیاد است. افزایش قند خون می‌تواند دو علت داشته باشد، یا لوزالمعده قادر نیست به مقدار کافی انسولین ترشح کند یا سلول‌های بدن نمی‌توانند به انسولین ترشح شده پاسخ داده و قند خون را مصرف کنند.
وی افزود: انسولین هورمونی است که توسط لوزالمعده در بدن تولید و باعث می‌شود قند یا به عبارتی انرژی حاصل از مصرف غذاها در بدن مورد استفاده قرار گیرد.
ربیعی گفت: در بدن یک فرد سالم کربوهیدرات(قندها) در روده کوچک به گلوکز و دیگر قندهای ساده تبدیل می‌شوند، سپس گلوکز از روده کوچک به جریان خون وریدی وارد می‌شود و به همراه جریان خون به سراسر بدن از جمله کبد و عضلات رفته و مقداری از آن جهت تولید انرژی مصرف و مقداری نیز برای مصارف بعدی ذخیره می‌شود.
وی با تاکید بر اینکه در یک فرد مبتلا به دیابت نیز مانند افراد سالم کربوهیدرات‌ها به قندهای ساده تبدیل و وارد جریان خون می‌شوند، اما مشکلی که این بیماران با آن روبرو هستند آن است که گلوکز نمی‌تواند از خون وارد سلول‌ها شود، گفت: می‌توان نتیجه گرفت که مشکل اصلی در دیابت عدم توانایی بدن در استفاده از این ماده برای تولید انرژی است.
ابتلای سالانه 86 کودک به دیابت نوع یک
این کارشناس دیابت تصریح کرد: در اثر عواملی همچون افزایش چاقی ناشی از شیوه نادرست زندگی شهرنشینی و افزایش سن جوامع بشری شیوع بیماری دیابت در جهان به سرعت رو به افزایش است و متاسفانه این افزایش در کشورهای در حال توسعه از جمله ایران چشمگیرتر است.
وی با بیان اینکه در حال حاضر حدود 400 میلیون نفر در دنیا و بالغ بر 7 میلیون نفر در ایران به این بیماری مبتلا هستند، عنوان کرد: سالانه 86 هزار کودک در جهان مبتلا به دیابت نوع یک می‌شوند و این رقم رشد سالانه سه درصدی را نشان می‌دهد. با در پیش گرفتن شیوه‌های سالم در زندگی تا 70 درصد می‌توان از ظهور دیابت نوع دو پیشگیری کرد.
ربیعی در خصوص دیابت نوع یک گفت: بیمارانی که مبتلا به دیابت نوع یک هستند، اغلب لاغرند و معمولا در گروه سنی کودکان، نوجوانان و جوانان جای می‌گیرند. در بدن این افراد یا اصلا انسولین ساخته نمی‌شود یا به مقدار بسیار ناچیز تولید می‌شود به همین دلیل برای جبران کمبود آن باید انسولین به بدن بیمار تزریق شود. این گروه حدود10تا 15درصد از کل بیماران دیابتی را تشکیل می‌دهند.
کاهش وزن نیاز به تزریق انسولین را رفع می‌کند
وی با اشاره به دیابت نوع دو که اغلب بیماران مبتلا به این نوع از دیابت چاق و در سنین بالا هستند، افزود: این افراد می‌توانند مدت‌ها با تغذیه صحیح و کاهش وزن درمان شوند، زیرا در بدن این نوع دیابتی‌ها تا پیش از مراحل پیشرفته بیماری، انسولین به اندازه کافی ساخته می‌شود و در صورت کاهش وزن می‌توانند مدت‌ها بدون تزریق انسولین بردیابت را کنترل کنند، اما در برخی از این بیماران برای مهار قند خون مصرف داروهای خوراکی یا انسولین لازم است.
این کارشناس دیابت 85 تا 90 درصد از کل بیماران دیابتی را مبتلایان به دیابت نوع دو دانست و با بیان اینکه نکته مشترک این دو نوع دیابت این است که در هر دوی آنها قند خون بسیار بالا می‌رود، در خصوص تفاوت این دو نوع دیابت اظهار کرد: تفاوت اساسی بین این دو نوع دیابت آن است که در دیابت نوع اول فرد برای ادامه حیات نیاز به مصرف انسولین دارد زیرا سلول‌های بتای لوزالمعده از بین رفته است و بدن قادر به تولید انسولین نیست، اما در نقطه مقابل بعضی از افراد مبتلا به دیابت نوع دوم نیاز به مصرف انسولین پیدا می‌کنند ولی غالبا شروع مصرف انسولین پس از عدم پاسخ به درمان با قرص‌های خوراکی است.
وی با بیان اینکه کنترل عوامل خطر ابتلا به دیابت تا 11 درصد از کل هزینه‌های مراقبت بهداشتی می‌کاهد و با ذکر این نکته که با در پیش گرفتن شیوه‌های سالم در زندگی تا 70 درصد می‌توان از ظهور دیابت نوع دو پیشگیری کرد، افزود: 12 درصد کل هزینه مراقبت‌های بهداشتی در جهان صرف دیابت می‌شود.
ربیعی شیوع جهانی دیابت در جمعیت بالای 30 سال جهان را 8.8 درصد و در ایران 11.3 درصد عنوان کرد و گفت: بیش از سه چهارم مبتلایان در سنین 20 تا 64 سال هستند و نیمی از مبتلایان از بیماری خود خبر ندارند، در واقع دیابت مسئول سالانه 5 میلیون مرگ در جهان است و 9 درصد کل مرگ‌های جهان را موجب می‌شود.
در هر 6 ثانیه یک دیابتی از دست می‌رود
کارشناس برنامه کنترل و پیشگیری از دیابت مرکز بهداشت استان مرکزی تصریح کرد: در هر 6 ثانیه یک نفر جان خود را از دست می‌دهد و بیش از نیم میلیون کودک و نوجوان کمتر از 14سال در جهان مبتلا به دیابت نوع یک هستند.
وی شیوع این بیماری در استان مرکزی را در کل 9 درصد اعلام کرد.
ربیعی با بیان اینکه مبتلایان به دیابت بیش از دیگران در معرض خطر بروز عوارضی مانند اختلالات بینایی، حملات قلبی-عروقی، قطع پا یا نارسایی کلیوی قرار دارند، عنوان کرد: مطالعات اخیر نشان داده است که با رعایت برنامه غذایی سالم(اعتدال در مصرف غذا) و داشتن فعالیت فیزیکی منظم، کنترل دقیق قند خون(با مصرف داروهای خوراکی و یا انسولین)،کنترل فشار خون و سطح چربی‌های خون می‌توان از بروز بسیاری از این عوارض جلوگیری کرد و بدین طریق بیماران دیابتی می‌توانند از یک زندگی سالم و طول عمر طبیعی بهره‌مند شوند.
وی با تاکید بر اینکه دیابت غالبا یک بیماری بی سر و صداست و در واقع سطح نسبتا بالای قند خون نشانه‌ای در بیمار ایجاد نمی‌کند و ممکن است برای ماه‌ها یا سال‌ها بدون علامت باشد، اما بدن در این مدت در معرض آسیب حاصل از افزایش قند خون قرار گرفته است، اظهار کرد: البته این امکان وجود دارد که در برخی از بیماران افزایش قند خون علائمی چون تکرر ادرار، کاهش وزن، تشنگی فراوان، ضعف و کاهش نیروی جسمی، سرگیجه، دیر بهبود یافتن زخم‌ها و عفونت‌ها،چاقی و پرخوری را به همراه داشته باشد.
عامل یک درصد نابینایی‌ها در جهان دیابت است
کارشناس برنامه کنترل و پیشگیری از دیابت مرکز بهداشت استان مرکزی، عواملی چون ارث، جنسیت، سن، کم تحرکی، مصرف زیاد قند و شکر، چاقی، مصرف کم میوه و سبزی، مصرف زیاد روغن، استرس، افسردگی، عدم رعایت تغذیه انحصاری با شیر مادر، فشارخون بالا، دیابت بارداری، تولد نوزاد با وزن 4 کیلوگرم را جزو عواملی دانست که خطر ابتلا به دیابت را افراد افزایش می‌دهد.
وی با بیان اینکه دیابت خطر بیماری‌های قلبی و سکته مغزی را افزایش می‌دهد، به مطالعات صورت گرفته در این راستا اشاره کرد و گفت: در یک مطالعه چند ملیتی، علت مرگ 50 درصد از بیماران دیابتی بیماری‌های قلبی و سکته مغزی گزارش شد. نوروپاتی اندام در کنار کاهش خون‌رسانی خطر بروز زخم در پای بیماران و عفونت آن را افزایش می‌دهد و ممکن است به قطع اندام منجر شود.
ربیعی اضافه کرد: رتینوپاتی دیابتی یک علت مهم نابینایی است و در نتیجه آسیب تجمعی درازمدت به عروق خونی کوچک شبکیه اتفاق می‌افتد. یک درصد از موارد نابینایی در سراسر جهان قابل انتساب به بیماری دیابت است.
کارشناس برنامه کنترل و پیشگیری از دیابت مرکز بهداشت استان مرکزی با تاکید بر اینکه خطر مرگ در بیماران دیابتی در مجموع دو برابر همتایان غیر دیابتی است، گفت: کنترل قند خون، کنترل چربی خون، کنترل فشار خون( فشار خون باید زیر 80/130 باشد)، محدودیت مصرف پروتئین، قطع سیگار، افزایش فعالیت فیزیکی، کاهش وزن(در صورت وجود افزایش وزن)، خوردن غذاهای کم حجم می‌تواند کمک شایانی به کاهش ابتلا و یا پیشرفت بیماری داشته باشد.
انتهای پیام